آشنایی و گفتگویی با استاد شریف القرشی، تاریخ نگار صدر اسلام

باقر شریف القرشی متولد سال 1926 م/ 1344ق در شهر نجف، فرزند شیخ شریف قرشی نجفی از علمای نجف که جد وی مرحوم شیخ مهدی قرشی از شاگردان مرحوم میرزای بزرگ شیرازی بوده، دیده به جهان گشود. القرشی (به فتح قاف و سکون یا فتح راء) یکی از خاندان های شناخته شده در نجف می باشد.وی از سال 1380 هجری قمری به درس خارج فقه و اصول پرداخت و از محضر اساتید بزرگی همچون سید موسی البعاج، شیخ بشیر العاملی، شیخ محمد تقی الایروانی، مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی، شیخ محمد طاهر آل شیخ راضی، مرحوم آیت الله العظمی خویی، شهید آیت الله العظمی سید محسن حکیم بهره برد. شیخ باقر شریف القرشی هم اکنون از نویسندگان و محققان حوزه علمیه نجف اشرف به شمار می روند که در سال 1382 به پاس تألیفات ارزنده ایشان در زمینه تاریخ معصومین (ع)، جایزه ویژه پنجمین دوره کتاب سال ولایت که اختصاص به کتاب های منتشره در باره معصومین (علیهم السلام) دارد طی سفری که ایشان بعد از سقوط رژیم صدام به ایران داشتند به ایشان اهدا گردید. وی هم اکنون در شهر نجف اشرف به تحقیقات خویش مشغول می باشند.
آثار و تألیفات
تاکنون حدود پنجاه اثر از این محقق به چاپ رسیده است که 46 اثر آن راجع به أهل بیت (علیهم السلام) و بقیه راجع به ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی ، تربیتی و ... اسلام مربوط می گردد. ایشان موسوعه الامام الصادق را که در 7 مجلد به چاپ رسیده را بهترین کتاب خود که زحمت زیادی برای آن کشیده اند می داند.
1. حیاه المحرر الاعظم الرسول الاکرم محمد (ص) – 3ج
2. موسوعه امیرالمؤمنین (ع) – 11ج
3. حیاه سیده النساء فاطمه الزهرا (س)
4. حیاه الامام الحسن (ه) – 2ج
5. حیاه الامام الحسین (ع) –3ج
6. حیاه الامام زین العابدین (ع) – 2ج
7. حیاه الامام محمد الباقر (ع) – 2ج
8. موسوعه الامام جعفر الصادق (ع) – 7ج
9. حیاه الامام موسی بن جعفر (ع) – 2ج
10. حیاه الامام الرضا (ع) – 2ج#
11. حیاه الامام الجواد (ع)
12. حیاه الامام الهادی (ع)
13. حیاه الامام الحسن العسکری (ع)
14. حیاه الامام المهدی (عج)
15. العباس بن علی رائد الکرامه والفداء فی الاسلام
16. حیاه الشهید الخالد مسلم بن عقیل (ع)
17. السیده زینت رائده الجهاد فی الاسلام
18. أهل البیت فی رحاب القرآن
19. أهل البیت فی ضلال السنه النبویه
20. أخلاق النبی و أهل بیته
21. مؤتمر السقیفه: دراسه موضوعیه لاخطر حادث فی تاریخ الاسلام السیاسی
22. النظام السیاسی فی الاسلام
23. نظام التربوی فی الاسلام
24. النظام الاجتماعی فی الاسلام
25. نظام الاسره فی الاسلام
26. النظام الاقتصادی فی الاسلام
27. انظمه الحکم والاداره فی الاسلام
28. العمل و حقوق العامل فی الاسلام
29. هذه هی الشیعه
30. بحوث عقائدیه مقارنه
31. الشیعه والصحابه
32. السجود علی التربه الحسینیه
33. أضواء علی زیاره أهل القبور
34. سلامه القرآن من التحریف
35. الفقه الاسلامی تأسیس اصالته
تاکنون بخشی از این آثار به زبان های مختلفی ترجمه گردیده که در مراکز مختلف علمی نیز مورد استفاده قرار دارند. از جمله کتاب هایی که تاکنون به زبان فارسی ترجمه گردیده اند به این کتاب ها - به همراه مترجمشان - می توان چنین اشاره کرد:
زندگانی امام حسن (ع)، فخرالدین حجازی؛
تحلیلی از زندگانی امام سجاد (ع)، محمد رضا عطایی؛
تحلیلی از زندگانی امام کاظم (ع)، محمد رضا عطایی؛
پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا (ع)، سید محمد صالحی؛
تحلیلی از زندگانی امام هادی (ع)، محمدرضا عطائی؛
زندگانی امام حسن عسکری (ع)، سید حسن اسلامی
ترجمه ای دیگر با عنوان تحلیلی از زندگانی امام حسین عسکری (ع) از محمد رضا عطائی؛
زندگانی حضرت ابوالفضل العباس، سید حسن اسلامی
حقوق کارگز از دیدگاه سرمایه داری، کمونیسم و اسلام توسط هادی انصاری

