خطابه های اخلاقی - جلد اول

باید به این نکته توجه داشت که جبن و ترس تنها در برابر خوف جان و در میدان جنگ نیست، در امور مربوط به وجود انسان ممکن است رخنه پیدا کند: جبن در حراست مال، جبن در حراست شخصیت... بسیاری از افراد پیدا می‌شوند که واقعاً به امور دینی عقیده و ایمان دارند و اگر خودشان تنها باشند یا در یک محیط مذهبی باشند اعمال و فرائض مذهبی را انجام می‌دهند ولی اگر با اشخاص لامذهب روبرو شدند جرأت اظهار عقیده ندارند.... یکی از مظاهر ایمان، شجاعت در اظهار عقیده و شجاعت در عمل طبق عقیده و ایمان است. آن کس که چنین شهامتی ندارد شایسته نام مقدس ایمان نیست. آری گاهی واقعاً خطرهای بزرگی مانند کشته شدن در میان است. در اینجا البته خود دین هم اجازه نمی‌دهد که انسان لجاجت و سرسختی نشان دهد و بی جهت ضرری به خود بزند. انسان گاهی با یک آدم پر رو روبرو می‌شود که به زور و اصرار انجام کاری را از او می‌خواهد در صورتی که انجام آن کار مطابق مصلحت و تصویب عقل و دین نیست. اینجاست که فرق آدم شجاع و جبان ظاهر می‌شود. «لاینبغی للمومن أن یکون جباناً» [ترس زیبنده انسان مومن نیست]. دیگری در موضوعی که در صلاحیت او نیست اظهار عقیده می‌کند و پشت سر هم تصدیق می‌خواهد. اگر طرف ضعیف باشد سر را به علامت تصدیق تکان می‌دهد ولی اگر قوی باشد صریحاً می‌گوید که عقیده تو باطل است و لااقل سکوت می‌کند و او را «اغراء به جهل» خودش نمی‌کند. فرق آدم شجاع و جبان در این گونه موارد ظاهر می‌شود.