نظام سیاسی در اندیشه سید ابوالاعلی مودودی

مقدمه
تعریف و بیان مسأله
اواخر قرن نوزدهم و بیستم، عصر استعمار زدایی از کشورهای اسلامی است. در این سال ها به ویژه در نیمه نخست قرن بیستم، مستعمرات توانستند خود را از زیر یوق استعمار کشورهای بزرگ برهانند و پیروزی خود را جشن بگیرند. اما پایان استعمار، برای این ملل، آغاز شد و تکامل نبود و هر یک با توجه به شرایط خاص اقلیمی و جمعیتی و امکانات و منابع با مشکلات جدیدی روبرو شدند که بحران های جدی بسیاری را برای آنها آفرید.
در این میان، اندیشمندان و روشنفکران کشورهای اسلامی به فراخور نوع نگاه و عقیده به تحلیل و ارایه راه حل برای مشکلات و بحران های موجود کشور خود و یا در سطح کلان برای جهان اسلام پرداختند. اما راه کارها و نظرات بسیار متنوع بود. برخی ریشه مذهبی داشت و برخی از شرق کمونیست و یا غرب لیبرال سرچشمه می گرفت.

در این میان یکی از مهم ترین کانون های اسلامی از نظر جمعیتی و اندیشه ای منطقه شبه قاره بود. این منطقه به سبب جمعیت زیاد از یک سو، و وجود استعمار پیر انگلستان و هم جواری با کفار «هندوها» کانون و مرکز اندیشه های اسلام گرایانه و آزادی خواهانه بود. و به همین سبب شاهد وجود اندیشه های مختلف و گاه متضاد در این منطقه هستیم.

سید ابوالاعلی مودودی از جمله متفکرانی است که در این فضا به نظریه پردازی و چاره جویی برای مشکلات موجود منطقه شبه قاره، به صورت خاص و برای مشکلات جهان اسلام، به صورت عام پرداخته است.
ویژگی اندیشه سیاسی او، تلاش برای ارایه نظریه ای کاملاً اسلامی است. لذا وی کوشید تا مانند بسیاری از هم عصران خود از غرب الهام نگیرد و یا نگاهی کاملاً سنتی و سلفی به سیاست بیندازد، کوشیده است تا با استمداد از اصول دینی، و بهره گیری از نظریات جدید سیاسی، نظریه ای هماهنگ، با جهان امروز و در عین حال کاملاً اسلامی ارایه نماید.و از این رو می توان گفت بررسی اندیشه او بدون در نظر گرفتن دیدگاه های کلامی وی عبث و بیهوده است.

ویژگی نظریه سیاسی و کلامی مودودی در این است که تأثیر اندیشه وی از مرزهای شبه قاره گذشته و بر اندیشه بسیاری از اسلام گرایان همچون سید قطب تأثیر مستقیم داشته است و حتی وی را یکی از بنیان گذاران بیداری اسلامی شمرده اند.
علیرغم نفوذ و تأثیرگذاری اندیشه مودودی در منطقه شبه قاره خصوصاً و در جهان اسلام عموماً متأسفانه تاکنون در کشور ما ابعاد مختلف نظریه سیاسی وی مورد متوجه قرار نگرفته است و در این زمینه اثر دیگری که بتواند نظریه وی را به طور کامل تبیین کند وجود ندارد. این تحقیق در پی آن است تا نظریه سیاسی مودودی را در پاسخ به بحران های موجود در جهان اسلام با تکیه بر اندیشه کلامی او بررسی کند.