شمه ای از خصوصیات تألیفات استاد باقر شریف قرشی
1. بدین لحاظ که شیخ باقر شریف قرشی توانستند با توجه به اختناق شدیدی که در عراق نسبت به چاپ کتاب های دینی به خصوص در زمان رژیم صدام وجود داشت به تألیف و چاپ کتاب هایی در زمینه اهل بیت(ع)، تشیع و عقاید اسلامی دست بزنند بسیار حائز اهمیت است. ایشان می گویند: «برای چاپ به خاطر سانسور و نظارت شدید بر چاپخانه ها ... برای نشر آثار دینی شیعه به برخی چاپخانه ها پول داده تا آثار را منتشر کنند و نام مؤسسات نشر لبنان، دمشق، قاهره و مانند آن را می آوردیم تا آثار منتشره ضبط نشود».
2. توجه مؤلف در نگارش تألیفات به مسائل و نیازهای زمانه ویژگی دیگر تألیفات ایشان راجع به اهل بیت(ع) و ابعاد مختلف نظامات اسلامی می باشد. به گونه ای که ایشان انگیزه اصلی خود از نگارش سیره الائمه الطاهرین(ع) را از زمانی می دانند که در گفتگویی با شهید محمد باقر صدر از طرف شهید چنین ذکر شد که کار علمی، موضوعی و روشمند در زمینه اهل بیت(علیهم السلام) صورت نگرفته است. و نیز زمان عبدالکریم قاسم که تفکرات کمونیستی در حال گسترش بود ایشان با مطالعات خود در این زمینه به نگارش کتاب های مختلفی از جمله العمل و حقوق العامل فی الاسلام، فی انظمه الحکم و الاداره دست زدند.
3. مراجعه به کتاب های شیعه و سنی و استنادات آن ها و پرهیز از مراجعه صرف به کتاب های شیعی از خصوصیت دیگر تألیفات ایشان به شمار می رود.
4. با مراجعه به تألیفات ایشان در باره اهل بیت(ع) می توان سبک بخصوصی از تاریخ نگاری را ملاحظه نمود. ایشان در تاریخ نگاری از مراجعه صرف به کتاب های تاریخی پرهیز کرده و مبنای کار خویش در تألیف تاریخ أهل بیت(ع) را احادیث و روایاتی که از آنان رسیده است قرار داده که با نثری روان نقل کرده و حوادث تاریخی را از دل آن بیرون می کشد. که خود منبع مهمی در دستیابی خوانندگان به احادیث ائمه(ع) در زمینه های مختلف فقهی، علمی، سیاسی و ... که به صورت های مختلف از ائمه(ع) به دست ما رسیده است به شمار می رود. نویسنده حتی دعاهایی که معصومین(ع) در شرایط گوناگون ارائه داده اند را نیز آورده است.
5. علاوه بر این که نقل و بررسی احادیث ابعاد مختلف زندگی اهل بیت(ع) را از زبان خود آنان برای خوانندگان روشن می سازد، مؤلف به اوضاع زمانه به لحاظ سیاسی، علمی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و ... نیز توجه داشته و با دادن اطلاعاتی به خواننده، به بررسی جایگاه معصومین(ع) با توجه به روایات می پردازد.
6. به لحاظ محتوایی نویسنده سعی در مطرح نمودن ابعاد تازه و مطرح نشده تاریخ معصومین(علیهم السلام) داشته اند. به عنوان نمونه ایشان به بعد دیگری از زندگی امام سجاد(ع) که علاوه بر زهد، بانی تمدن اسلامی و سازنده دوباره اسلام بودند پرداخته و این که این امام شهر مدینه را مرکزی علمی ساختند، و تحلیل اثر امام سجاد(ع) در رساله الحقوق و صحیفه سجادیه، زندگی و حیات علمی امام(ع) از زمره آن است. ایشان در بخشی از کتاب خود در باره حیات علمی امام سجاد(ع) چنین آورده اند: «امام سجاد(ع) مسجد پیامبر (ص) را محل مرکز مدرسه خود قرار داد و در شبستان مسجد بحث و مذاکرات خود را برعلما و فقها القا می فرمود و این مباحث شامل علم فقه، تفسیر، حدیث، فلسفه، علم کلام و قوانین رفتار و اخلاق بود...».
7. تألیفات ایشان علاوه بر این که ابعاد مختلف زندگی ائمه(ع) را نشان داده اطلاعات مهمی نیز راجع به اصحاب و شاگردان ائمه(ع) نیز به خوانندگان ارائه می دهد که تلاش ایشان در رجال شناسی را نشان می دهد.
8. ویژگی دیگر نگارش کتابهای تاریخی این مؤلف این است که در هر چند ایشان در ارائه اطلاعات تاریخی به احادیث و روایات رسیده از ائمه(ع) توجه خاص داشته اند اما به نقل صرف آنان نیز اکتفا نکرده و به لحاظ صحت و سقم احادیث از روش حدیث شناسی شیعه که بررسی راوی و روایت به لحاظ سندی و عقلانی است استفاده نموده اند.
9. ایشان در جای جای بحث که به لحاظ تاریخی با دیدگاه های متفاوت و گاه متضاد روبرو هستیم آن ها را مطرح کرده و سپس به نقد و بررسی آراء مختلف پرداخته و آن چه به نظر مؤلف صحیح به نظر می رسد ارائه گردیده است از جمله در باره تعداد همسران امام حسن(ع)، ولایتعهدی و شهادت امام رضا(ع) و مسائل مختلف دیگر.
10. یکی از مسائل مطرح در تاریخ این است که آیا می توان نویسنده کاملا بی طرف داشت یا خیر؟ و از آن جایی که عقاید هر شخص خواه ناخواه در زاویه دید گوینده و نویسنده تأثیر می گذارد – که البته داشتن زاویه دید با طرفداری مغرضانه تفاوت دارد - در تألیفات شیخ باقر شریف قرشی ضمن این که ایشان یک عالم شیعی بوده و استناد ایشان در تاریخنگاریشان به احادیث ائمه (ع) است ویژگی خاصی می بینیم. بر خلاف روش برخی افراد و مکاتب که ابتدا دیدگاه خود را مشخص نموده و سپس با آوردن یک سری دلایل جریان مربوط به خود را به حق جلوه می دهند، ایشان سعی نموده اند حوادث تاریخی و تاریخ معصومین (ع) را با آوردن احادیث ائمه (ع) و دلایل عقلانی خود ارائه کرده وحقانیت آنان را اثبات نماید.

