بررسی جامعه شناختی «تئوری انحطاط » در نظریات ابن خلدون

هدف از پژوهش حاضر، استخراج و بازسازی "تئوری انحطاط "در نظریات ابن خلدون بر پایه تحلیل کتاب "مقدمه"، از نظرگاه جامعه شناختی است. نویسنده معتقد است" : باتوجه به خلاء اندیشه انحطاط در فرهنگ اسلامی، بررسی جامعه شناختی تئوری انحطاط ضرورت دارد .جامعه اسلامی معاصر جهت فایق آمدن بر ضعف ها و کاستی ها نیاز به تئوری انحطاط دارد، نظریه ای که در آن از چگونگی انحطاط جوامع پرده برگیرد و مکانیزم ها و عوامل مهلک کننده دولت و جامعه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد .ابن خلدون اولین کسی است که در عالم اسلام به بررسی عوامل انحطاط دولت ها می پردازد .بنابراین اگر نظریاتش بازسازی شود و تئوری وی از متن "مقدمه "استخراج شود و در یک نظام فکری فعال، که با شرایط کنونی و امروزی انطباق داشته باشد جای گیرد، می تواند رهنمون داوری ها و مشی های ما و بازدارنده ما از حیرت و عقب نشینی در برابر امور ناگهانی و فراز و نشیب ها باشد و درک مسائلی را که امروزه با آن مواجهیم آسان سازد .

"مولف به منظور بررسی جامعه شناختی موضوع مورد بحث، با مبنا قرار دادن نظریات تحول اجتماعی و بیان دیدگاه های مختلف درباره ابن خلدون، وی را نظریه پرداز تحول اجتماعی معرفی کرده و جایگاه تئوری وی را در میان سایر نظریه ها مشخص نموده است . ابن خلدون در این کتاب، شخصیتی است که تحولات عصر خویش را رو به انحطاط دیده و درصدد تبیین عوامل انحطاط برآمده، از این رو مولف، او را "نظریه پرداز " انحطاط معرفی کرده است .وی همچنین آرای ابن خلدون را با سایر تئوری پردازان انحطاط مقایسه نموده و در آخر عوامل انحطاط از دیدگاه وی را بررسی کرده است . مباحث کتاب در سه بخش سامان یافته است .بخش اول حاوی کلیاتی درباره موضوع مورد بحث، زندگی نامه و اندیشه ابن خلدون است .بخش دوم با عنوان "بحث تطبیقی پیرامون تغییرات و تحولات اجتماعی "از دو فصل تشکیل شده است .در فصل اول انواع نظریات اجتماعی معرفی شده و در فصل دوم از دیدگاه ابن خلدون درباره تغییرات اجتماعی سخن به میان آمده است .بخش سوم با عنوان "عوامل انحطاط تمدن "نیز از پنج فصل با این عناوین تشکیل شده است: 1ـ جامعه متمدن و عناصر تمدن، 2ـ نظریه پردازان انحطاط، 3ـ عوامل انحطاط، 4ـ نشانه های انحطاط، 5ـ یافته ها و نتایج تحقیق .کتاب با فهرست منابع به پایان می رسد ."