loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

Islamic sciences: astronomy, cosmology and geometry

علوم اسلامی: نجوم، کیهان شناسی و هندسه

ناشر مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)

نویسنده علی اکبر ضیایی

سال نشر : 1393

تعداد صفحات : 136

چاپ تمام شده ؛ درصورت چاپ مجدد به من اطلاع بده notify me

معرفی کتاب

اثر حاضر، حاصل تحقیقات نویسنده بر آثار و تحقیقات متفکر و دانشمند مسلمان ترک، ابراهیم حقی و به خصوص کتاب "معرفتنامه" وی است.
کتاب تصویری از نجوم و هندسه و کیهان شناسی اسلامی در اواخر سده هجدهم میلادی ارائه می دهد. همچنین در هر بحث مطرح شده نظر علم معاصر نیز در رابطه با همان مطلب بیان می شود که این امر هم به فهم مباحث علمی (با توجه به استفاده از کلام و تصاویر به جای فرمول بندی ریاضی در آن زمان) کمک خواهد کرد و هم به درک شکوفایی علم اسلامی در آن دوران و خدمتی که از این طریق به تاریخ علم شده است خواهد انجامید.

کتاب در سه فصل عمده کیهان شناسی، هندسه و نجوم تبیین شده است.
نویسنده در هر فصل تلاش کرده با رجوع به کتاب معرفتنامه و گاها آیاتی که در این کتاب استفاده شده است جایگاه ابراهیم حقی را در کیهان شناسی اسلامی، هندسه، نظریه تکامل و نجوم توصیف کند.
وی همچنین برای کامل کردن تحقیقاتش از برخی از کتاب های کمیاب کتابخانه دانشگاه کمبریج انگلستان بهره برده است.

فصل اول کتاب به کیهان شناسی اختصاص دارد.
نویسنده در این فصل بیان می کند که کیهان شناسی علم بررسی جهان با دید کلی است و از این طریق با فلسفه پیوند می خورد. تفاوت کیهان شناسی غربی با کیهان شناسی اسلامی در اینجا معلوم می شود که در اسلام فلسفه در ارتباط نزدیکی با دین قرار دارد؛ بنابراین کیهان شناسی علمی باید در تطابق با فلسفه اسلامی باشد. نویسنده سپس به بررسی نظریات ابراهیم حقی درباره ارتباط علم و دین می پردازد. شاید جالب ترین قسمت این فصل بیان و اثبات این مطلب باشد که ابراهیم حقی مدت ها قبل از داروین دانشمند بزرگ انگلیسی از نظریه تکامل دفاع کرده بود. از قول نویسنده برخی از دانشمندان سکولار که معرفتنامه را خوانده اند بر این مطلب اذعان داشته اند.

فصل دوم، هندسه را در کتاب معرفتنامه و کارنامه ابراهیم حقی بررسی می کند. تعریف علمی نقطه، خط، سطح و انحنا در این کتاب از نکات جالب این بخش است. روش حل برخی از مسائل هندسی معروف نیز توسط ابراهیم حقی در این فصل بیان شده است. اما شاید قابل توجه ترین مطلب در مورد هندسه حقی، بیان شواهدی مبنی بر توجه حقی به امکان وجود "انحنا" در فضا باشد. اشاره می شود که فضا- زمان خمیده- از پیچیده ترین و زیباترین مفاهیم در نظریه نسبیت عام آلبرت اینشتین فیزیک دان معروف آلمانی است.

سرانجام فصل سوم به شاخه نجوم پرداخته است. قرن هفدم و به دنبال آن قرن هجدهم قرون شکوفایی نجوم به معنای مدرن بوده اند. به همین دلیل طولانی ترین فصل این کتاب هم فصل نجوم است. در یک بررسی آماری که در این کتاب به آن اشاره شده است، تصریح می شود که تا پایان قرن پانزدهم میلادی، 95 درصد از کتب مربوط به علم نجوم توسط دانشمندان مسلمان نوشته شده است.
در این فصل مشخص می شود که ابراهیم حقی به خوبی با چرخش زمین و محاسبات آن آشنایی داشته است. علاوه بر این آیات آورده شده در کتاب معرفتنامه که الهام بخش حقی در محاسباتش بوده برای خوانندگان نوشته شده است. محاسبات حقی از کروی بودن زمین، سرعت چرخش زمین، محاسبات بطلمیوسی از شکل زمین و حرکت ستاره ها از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل است.
همچنین نویسنده نزدیکی تحقیقات حقی را با محاسبات ریچارد نوروود ریاضی دان انگلیسی قرن هفدهم و همکار آیزاک نیوتن فیزیک دان مشهور کاشف نظریه جاذبه مقایسه می کند و به این نتیجه می رسد هرچند مشخص نیست که حقی کتاب معروف نوروود را خوانده باشد اما نتایج تحقیقاتشان در زمینه محاسبات هندسی کروی بودن شکل زمین بسیار بهم نزدیک است. همچنین نظریات حقی در رابطه با شکل جهان (نظریه جان بسته، جهان تخت و جهان باز) و محدود بودنش از نظر زمان که بعدها در تئوری نسبیت عام اینشتین و نظریه مهبانگ به اثبات رسید، نیازمند توجه ویژه است.
گفتنی است که در فلسفه اسلامی مطرح می شود که طبق آیات قرآن و احادیث عمر دنیا از نظر زمانی باید محدود باشد.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما