اعلام قرآن

معرفی کتاب

کتاب حاضر از صد و چهار ماخذ قرآنی با عناوین آدم، آزر، ابراهیم، ابلیس، ابی لهب، احقاف، احمد، ادریس، ارم، اسحاق، اسرائیل، اسلام، اسماعیل، اصحاب الاخدود، اصحاب اعراف، اصحاب الایکه، اصحاب الجنه، اصحاب الرس، اصحاب السبت، اصحاب الفیل، اصحاب القریه، اصحاب الکهف، الله، الیاس، الیسع، انجیل، ایوب، بابل، بدر، بعل، تبع، توریه، ثمود، حجر، حنیف، حنین، داود، ذوالقرنین، ذوالکفل، رمضان و لیله القدر، روم، زبور، زکریا، زید، سامری، سبا، سلسبیل، سلیمان، سواع، سینا، شعری، شعیب، صابئین، صالح، صفا، طاغوت، طالوت، عاد، عدن، عرب، عزی، عزیر، عمران، عیسی، فرعون، قارون، قرآن، قریش، کعبه، لات، لقمان، لوط، مالک مجوس، محمد، مدین، مدینه، مریم، مسجد اقصی، مسجد الحرام، مصر، مکه، ملک الموت، منات، موسی، نصاری، نوح، وادی الایمن، هارون و ماروت، هامان، هود، یاجوج و ماجوج، یحیی، یونس، یوسف، یهود و اعلام مبهمه قرآنی تشکیل شده است.

نویسنده در مقدمه کتاب حاضر بیان می کند که لفظ « علم » که در عنوان کتاب به صورت جمع ومضاعف بکار رفته در معنای وسیعتری استعمال شده است به قسمی که نام ملت ها و جماعت های خاص را هم شامل می شود. دکتر محمد خزائلی در ادامه بیان می کند که با رعایت این سعه معنی، صد و پانزده اسم علم در قرآن مجید موجود است اما شش لفظ آن عناوین مکرر آمده است. وی یادآور می شود که کتاب اعلام قرآن که از نظر خوانندگان می گذرد مشتمل بر صد و چهار گفتار است و در خلال گفتارها، از همه اشخاص و قبایل و اماکن و همچنین فرشتگان و از ملل و کتب و بت هایی که نامشان در قرآن مجید است مذکور است گفتگو شده و آخرین گفتار به اعلام مبهمه قرآنی اختصاص یافته است.

نویسنده بیان می کند که بی گمان، قرآن مجید که کلام الهی است برای هدایت مردم به صراط مستقیم نازل گردیده و در تنزیل عزیز باین معنی تصریح شده است، به موجب تصریحات قرآنی، قرآن برای هدایت بجانب رشد و و راهنمایی « بطریق اقوم » بر قلب محمد، پیغمبر الهام شده است: « انا سمعنا قرآنا ً عجبا یهدی الی الرشد ». دکتر محمد خزائلی می افزاید هر چه در این کتاب مبارک، از اصول عقاید و احکام و مواعظ آمده، یکسره برای راهبری مردم است. تنزیل عزیز می خواهد که همه مردم را به تفکر و تدبر وادارد، تا راز آفرینش را دریابند و به اسرار ترقی و انحطاط امم پی ببرند و موادی را که برای ساختمان کاخ سعادت دنیوی و اخروی لازم دارند بدست آورند، اما در عین حال، قرآن کتابی نیست که علوم جزئی را شامل باشد یا درصدد بیان تفصیلات تاریخ اقوام برآید و حتی احکام جزئیه را هم شامل نیست. دکتر خزائلی تاکید می کند که قرآن مجید، متکفل تبیین قوانین جزئی علوم نیست، اما افق وسیع علم را نشان می دهد و راه عروج به عالیترین درجات علمی را باز می نماید، چه راهنمایی به افق وسیع دانش بهتر از که به همه عالمیان ندا درداده است « والله خلقکم و ما تعملون ».

وی در پایان مقدمه خود محرک اصلی اش را در تهیه کتاب حاضر، خواندن کتاب ینابیع الاسلام تالیف یک نفر مسیحی متعصب معاند می داند. به گفته دکتر محمد خزائلی قرائت آن کتاب، برخلاف منظور نویسنده وی و هر خواننده دیگری را متوجه این مطلب می کند که قصص قرآنی در کتب گذشتگان و در امم سالفه، منشاهایی دارد و می توان به آن منابع دسترسی پیدا کرد و قصه هایی را که در تنزیل عزیز منعکس است، با منشاء و صورتهای تطوری داستان مقایسه نمود و حقانیت و حکمت قرآنی را ثابت و محرز دانست. همین انگیزه وی را که از زمان کودکی با قرآن، انس و الفت داشته و همیشه هم، هرچه داشته از دولت قرآن بوده است برآن می دارد که اثری تحقیقی راجع به اعلام قرآن مجید تهیه کند و همواره مترصد این فرصت بوده تا زمانیکه انتخاب پایان نامه دکتری ادبیات پیش می آید.

نویسنده در گفتار شصت و چهارم کتاب حاضر با عنوان « عرب » می نگارد:
لفظ عربی یازده بار در قرآن مجید یاد شده است.در هشت مورد، عربی مستقیما ً صفت قرآنی است و در دو مورد وصف لسان است و آیاتی که لسان عربی در آن ذکر شده، حاکی از آنست که قرآن به زبان عربی نازل گردیده است در یک مورد عربی صفت حکم است ( انزلنا حکما عربیا ) و مراد از حکم عربی قرآن مجید می باشد. بدین ترتیب همه جا به نحو مستقیم یا غیرمستقیم صفت عربیت در قرآن شریف از صفات خود قرآن است.