در پایان نیز مصاحبه ای که با استاد شریف باقر القرشی صورت گرفته است جهت استفاده و آشنایی بیشتر خوانندگان ارائه می شود. مصاحبه اول که توسط روزنامه کیهان صورت گرفته است شامل مباحثی در باره پیامبر (ص)، کتاب سیره پیامبر اکرم (ص) که جزو آخرین کتاب هایی است که تألیف نموده اند و اطلاعاتی راجع به سبک نگارش کتاب هاست که خود در مورد آن توضیح داده اند می باشد و مصاحبه دوم که در کتاب ماه دین به چاپ رسیده است اطلاعاتی راجع به بیوگرافی ایشان و چگونگی تألیف کتاب ها و ...ارائه شده است.

مصاحبه روزنامه کیهان با استاد باقر شریف القرشی

هر دو عالم، یک فروغ روی اوست
اشاره: 17 ربیع الاول سرآغاز تابش خورشید وجود انسانی است که گل سرسبد خلقت نام گرفته و به واقع بهانه ای برای آفرینش آسمان ها و زمین بوده است همو که مولا در حقش فرمود: «لولاک لما خلقت الافلاک». محمد (ص) آن یگانه، آن بی همتا و آن سرور تمام انبیا و رسولان، در چنین روزی زاده شد تا نور امید را در دل های بشریت خسته از نامردمی ها بتاباند.
این مناسبت خجسته و تاریخی ما را بر آن داشت که خدمت علامه حجت الاسلام «باقر شریف القرشی» برسیم تا با طرح سؤالاتی چند با برخی از ابعاد مربوط به میلاد آن دردانه هستی آشنا شویم. «باقر شریف القرشی» نامی آشنا در میان تمام محققان و اندیشمندان حوزه علوم و تاریخ اهل بیت (ع) است. # وی در طول شصت سال با تألیف و نگارش بیش از 70 اثر پیرامون سیره و زندگی ائمه طاهرین (ع) و نیز مسائل و موضوعات اسلامی، خدمات شایانی به اسلام و اهل دیانت در سراسر جهان تقدیم داشته است. علامه قرشی که ساکن نجف اشرف است اخیرا به ایران سفر کرده و با حضور شخصیت ها و فرهیختگان کشورمان ملاقات هایی داشته است. حضور او در شهر قم فرصت مغتنمی بود که به بهانه انتشار آخرین مجموعه از کتاب های تحقیقی او در سیره اهل بیت یعنی زندگی رسول اکرم (ص) گفت و گویی را با وی در مورد مسائل مربوط به میلاد حضرت ختمی مرتبت انجام دهیم که از نظرتان می گذرد.

