ویژگیهای حکومت صالح (حکومت اسلامی) از نظر قرآن و احادیث (کتاب و سنت)

معرفی کتاب

«حکومت اسلامی» شامل بخشی از جلد نهم دایره المعارف الحیاه می باشد که به حکومت اسلامی از منظر قرآن و حدیث می پردازد.

اگر حکومت دینی باشد، یک فایده مهم دارد، یک خطر بزرگ. فایده مهم چنین حکومت هایی این است که می توان دین را، و معارف و تعالیم دین را و احکام دین را در اینگونه حکومت ها تعلیم داد و ترویج کرد و ظاهر شعائر دینی را برپا نگاه داشت و نسل ها را به دین توجه داد و با دین و با تعالیم رشدآموز دین تربیت کرد و مردمان دیگر کشورها و حکومت ها را از دین و سیاست دینی و مدیریت دینی آگاه ساخت.

اما خطر بسیار بزرگ این است که هنگامی که حکومت دینی شد، یعنی ادعا شد که حکومت دینی است و نام حکومت دینی و اسلامی بر آن گذاشته شد، هم جامعه داخل و همه جامعه های خارج انتظار دارند، یک مدیریت کاملاً سالم و یک حاکمیت والای انسانی ارائه شود، حاکمیتی که بنابر طبیعت دین اسلام بیش از اینکه اعمال قدرت کند، به تربیت بپردازد و فرهنگ سازی در هر زمنیه را اصل بداند.

در مقدمه کتاب نیز تحت عنوان «اشاره ای در آغاز» چرایی پرداختن به مساله ویژگی های حکومت های صالح مطرح شده که در آن با اشاره به «فایده» و «خطر» پیش روی حکومت اسلامی، به این نکته توجه داده شده که در صورت تبیین منشور نظری وظایف حکومت اسلامی، دو نتیجه مهم به بار می آید که عبارتند از:

۱. تعهد دوستان به حفظ دین (و عدم سرخوردگی توده ها از برخی عملکردهای نادرست)
۲. یاس و نا امیدی دشمنان از تخریب دین.

جلد نهم کتاب «الحیاه» از باب هجدهم آغاز می گردد. این باب درباره ویژگی های حکومت های صالح و اسلامی است. مولفان از آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر خدا (ص) و اوصیاء معصوم (ع) حدود 100 ویژگی برای حکومت صالح و اسلامی گردآوردند و آنها را در ضمن ده فصل زیر تدوین کردند:

ویژگی های انسانی،
ویژگی های فرهنگی،
ویژگی های حکومتی،
ویژگی های حقوقی،
ویژگی های اخلاقی،
ویژگی های اجرایی،
ویژگی های اقتصادی،
ویژگی های اجتماعی و
ویژگی های مردمی

جامعه های بشری به خصوص جوامع دینی، به دو چیز نیاز دارند، تربیت و سیاست. تربیت ساختن فرد صالح است به منظور ساختن جامعه ی صالح و سیاست ساختن جامعه ی صالح است به منظور ساختن فرد صالح.

این کتاب با خطبه ای از نهج البلاغه آغاز می شود که در آن امیرالمونین(ع) با اشاره به مساله اصلاح جامعه می فرمایند: «جز با «حکومت های صالح» جامعه اصلاح نشود و جز با پایداری و همکاری مردم حکومت ها موفق نخواهند بود. هر گاه مردم وظایف خود را در برابر حاکمیت درست انجام دهند و حاکمیت نیز به وظایف خود در برابر مردم، درست عمل کند «حق» در همه چیز ملاک قرار می گیرد.

شاخص کتاب ارائه دقیق و منظم از مسایل مطرح شده در قرآن و روایات به عنوان دو منبع اصلی دین- است که به صورت نظام مند و با مفهوم سازی دقیق انجام شده است.

این کتاب خلاصه ای از ترجمه جلد نهم کتاب «الحیاه» تألیف محمدرضا حکیمی، محمد حکیمی و علی حکیمی است.