چالش های ایران و آمریکا

در تاریخ تحولات معاصر ایران نقش چند دولت خارجی ـ از جمله دولت های ایالات متحده آمریکا و انگلیس ـ بیش از دیگران تأثیرگذار و مسئله ساز بوده است. لذا بررسی تحولات و چگونگی روابط ایران و دولت های مزبور یکی از موضوعات مهم و مورد توجه می باشد. زیرا تأثیر این روابط در بسیاری از امور داخلی و حتی در روابط خارجی گسترده و تعیین کننده بوده است. در سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امکان تحقیق و تألیف در این زمینه نبود. زیرا مخالف منافع و مصالح رژیم وابسته ی حاکم و دولت خارجی مسلط بر ایران بود. از این رو پس از پیروزی انقلاب محققین و نویسندگان توانستند با استفاده از اسناد و مدارک به جای مانده از رژیم گذشته و همچنین مدارک موجود و مرتبط با موضوع در خارج از کشور تحقیقات و تألیفات گسترده و ارزنده ای در این زمینه انجام دهند.
در میان دولت های خارجی ذی نفوذ و تقریباً مسلط بر کشور، بیش از همه انگلیس و آمریکا ایفای نقش کرده اند. در سال های پس از کودتای 28 مرداد 1332 به مدت 25 سال آمریکا به تدریج سلطه ی بیشتری یافت و دولت انگلیس از دهه ی 40 نقش دوم در سلطه ی خارجی بر ایران داشت.
در این دوران اوضاع و احوال و سیر تحولات به گونه ای متفاوت از گذشته و تضاد آشتی ناپذیر مردم با سیاست های استعمارگر جدید نیز متفاوت بود. از طرف دیگر پیروزی انقلاب اسلامی شرایط ایران و منطقه را دگرگون و چالش های ایران و آمریکا وارد شکل و محتوای جدیدی شد. شرایطی که کاملاً برای این دولت ناشناخته و در عین حال غیرقابل قبول بود. از این رو «چالش های ایران و آمریکا» یکی از موضوعات تحقیقاتی مراکز مطالعات سیاسی و استراتژیک در کشورهای مختلف شده است. این چالش ها به حدی است که در تمامی دولت های آمریکا، مسئله ایران و آثار ناشی از آنها یکی از مشکلات ثابت و به اصطلاح «دردسرهای بزرگ برای آنها» بوده و می باشد.
چالش های موجود در روابط دو دولت به گونه ای است که چالش های دیگر را نظیر مقاومت حزب الله لبنان، مقاومت ملت فلسطین، شکست لشکرکشی در عراق و افغانستان، تضعیف موقعیت داخلی و بین المللی و بالاخره «بیداری اسلامی» و جنبش ضدسرمایه داری، به دنبال داشته است. تحولاتی که هر کدام می تواند مقدمه تغییرات دیگری بر ضد نظام سلطه ی استکباری آمریکا باشد.
پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تنها سقوط یک رژیم فاسد و وابسته نبود، بلکه مقدمه ی فروریختن پایه های سلطه ی استعمار غرب در جهان اسلام و سپس در مناطق دیگر شد. از این رو چالش های ایران و آمریکا بیش از پیش تبدیل به موضوعی بین المللی، دارای ابعاد اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک شده است. اگرچه تحولات چند دهه ی گذشته بسیاری از ساختارها را دگرگون کرد، ولی با شناختِ عمیق روند تحولات و دلایل آن، به این نتیجه می رسیم که تغییرات بزرگ تر و مهم تر در راه است.
این کتاب مهم ترین چالش های دو نظام متفاوت و متعارض (اسلام و لیبرال سرمایه داری) در قالب دو دولت ایران و آمریکا را با دیدگاهی واقع بینانه و به دور از تحلیل های افراطی و یا ساده انگارانه مورد بحث قرار داده است.