س: دین و آئین رایج د رجامعه زمان ولادت رسول اکرم (ص) چه بود و آن حضرت در دوران جوانی و پیش از مبعوث شدن به پیامبری از چه آئینی پیروی می کرد؟
رسول اکرم (ص) و خاندان معظم هاشمی از دین خلیل (ع) پیروی می کردند. بر طبق روایات و اخبار وارده از اهل بیت (ع)، تمام خاندان بنی هاشم پایبند دین شیخ الانبیاء حضرت ابراهیم (ع) بودند اما در بقیه نقاط جهان عرب و در رأس آن مکه و مدینه، مردم عموما به بت پرستی و پرستش بتهای مختلف مشغول بودند به طوری که در خانه کعبه معظمه 360 بت قرار داشت که بزرگ ترین آن ها هبل بود که خدای ابوسفیان به شمار می رفت.این بت ها از دیوار کعبه آویخته شده بودند. وقتی خداوند رسول اکرم را به رسالت مبعوث کرد آن حضرت پس از فتح مکه به اتفاق امام علی (ع) در حالی که آن حضرت بر بالای دوش پیامبر رفته بود آن ها را سرنگون کرد و منهدم ساخت آن حضرت هبل یعنی همان خدای ابوسفیان را برداشت و بر زمین کوبید و آن را شکست و در باب معروف به باب شیبه دفن کرد از این رو مستحب است که حاجی وقتی می خواهد وارد مسجدالحرام شود با کفش از مدخل باب بنی شیبه وارد شود یعنی همان موضعی که آن بت ها دفن شده اند تا به این طریق نسبت به آن بت ها ابراز تنفر کند. همچنین پدیده دیگری که در آن دوران رایج بود رواج ربا و رباخواری در میان تجار قریش بود آنان دختران و زنان و فرزندان خود را نزد کسی که از او اجناس و پول می گرفتند گرو می گذاشتند،# همچنین زنده به گور کدن دختران از پدیده های زشت رایج دیگر بود. به طوری که نقل است یکی از اصحاب پیامبر، پیش از اسلام هشت دختر را زنده به گور کرده بود. در آن اوضاع و احوال، قوی ضعیف را غارت می کرد وهمه جای جزیره العرب را فضای تیره و تار جهالت و آداب و رسوم غلط جاهلی فرا گرفته بود هیچ کورسویی از نور اندیشه و آگاهی و پیشرفت به چشم نمی خورد تا آن که خداوند بر انسانیت منت نهاد و پیامبرش را برانگیخت تا نظامی را به ارمغان آورد که باعث رشد و پیشرفت زندگی و درخشش حیات بشری شود؛ نظامی که در آن نه ریا بود و نه غرور و نه ربا و نه چپاول و حق کشی و نه هیچ یک از رذایل و صفات اخلاقی ناپسند و پیامبر همه آنها را از بین برد. سؤالی که برای خیلی ها مطرح است این که در تاریخ آمده که همزمان با ولادت پیامبر اسلام (ع) اتفاقاتی غیر معمول در جهان پیوسته از قبیل شکافتن طاق کسری، فرو ریختن 14 کنگره از کاخ مدائن، خشک شدن دریاچه ساوه، خاموش شدن آتشکده زردشتیان ومسائلی از این قبیل.

