کتاب حاضر دربردارنده فصلهایی است که از نظر گونه هویت معرفتی، هم مرتبه نیستند، به گونه ای که این پژوهش به هر سه سطح بنیادی، توسعه ای و کاربردی معطوف است.
مبانی نظریه فرهنگی علامه مطهری که در فصل اول بیان شده است، در سطح بنیادی قرار دارد چرا که بر تکون و تولید یک انگاره معرفتی نوپدید و ماهیتاً دینی در قلمرو فلسفه علوم اجتماعی دلالت دارد.
فرهنگ اسلامی؛ ماهیت، پویایی، فضیلت و کارکردها، تعاملات فرهنگ اسلامی و جامعه ایرانی، علل فرهنگی انحطاط تمدنی مسلمین و غرب و فرهنگ غربی، عناوین فصلهای دوم، چهارم، پنجم و ششم هستند که جملگی در شمار تحقیقات توسعه ای هستند.
فصل سوم با عنوان حکومت دینی و مداخله در عرصه فرهنگ نیز مبحثی است که نتایج و رهاوردهای کاربردی به دنبال دارد.
هدف اصلی این کتاب عبارت از اکتشاف، ساختاربندی و بسط نظریه فرهنگی استاد مطهری است.