قیام حسینی

معرفی کتاب

یکی از سرفصل هایی که مقام معظم رهبری، با تسلطی مثال زدنی، موشکافانه و تحلیلی به آن می پردازند، تاریخ اسلام است. روایت گری ایشان از تاریخ اسلام، فقط این نیست که سانتی متر به سانتی متر باشد ـ که البته این هم هست ـ بلکه با چیدمانی جذاب و منسجم از وقایع، تحلیل هایی دقیق و کاربردی و متناسب با نیازهای روز ارائه می دهند. تبحّر ایشان در تحلیل تاریخ اسلام به حدی است که فراتحلیلی تاریخی از تمام دوران زندگی ائمه با عنوان «انسان ۲۵۰ ساله» ارائه می دهند. در کنار نگاه کل گرایی که ایشان به زندگی ائمه دارند، در اجزای این بنای عظیم نیز صاحب نظریات و تحلیل هایی ناب و دقیق هستند.
بررسی عظیم ترین قیام تاریخ، یعنی قیام حضرت اباعبدالله علیه السلام، یکی از موضوعاتی است که اسلام شناسان متعددی به زوایای مختلف آن پرداخته اند. در این میان «علت قیام امام حسین» بحثی است که به خصوص در دوران معاصر، ذهن اندیشمندان بزرگی را به خود مشغول کرده و نظریات مختلفی در این باب ارائه شده است.
مقام معظم رهبری در جایی می فرمایند که در حرکت امام حسین، می توان بیش از صد درس مهم، که هرکدام، سرفصلی برای تربیت یک جامعه است، برشمرد. ایشان به سرفصل های مهمی از این درس ها ورود کرده اند: پیروزی های کوتاه مدت و بلندمدت عاشورا، شرایط جامعه در آن زمان، عبرت های عاشورا، تقسیم سه گانه ظالم، مظلوم و منظلم، پیام های عاشورا، ابعاد مصائب حسینی، نقش عوام و خواص، مقایسه قیام حسینی و انقلاب خمینی، جلوه های عرفانی و معنوی عاشورا، ارزش شهدای کربلا، راز ماندگاری عاشورا ازجمله عناوینی از سخنرانی های معظم له هستند که قابلیت ارائه در قالب یک گفتار را دارند. ایشان می فرمایند همه آن درس ها به کنار، یک درس اصلی وجود دارد که همه آنها حاشیه است و آن متن: «چرا قیام کرد؟».
از بین سخنرانی های موجود از معظم له، اولین موردی که به طور مبسوط، به بحث علت قیام امام حسین می پردازند، به سال ۱۳۶۱ برمی گردد. البته در همان سخنرانی می فرمایند که ما همین بحث ها را قبل از انقلاب، در دوران اختناق، به صورت داستان و مَثَل بیان می کردیم.
تحلیلی که ایشان از علت قیام امام حسین ارائه می دهند، آن قدر شیوا، مستدل، منطقی، دقیق و کاربردی است که قرار شد گفتار پنجم از سلسله گفتارهای صهـبا، با عنوان «قیـام حسینی»، به این موضوع اختصاص یابد. ایشان علاوه بر آن سخنرانی، در سال های ۱۳۶۳ و ۱۳۷۴ نیز دو سخنرانی مهم در این موضوع داشته اند. سخنرانی سال ۱۳۷۴ در کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» آمده است. لذا تصمیم گرفته شد بر اساس آن دو سخنرانی دیگر، کاری تولید شود. سخنرانی ۱۳۶۱ در توضیح و تحلیل قوی تر است و دیگری در مثال ها و روایات تاریخی.
کلیّت دو سخنرانی یکی است؛ ولی مطالب، کمتر تکرار شده. می توان دو سخنرانی را جداگانه خواند. اما با توجه به نظم سیر کلی بحث در هر دو سخنرانی، به ذهن رسید که با ترکیب این دو، یک سخنرانیِ یک پارچه ساخته شود؛ به نحوی که به فراخور بحث، از یک سخنرانی به سخنرانی دیگر برویم و ادامه صحبت را آنجا دنبال کنیم.
برای این سبک، لفظ «مقارنه» اختیار شد. «مقارنه» در کتب لغت عربی معانی مختلفی دارد. در کتاب «منتهی الأرب فی لغـ÷ العرب» ذیل معنای آن آمده: «دوتا خرما را روی هم گذاشتن و میل کردن». در روایتی داریم که خرما از مبارک ترین نعمات الهی، هم خورشت است و هم برنج. لذا همین لفظ برای ساختن این گفتار استخدام شد.
اگر عبارت «علیه السلام» یا شبیه آن، در سخنرانی موجود باشد، عیناً و به صورت بالانویس آورده شده. اگر نام معصوم بدون این عبارات و القابی نظیر «حضرت» و «امام» آمده، (ع) یا شبیه آن استفاده شده است.
تقریباً هرجا معظم له به بحث علت قیام امام حسین می پردازند، اشاره ای هم به انقلاب اسلامی دارند؛ اینکه «ملت ما کاری امام حسینی کرد و به دنبال حسین زمانش، امام عزیز و بزرگوار، حرکت کرد»؛ اینکه «با پیروزی انقلاب، آرزوی هزار و چند صدساله مسلمانانِ مؤمن و مخلص درمقابل نظام های فاسد به تحقق پیوست»؛ و اینکه «ما هنوز مبارزه را تمام شده نمی دانیم. ما هنوز حرکت حسینی را در جامعه خودمان پایان یافته تلقی نمی کنیم. ما هنوز در راه کربلا و عاشورا داریم حرکت می کنیم.» پس اکنون نیز آقـا و سپه سالار کیان اسلامی ایران، یارانی باوفا، صَدیق، مخلص، جان بر کف، مطیع، و در یک کلام عاشورایی می خواهند، تا درمقابل یزیدیان زمانه بایستند و حرکتی را که برای احیای دوباره اسلام و برقراری نظام اتمّ اسلامی آغاز شده، به آن سرانجام موعود ملحق کنند. ان شاءالله.
محرم الحرام ۱۴۳۶، آبان ۱۳۹۳