س: به نظر شما که در سیره پیامبر مطالعاتی داشته اید آیا این اتفاقات واقعیت خارجی دارند و اگر دارند راز و رمز آنها چه بوده است؟
عده ای از مورخان سیره نویس همچون واقدی، ابن کثیر و در رأس آن ها ابن هشام به تفصیل به این حوادث و رخدادها پرداخته اند. این حوادث واقعیت دارند و هدف از آنها اشاره به این بود که بگوید ستاره ای در آسمان دنیا بدرخشیده که همان وجود نازنین رسول الله است. اشاره به این که ستاره ای به دنیا آمده که مسیرزندگی را تغییر خواهد داد و وقوع این رخدادها خبر از پیدایش نور عظیمی می داد که زداینده کفر و جهل بود، او می آمد تا پرچم اندیشه و آگاهی انسانی را برافراشته سازد چرا که منبع فکر و آگاهی و تحلول، عبادت خداوند، آن خالق هستی و حیات بخش موجودات و وقتی انسان پروردگارش را شناخت و دین آسمانی را پذیرفت دیگر جایی برای تجاوز و ظلم و جور و غارت و چپاول نخواهد بود و انسان احساس خواهد کرد که قدرتی بزرگ وجود دارد که کارهای او را برنامه ریزی می کند و در قبال هر کار زشت و ظلم او، وی را بازخواست خواهد کرد و طبیعی است که انسان در این صورت از ارتکاب هرگونه ظلم و حق کشی نسبت به هم نوع و برادر دینی است خودداری خواهد کرد.

س: علت اختلاف مورخان در باره روز ولادت بزرگ ترین پیامبران آسمانی و خاتم پیغمبران چیست؟
شما اگر بدانید که حکومت بنی امیه و خاندان اموی چه بر سر اسلام آورده، آن موقع جواب این سؤال را خواهید یافت. سرمنشأ اختلاف اقوال و روایت ها در خصوص تاریخ ولادت پیامبر، وجود عده ای راوی و جاعل حدیث است، این تشتت روایت در مورد تدفین و تکفین پیامبر هم وجود دارد، به طوری که راویان، در این باره ده جور روایت نقل کرده اند، قطعا کسانی که با تاریخ اسلام آشنایی دارند به روشنی می دانند که حکومت امویان کمر به مبارزه با رسول خدا و خاموش کردن نور رسالت او بسته بودند. به طوری که معاویه در دروان خلافتش وقتی گروهی از مردم شام به نزد او آمدند تا ترتیبی اتخاذ کنند که در سرزمین شام، قرآن آموزش داده شود گفت: شما اشعار جاهلی را تبلیغ و ترویج کنید چون این اشعار برای من محبوب تر هستند. به نظر من تنها حادثه ای که در تاریخ اسلام مورد اتفاق نظر مورخان و راویان است شهادت امام حسین (ع) در روز دهم محرم است اما در خصوص دیگر حوادث و رویدادهای اسلامی، میان راویان اسلامی، میان راویان و مورخان، اختلاف نظر بسیار وجود دارد که علت آن هم وجود راویان دروغین و جاعلان حدیث است که توسط عباسیان و امویان و دیگر حاکمان، مأمور این کار شده بودند. در همین راستا شما با انبوهی از احادیث جعلی در باره فضائل صحابه در کتاب های روائی و تاریخی مواجه می شوید که هیچ اساس و پایه ای در اسلام ندارد که از آن جمله این حدیث است که من اخیرا در قم به آن برخوردم و آن این که خداوند خطاب به پیامبر فرمود من با تو به بهترین لحن و بهترین صوت گفتگو خواهم کرد آن گاه با صدای ابوبکر با پیامبر سخن گفت.

س: مختصری در باره دوران جوانی حضرت ختمی مرتبت (ص) برایمان صحبت کنید.
تمام مورخان، اجماع دارند که آن حضرت با جوانان قریش اختلاط و وقت گذرانی نداشت، بلکه بیشتر وقت خود را صرف تفکر در آفاق آسمان ها می کرد و در باره مظاهر خلقت می اندیشید. او در ایام جوانی هب محمد راستگو و امین معروف بود و مردم از او به عنوان انسان شریف و بزرگوار یاد می کردند. همچنین آن حضرت از همان ابتدای حیات شریفش نسبت به بتهایی که در جای جای مکه موجود بود تنفر بسیار داشت به طوری که می گویند آن حضرت پیش از بعثت به همراه علی (ع) که نوجوانی بیش نبود شبانه به بتکده ها می رفت و بتان اهل مکه را می شکست اما مردم تا زمان بعثت نفهمیدند چه کسی اقدام به این کار می کند تا این که پس از ظهور رسالت آسمانی اسلام همگان دانستند که بتها توسط پیامبر و علی می شکستند.

