توحید

معرفی کتاب

در آخرین ماه شعبان از عمر پربرکت مرد خدا شهید محراب آیت الله دستغیب به دعوت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مرکز شیراز سلسله بحث های عام المنفعه را شروع کردند و 34 جلسه آن به نام کتاب «توحید» چاپ و در اختیار علاقمندان گذاشته شد.

شهید عبارت نخستین نهج البلاغه را در معرفی خداوند مورد بحث قرار می دهد و با بیانی ساده مطالب مشکل را خیلی جالب پیاده می کند، خدا را همراه هر موجودی بدون حلول و اتحاد معرفی می کند و برای آگاهی برداشتن حجاب را از چشم دل ضروری می شمارد، حرکات کمی و کیفی را نشانه محرک دانا و اصلاً آفرینش را برای پی بردن به علم و قدرت بی پایان خداوند می داند.

آیات خدا را تذکر می دهد، نر و ماده و دوستی همسر و خواب و آثار شگفت و کرات آسمانی با حرکات منظم و ابرهائی که مسخرند و بدن انسان و قدر تنهائی عجیبی را که در آن به کار رفته است، یادآور می شود. از تسبیح ملکوتی موجودات و نظر استقلالی و مرآتی و مراتب یقین سخن می رود و امنیت را نتیجه ایمان می داند، نه دانش تنها و ثابت می کند که اگر در بندگی خالص شوید، چشمه های رحمت از دلهایتان جاری می شود.

در بحث توحید ذاتی ثابت می کند که تعدد در واجب الوجود محال است و حلول و اتحاد کفر آنگاه وحدت خالق را از وحدت خلق و ربط و ارتباط بین آفریده ها و هدف از آفرینش آنها را نشانه یکتائی آفریدگارشان می داند. از شرح صدر سخن می گوید و نشانه های آن را برمی شمارد و از اینکه هستی مطلق قابل تعدد نیست پرده برمی دارد و برای معیت خدا به موجودات به معیت روح به بدن تشبیه می کند و از احاطه نفس احاطه رب را می فهماند و معیت قیومیه را همان رحمت رحمانیه و رحیمیه خدا می داند و از روایتی جالب منتهای قرب بنده را به خدا به برکت ملازمت نوافل بیان می کند. در بحث توحید صفاتی، همه صفات را به علم و قدرت حق برمی گرداند و خدا را در صفات نیز بی مانند می داند، آنگاه کمالات تکوینی بلکه کسبی همه موجودات را نیز از خدا دانسته، لذا جز او را سزاوار حمد بالاستقلال نمی داند.

در بحث دیگر ولایت و اعتقاد به معاد را شرط توحید دانسته، برهان رب را مرتبه ای از مقام والای بندگی و مراتب توبه و بخصوص توبه خاص الخاص که از بسیاری از اشکالات پاسخ می دهد بحث می کند. در جلسات آخر حدیث عنوان بصری از حضرت صادق(علیه السلام) را مورد بحث قرار می دهد و اندرزهای حضرت را برای برطرف کردن مزاحم ها و موانع در راه خداشناسی و توحید برمی شمارد و ریاضت های شرعی را از زبان امامان(علیهما السلام) بازگو می نماید.

همچنین فرمایش حضرت موسی بن جعفر (علیهما السلام) را به هشام عنوان می کند که چگونه درازی آرزوها عقل را ضایع می سازد و مانع تفکر در منع حق می شود و از تعبیر نهج البلاغه که هولناک ترین چیزها را پیروی هوی و درازی آرزو می داند که از حق باز می دارد و آخرت را به فراموشی می اندازد، یاد می کند و مضرات غفلت را برمی شمارد.