از خواب تا مهتاب

معرفی کتاب

این اثر که در برگیرنده پنج نمایشنامه کوتاه یثربی است، به طور عمده با موضوع و پس زمینه جنگ و نگاه انسان شناختی بر آن نوشته شده است و به خوبی می توان در آن به دنبال دغدغه های همیشگی مولف در سایر آثار نمایشی و داستانی اش مبنی بر واکاوی هویت انسان در معرض جنگ دست پیدا کرد.

«از خواب تا مهتاب» به عنوان یک اثر نمایشی مکتوب از چند نقطه نظر اثری در خور اعتنا به شمار می رود. نخستین مورد، بدون شک به سابقه فعالیت و قلم یثربی به عنوان صاحب این اثر باز می گردد. نویسنده در این اثر، در مقام یک متخصص روانشناسی با تحلیلی که از بطن و انگاره های ذهنی مخاطبانش برای مواجهه با دفاع مقدس و یک روایت داستانی در مورد آن دارد؛ اقدام به تالیف نمایشنامه هایی کرده که از فضای عمدتاً کلیشه زدگی و تعریفی همیشگی آثار ادب و نمایشی در حوزه دفاع مقدس گریزان بوده و سعی دارد با استفاده از برخی شگردهای تکنیکی در روایت و نیز به کار بستن عنصر تخیل به شکلی که بتواند ناخودآگاه مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد، به استقبال مخاطب برود.

تعبیر برخاستن برخی از افراد از زیر خاک که در نمایشنامه اول از آنها یاد شده است از همین جنس نگاه نشأت می گیرد و در ادامه و در نمایشنامه دوم نیز به نوعی به مکاشفه درونی از سوی شخصیت های حاضر در داستان برای نقب زدن به جنگی که روزی روزگاری در آن حضور داشته اند تبدیل می شود.

نمایشنامه «زنی برای همیشه» از این مجموعه بر مبنای یک داستان واقعی مبنی بر تعطیلی مدارس اسلامی در منطقه بوسنی تالیف شده است که می تواند در نوع خود نمونه قابل توجهی از ظهور یک نگاه سوبژکتیو به پدیده ای انسانی و رئال به شمار آید که در سال های نه چندان دور کنار گوش بخش زیادی از مخاطبان این اثر رخ داده و احتمالاً بسیاری از آنها یا نامی از آن نشنیده اند و یا به سادگی از کنارش گذشته اند.

نمایشنامه «به خاطر من» نیز در نوع خود اثری در خور توجه به شمار می رود که در میان آثار خلق شده در سبک نگارشی یثربی اثری جالب توجه است. نمایشنامه ای که با یک موقعیت رئال و بر مبنای یک حادثه کاملاً عادی و قابل لمس در یک پارک آغاز می شود و در ادامه شخصیت محوری ماجرا که در قالب یک زن به تصویر کشیده شده است، در مواجه با پسرک جوانی که شبیه فرزند مفقود الاثر اوست؛ خواننده را در متنی موجز و در عین حال بسیار دراماتیک روانه خیالی مادرانه می کند؛ خیالی که سال هاست تنها پسر شهید این زن را در چشم و صورت جوانان دیگری که زن با آنها مواجه می شود جستجو می کند.

نمایشنامه «به خاطر من نخند» نیز اگرچه تمی تکراری دارد و داستانش از قصه معروف کشته شدن یک سرباز ایرانی به دست دیگر نیروهای ایرانی، برای حفظ جان بخش زیادی از سربازان خودی نشات می گیرد؛ اما از نقطه نظر جذابیت روایی و شیوه صحنه سازی های کوتاهش توانسته در مجموع اثری تاثیرگذار برای مخاطبان نمایشنامه های دراماتیک از کار در بیاید.

تجربه خوانش نمایشنامه یثربی با وجود چرخش های ناگهانی وی در طول روایت و تغییر ناگهانی جغرافیای داستان و حتی دگردیسی درونی شخصیت های داستانی در طول یک داستان کوتاه؛ تجربه ای بسیار لذت بخش و در عین حال شگرف و تاثیرگذار در ذهن نمایشنامه نویسان جوان می تواند به شمار رود. تجربه ای که به آنها این امکان را می دهد تا چگونگی فرار از موقعیت های صرفاً خطی و یک بعدی در نگارش را فراموش کنند و به خلق اثری تاثیرگذار و در عین حال فنی و ساختارمند نائل شوند.