س: در تاریخ آمده که رسول خدا (ص) پیش از ولادت پدر بزرگوار خود ودر حدود شش سالگی مادر عزیزش را از دست داد و کاملا یتیم شد این رویداد چه رمز و رازی داشته است؟
طبق نظر راویان، این امر دو دلیل داشته است یکی این که از ناحیه پدر و مادر منتی بر عهده آن حضرت نباشد دوم این که با این مصیبت اجر او در نزد خدا بیشتر شود و البته خداوند به عوض مادرش، فاطمه مادر امیر المؤمنین (ع) را نصیب او کرد تا همچون مادری مهربان او را مورد رسیدگی و توجه و عطوفت و محبت خود قرار دهد. طبق نقل مورخان، آن بانو در خانه کعبه، از خدا فرزندی خواست که همچون برادری برای حضرت محمد (ص) باشد و خداوند هم ندای او را پاسخ گفت و علی را به او عطا کرد.

س: شما به عنوان یک پژوهشگر در سیره اهل بیت پیامبر (ص)، کدام یک از سیره نویسان را موثق تر و مطمئن تر می دانید؟
موثق ترین کتاب های سیره، سیره ابن هشام و واقدی و پس از آن طبری و ابن اثیراست. البته از نظر شیعه امامیه چارچوب مشخصی برای پذیرش روایات و نقل های تاریخی وجود دارد و آن این که هر خبر تاریخی و روایتی را که راویان نقل می کنند نباید پذیرفت مگر آن که با دو معیار مورد سنجش واقع شود معیار اول اطمینان از درستی راوی. اگر راویان و ناقلان حدیث و اخبار تاریخی مورد وثوق بوده و اهل نفاق، خدعه و دروغ نباشند، در آن صورت باید طبق معیار دوم عمل کرد و آن سنجیدن متن روایت و خبری است که آنان نقل که آنان نقل کرده اند. در این روش متن خبر را با قرآن و سنت و طبیعت انسانی و عقل، مطابقت می دهیم که با این چهار معیار، موافق بود آن خبر و حدیث را می پذیریم و اگر با همه یا یکی از آن ملاک های چهارگانه همخوانی و مطابقت نداشت آن خبر را رد می کنیم هر چند راوی آن، شخص موثقی باشد. قرآن کریم پیامبر را به عنوان اسوه حسنه و الگوی شایسته معرفی می کند.

س: به نظر شما این الگوگیری چگونه باید باشد؟
سیره مقدس آن حضرت بر تارک اندیشه به نمایش در آمده است و این سیره، آمیخته با فیض الهی و نورانیت و تمامی ارزش های والای انسانی است. آن حضرت در زمینه اخلاق والا و صفات پسندیده و مراحل حیات پربارش هیچ نظیری نداشته و نارد. لحظه لحظه عمر شریفش نمود حق و جلوه های اندیشه و آگاهی و تحول و پیشرفت و انسانیت است.

س: شنیدیم که شما اخیرا کتاب سه جلدی در باره سیره رسول الله (ص) به رشته تحریر در آورده اید. در خصوص ویژگی های این کتاب و شیوه کارتان در آن توضیح دهید.
در این کتاب که وقت بسیار از من گرفت اخبار و روایاتی را آورده ام که برای خواننده اطمینان بخش است و در آن ها از اغراق و غلو ونقل مسائل غیر متعارف پرهیز کرده ام. من در نگارش این کتاب از موثق ترین منابع شیعه و سنی بهره برده ام. در این کتاب پیرامون شخصیت پیامبر و صفات و ویژگی های منحصر به فرد او، خصائص وجودی ایشان همچون حلم، اخلاق والا، اراده قوی، شجاعت، خیرخواهی، وفای به عهد و دیگر سجایای اخلاقی ایشان سخن گفته شده است. البته همان طور که در بالا عرض شد من در بررسی روایات و اخبار مربوط به سیره پیامبر بر طبق معیار و ملاک مورد قبول شیعیان عمل کرده ام و اگر در آن ها انحراف از سنت هستی و یا شیوه زندگی یا مغیرت با سیره و آموزه های ائمه اهل بیت میدیدم آن ها را کنار می گذاشتم البته این را هم باید بیان کنم که روش کار من در یان کتاب و سایر کتاب هایی که در باره سیره پیامبر و اهل بیت به رشته تحریر در آورده ام نقل تاریخی به همراه بررسی و تجزیه و تحلیل آن هاست.
- از این که در این گفت و گو شکرت کردید بسیار سپاسگزارم.

منبع:
www.historylib.com