زیر موج جهانی شدن

... و جهان ، در حال جنبش و تکاپوست . حرکتی که در صورت عدم شناخت صحیح تحولات امروز و فردایش ، ما را در پشت دیوارهای ستبردیروز، اسیر خواهد ساخت .

پارادایم «جهانی شدن » نیز از جنس تحوّلاتی است که در سطح خرد وکلان ، نهاد دولت ـ ملّت و نظام بین الملل را به چالشی سخت و نفس گیرفرامی خواند. بازتاب این چالش ها را می توان در اعتراض سندیکاهای کارگری و بازماندگان چپ سنتی ، به هنگام نشست های دوره ای سازمان تجارت جهانی (WTO)، صندوق بین المللی پول (IMF)، بانک جهانی (WB)و سایر نهادهای مالی و اقتصادی بین المللی ، به وضوح مشاهده کرد.

امّا به راستی جهانی شدن یا به زعم مخالفان سلبی آن ، جهانی سازی به چه معنا است ؟ آیا جهانی شدن ، فرایندی خودبه خود است یا پروژه ای سازماندهی شده ؟ اساساً چگونه می توان در چارچوب تعریف این پدیده ، جریان های متضاد سیاسی ـ اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی را در دو سطح خرد و کلان ،توصیف و تبیین کرد و به چیستی ، چرایی و چگونگی این تحوّلات دست یافت ؟

از این روی تدقیق مفهوم جهانی شدن ، با وجود حجم وسیع تحوّلات متضادی که در این فرایند به وقوع می پیوندد، دشوار به نظر می رسد. همچنین روابط متغیری که این پدیده در سطوح متفاوت با حوزه های گوناگون ، برقرارمی سازد، تعیّن دینامیسم جهانی شدن را اندکی سخت می کند.

با این حال به نظر می رسد ترسیم افق کلّی این پارادایم و بازسازی نظری ابعاد و چارچوب هایش ، بر شناخت بنیادین نظام سرمایه داری و تسلسل تاریخی آن از یک سوی و آگاهی یافتن از روح فلسفی حاکم بر این پدیده پیچیده از سوی دیگر، استوار است .

اثری که پیش روی شما است ، در سه بخش کلّی تنظیم شده است . در بخش نخست ، پیشینه جهانی شدن و سیر تاریخی آن در نظام سرمایه داری تبیین شده است . در بخش دوم ، سعی شده است تا اصول و مبانی اساسی جهانی شدن تئوریزه گردد و بألاخره در واپسین بخش ، تأثیرات این پدیده بر حوزه های گوناگون سیاسی ـ اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی ، در دو سطح خرد و کلان بررسی شده است .