گسترش ارزشها در پرتو اسلام: بررسی تطبیقی بعضی مفاهیم دینی با قلمروهای شناخت انسانی

معرفی کتاب

انسان هر روز با دیگر برادران خود ارتباط زبانی دارد، چرا که زبان مهم ترین وسیله برای ارتباطات انسانی در مقایسه با دیگر وسائل است. اما کاربرد زبان در تبادلات شخصی محدود نمی شود، بدین رو که انسان با کمک گرفتن از آن جوشش های درونی و عاطفی خود را با اسلوب زبانی زیبا بیان می کند و این همان نقطه تمایز زبان ادبی از زبان روزمره است.
کتاب گسترش ارزشها در پرتو اسلام از «مقدمه و فصلهای انسان از انفعال تا جوشش، انسان و تأثیر وابستگی، جامعه بشری و منظومه حقوق و واجبات و پرسش و پاسخ» گردآوری شده است.
در فصل اول مباحث «منابع شناخت از غیب تا شهود، حس اولین منبع شناختی، عقل دومین منبع شناختی، تفاوت مقوله شناخت بین علم و دین، تفکر انسان از اصالت تا تقلید، خودشناسی در بستر متغیرات پیرامونی» آمده است.
نویسنده در بخش تفکر انسان از اصالت تا تقلید در تعریف فکر و تفکر نوشته است: «عملیاتی که عقل انسان به تنظیم بعضی از معلومات برای ارتباط بین آن ها و استخراج اطلاعات جدید می پردازد، فکر و تفکر نامیده می شود. هنگامی هم که انسان در قضیه ای مشخص نظرش را بیان می کند، نظر و دیدگاه او فکر نامیده می شود.»
نگارنده در فصل دوم عناوین «مفهوم دین در آینه دو دیدگاه، هویت و وابستگی های چندگانه و وابستگی های متعدد انسان» را مورد بررسی قرار داده است.
فصل سوم این کتاب به «حق زندگی در آینه دو نگاه، نگاه اسلام به نقش جامعه در همبستگی اجتماعی، آزادی از تئوری تا اجرا، آزادی اصطلاحی فقهی، آزادی اصطلاحی معاصر، نگاه اسلام به معنای امروزی آزادی و سیاست و معیار دینی در اسلام» پرداخته است.
نگاه اسلام به نقش جامعه در همبستگی اجتماعی از نظر نویسنده این گونه بیان شده است: «شاید فرق اساسی تفکر غربی و اسلامی در فراهم کردن حق کامل زندگی شهروندان به دریافت دین از مسؤولیت و نقش اجتماع در صورت نبود مؤسسه های بین المللی برگردد. به دلیل تفاوت دیدگاه اسلام از معنی حق برخورداری از زندگی با دیدگاه غربی در این باب، اسلام در این چهارچوب به پایه های زندگی انسانی، مسأله کرامت را هم اضافه می کند، یعنی علاوه بر حق آب، غذا، خانه و سرپناه، اسلام بهره و استفاده از این حقوق با حفظ کرامت انسانی را هم اضافه می کند.»
بخش آخر کتاب پرسش و پاسخ هایی در رابطه با «نهادهای رسمی از واقعیت تا آرمان، تقسیم وظایف بین نهادهای رسمی و نهادهای مردم نهاد، سیاست مفهوم اسلامی و اجرای نادرست آن، نقش غرب در برهم زدن مفاهیم در جوامع اسلامی، حرکت های اسلامی مکتبی یا ملی گرا، مفهوم اسلامی سیاست از نظریه تا اجرا و کمونیست از اصالت تا تقلید» است.