صنعت و تجربه سیاست گذاری صنعتی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی

امروز صنعت به واسلطه ی ویژگی های خاصی که دارد از اهمیت زیادی در توسعه ی اقتصادی برخوردار است؛ به طوری که سیاست گذاران اقتصادی معتقدند راه توسعه ی اقتصادی از توسعه ی صنعیت می گذرد و بدون توسعه ی صنعتی، نمی توان از سطوح بالای رفاه و درآمد سرانه برخوردار بود. کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده، نمونه ی بارز این واقعیت اند. توسعه و کارایی در بخش صنعت، به واسطه ی پیوندهایی که با دیگر بخش های اقتصادی دارد، باعث افزایش بهره وری در سایر بخش ها نیز می گردد.

بررسی وضعیت صنعت و مشکلات آن، به خصوص در سال های اخیر، تا حد زیادی مورد توجه سیاست گذاران اقتصادی قرار گرفته و مشکلات و ویژگی های خاصی که سالیان متوالی صنایع ایران را به تنگنا مواجه نموده است، به عنوان دغدغه های صاحبان صنایع مطرح شده اند. در این تحقیقات، همواره مسائل و مشکلات فنی، مالی، اقتصادی و حتی قانونی زیاید برای توضیح عملکرد صنایع ذکر شده، اما کمتر به توضیح ویژگی های ساختاری ـ که تا حد زیادی ریشه در تاریخ گذشته ی صنعت دارد ـ پرداخته شده است.

بر این اساس، در این اثر سعی شده است تا با توجه به روند سیاست گذاری صنعتی، در دوره ی قبل و بعد از انقلاب اسلامی یعنی دوران پهلوی دوم (1332ـ1357) و دوران بعد از جمهوری اسلامی (1358ـ1383) ، تحلیلی تاریخی ـ سیاسی از شکل گیری و عملکرد سیاست های صنعتی ارائه گردد. ویژگی خاص این کتاب، تکیه بر دیدگاه تاریخی و سیاسی در بررسی توسعه ی صنعتی ایران است؛ امری که در پژوهش های اقتصادی محض، تا حد زیادی نادیده گرفته می شود. لذا ناگزیر از تبیین نقش تاریخی و پدرسالاری دولت در ایران خواهیم بود. البته در این زمینه، از نتایج تحقیقات برجسته ای که درباره ی ماهیت توسعه ای دولت در ایران صورت گرفته، استفاده شده است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی با انتشار این اثر ضمن تلاش برای جبران کمبودهای موجود در این زمینه، امیدوار است این کتاب ـ با توجه به ماهیت تاریخی آن ـ مورد توجه سیاست گذاران اقتصادی قرار گیرد و اهمیت سیاست گذاری صحیح در توسعه ی صنعتی و نقش بسیار با اهمیت دولت در این فرآیند را بیش از پیش برای آنان روش کند.