فرهنگ روانشناسی

معرفی کتاب

استادی می گفت: رسالت اصلی یک استاد، نقش کردن دقیق مفاهیم یک علم، در ذهن دانشجویان است و نه تعلیم گزاره های علمی؛ چه، اگر دانشجو مفاهیم را به درستی فراگیرد، راهی هموار به سوی «اکتشاف» گزاره ها خواهد داشت و به طور طبیعی و بدون زحمت، این اتفاق خواهد افتاد.

«فرهنگ روانشناسی» اگر از این زاویه نگریسته شود، اثری تألیفی و گرانسنگ است از استادی که از پیشکوتان روانشناسی ایران است و از بنیانگذاران یکی از شاخه های مدرن آن: روانشناسی صنعتی و سازمانی.

پروفسور محمود ساعتچی، استادتمام بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی، دو دوره عضو هیأت مدیره انجمن روانشناسی ایران، «چهره ماندگار ایران زمین» در سومین همایش بین المللی کسب و کار، و تدوین کننده و ارائه دهندۀ "مدل نظام مند انتخاب و بکارگیری اثربخش منابع انسانی در سازمان (مُناباماس)، از آن استادانی هستند که در بعضی از زمینه های روانشناسی و مدیریت، «فضل تقدمی»دارند که آثار ایشان را خواندنی می کند، هر قدر هم که در حوزه تألیف و ترجمه فرهنگهای روانشناسی به زبان فارسی در سالهای اخیر آثار متعددی متولد شده باشد.

از یک طرف، این فرهنگ، برای آموزش و یادگیری واژگان تخصصی روانشناسی برای دانشجویان مفید است، به ویژه آنکه تعاریف واژه ها در عین دقت، از روانی لازم برخوردارند: «برای افزایش تسلط خود در مطالعه و فهم درست مطالب تخصصی به زبان انگلیسی، ابتدا باید با ترجمه یا معادلهای فارسی واژه های آن زمینه تخصصی، و سپس با تعریف یا تعاریف آن واژه خاص، آشنا شد. بهترین شیوه یادگیری معادل های فارسی اصطلاحات روانشناسی به زبان انگلیسی و تعریف یا تعاریف آن واژه، در اختیار داشتن فرهنگ روانشناسی است.»

از طرف دیگر، تألیف فرهنگهای علمی توسط «اهل» آن علم، به پدیدایی و توسعه «زبان» آن علم مساعدت و ارتباط میان متخصصان را تسهیل می کند و به غنای بیشتر فرهنگ علمی می انجامد. به جای آنکه دانشجویان و استادان از واژه های انگلیسی در تفکر و ارتباط استفاده کنند، با معرفی معادلهای دقیق و خوش ساخت، واژه های فارسی را به کار میبرند و بدین ترتیب، پیوندی میان علم روانشناسی و فرهنگ فارسی به وجود می آید، پیوندی که شاید از بایسته های اولیه شکل گیری «علم بومی» و هماهنگ با سنت ها، نیازها، ... و «روان» فرهنگ ما باشد.

اتفاقاً این دغدغه را در آثار دیگر پروفسور ساعتچی نیز می توان دید؛ مثلاً در مقدمه کتاب «مبانی رفتار سازمانی، رفتار و بهره وری سازمانی با نگرشی بومی» مینویسند: « ... در استفاده از کتاب توجه داشته ام که تا حد ممکن از اشاره به اشخاص، شرکتها و سازمانهایی که برای ما در ایران ناآشنا هستند و ضرورتی هم برای آشنایی با آنها وجود ندارد، خودداری کنم و در مواردی که ابهامی ایجاد نمی کرد، از نام آشنا استفاده کنم. دوم اینکه ترجمه را با سبک آشنای خودم هماهنگ ساختم و ضمن حفظ معنا و مفهوم نوشته های اصلی، آن مفاهیم را با زبانی بیشتر قابل فهم به نگارش درآوردم. سوم این که تلاش کردم تا آنجایی که امکان دارد، به سه جنبه یعنی نظام مند بودن، هدفمند بودن و بومی بودن مطالب و موضوعات فصول مختلف کتاب، توجه داشته باشم.»

با وجود همه این برجستگیها، این اثر ارزشمند می تواند در چاپهای بعدی کاملتر شود؛ به خصوص جای خالی بعضی مدخلها به چشم میآید، مثلاً mindfulness، یا تعریف بعضی از مدخل ها می تواند غنی تر شود؛ مثلاً مدخل acceptance که در آن اشاره* دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت ای به جریانات اخیر روان درمانی نشده است.

همچنین، چنانکه در مقدمه کتاب به آن اشاره شده، «بیشتر واژه ها و تعاریف، از کتابهای روانشناسی و زمینه های وابسته به آن، به امانت گرفته شده اند». شایسته است که این منابع در آخر کتاب ذکر شوند.

انتشار این کتاب را به جناب استاد، تبریک می گوییم و منتظر انتشار و گسترش ایده های ایشان در عرصه های نو و به ویژه «روانشناسی بهره وری راهبردی» می مانیم.
منبع: الف کتاب (alef.ir/book)