پس از ظهور اسلام سرزمین های آسیای مرکزی، تحت کنترل و فرمانروایی مسلمانان درآمد. در جریان دو قرن چهارم و پنجم هجری مردمان قارلوق و اوغور که از جمله ساکنان آسیای مرکزی بودند به اسلام گرویدند و امپراطوری های قراخانیان و سلجوقیان را تشکیل دادند. اعراب مسلمان که در سال 31 هجری تا بلخ پیشروی نموده و بر خراسان دست یافته بودند به طور موقت از ادامه فتوحات دست برداشتند. در اواخر قرن اول هجری پس از انتصاب قتیبه بن مسلم باهلی (96-86 هجری) به حکومت خراسان بار دیگر فتوحات اعراب آغاز گردید.
در این کتاب از منابع زیادی استفاده شده است که می توان آنها را به منابع: تاریخی، جغرافیایی، سفرنامه ها و تحقیقات مورخان اروپایی تقسیم کرد. ضمناً نقشه های متفاوتی تهیه شده که با توجه به زمان و مکان در قسمت های مناسب قرار داده شده است.
کتاب تاریخ اسلام در آسیای مرکزی تا حمله مغول از چهار بخش تشکیل شده است:
*بخش اول: آسیای مرکزی قبل از اسلام.
فصل اول: آسیای مرکزی یا آسیای میانه؛
فصل دوم: باستان شناسی خراسان و ماوراءالنهر؛
فصل سوم: خراسان بزرگ یا ولایات شرقی ایران؛
فصل چهارم: آسیای مرکزی قبل از ورود اسلام؛
فصل پنجم: حکومت های مستقل در آسیای مرکزی قبل از اسلام.
*بخش دوم: اسلام در آسیای مرکزی.
فصل اول: نحوه استقرار اعراب مسلمان در ایران؛
فصل دوم: آسیای مرکزی در دوره بنی امیه؛
فصل سوم: حرکت های مبارزه بر ضد بنی امیه در خراسان و ماوراءالنهر؛
فصل چهارم: شورش حارث بن سریج در خراسان (116-128هـ).
*بخش سوم: آسیای مرکزی در دوره حکومت عباسیان تا روی کارآمدن طاهریان.
فصل اول: واگذاری ولایات به والیان در دوره عباسیان تا حکومت طاهریان؛
فصل دوم: ترکان و حکومت عباسیان؛
فصل سوم: جنبش های دوره اول عباسی تا روی کارآمدن طاهریان در خراسان و ماوراءالنهر؛
فصل چهارم: فرقه های اسلامی و تصوف و گسترش اسلام در خراسان و ماوراءالنهر؛
فصل پنجم: خراسان و ماوراءالنهر در دوره حکومت های متقارن.
*بخش چهارم: قره خانیان: اولین دولت ترک مسلمان در ماوراءالنهر.
فصل اول: خراسان و ماوراءالنهر در دوره غزنویان؛
فصل دوم: خراسان و ماوراءالنهر در دوره سلجوقیان؛
فصل سوم: خراسان و ماوراءالنهر در دوره خوارزمشاهیان.