ظهور هنر اسلامی در منطقه شامات

کتاب حاضر، ترجمه یکی از پانزده کتاب مجموعه " موزه بدون مرز" با موضوع کلی " هنر اسلامی در حوزه مدیترانه" است که برپایه یافته های باستان شناسی و معماری، طلوع و ظهور هنر و معماری و تمدن اسلامی در دوران صدر اسلام و در سرزمین های باستانی و غنی منطقه شامات را شرح و بازگو می کند، و مولفان اندیشمند آن براساس مستندات معماری و باستان شناسی، روند گزینش تدریجی و آگاهانه اسلام توسط مردمان این مناطق، و شکل گیری جامعه و قلمرو فرهنگ، هنر و معماری نوین اسلامی را به تصویر می کشند. هدف برنامه " موزه بدون مرز" و مجموعه نمایشی آن " هنر اسلامی در حوزه دریای مدیترانه"، فراهم کردن زمینه فعالیت کشورهای مدیترانه ای در این فرایند سیاسی و اقتصادی برای تقویت روند حفظ میراث فرهنگی آن هاست.

این برنامه براساس ساختار نمایشی جدیدی که طی آن آثار هنری در محل های اصلی خود می مانند تا زمینه حقیقی آن ها نشان داده شود، تحقیقات روی موضوعات خاص را با افزایش توجه و آگاهی به میراث هنری توأم می کند و هدف آن پیشبرد سرمایه گذاری در جهت حفظ میراث است. این کتاب در میان تحقیقات باستان شناسی انجام شده در ایران نظیر چندانی ندارد و می توان آن را برای بررسی های باستان شناسی تحولات دوران صدر اسلام در ایران که جای آن در تحقیقات باستان شناسی ما وسیعاً خالی مانده است الگو قرار داد. امید است انتشار این کتاب افزون بر بازکردن دریچه هایی تازه در برابر چشمان محققان ایرانی تاریخ اسلام و ایران و بیان ضرورت توجه جدی تر به داده های باستان شناسی، زوایای تازه ای از بررسی های باستان شناسی دوران صدر اسلام را نیز در دسترس قرار دهد.

کتاب " ظهور هنر اسلامی در منطقه شامات" در سه فصل نخست خود در رابطه با هنر اسلامی در حوزه دریای مدیترانه، مقدمه ای تاریخی درباره هنر و ظهور هنر اسلامی در حکومت امویان را بررسی می کند و زوایای مختلف آن را مورد موشکافی قرار می دهد. نویسنده همچنین در فصل های بعدی کتاب پنج خط سیری حکومت امویان شامل نظام اداری امویان، امویان و اتباع مسیحی آنها، مفهوم تصویرگری بیزانسی و اموی، اقامتگاه های باشکوه، سبک زندگی اغنیا و سرگرمی های خلیفه، شهر دکاپولیس در دوره امویان، مسکوکات صدر اسلام، اردوگاه های لژیونری رومی و طراحی شهری و غیره را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.