جستارهایی نظری در باب تمدن اسلامی

کتاب حاضر، در حاشیه تأملات مؤلف در باب «چیستی تمدن»، «مختصات آن»، «ماهیت تمدن اسلامی»، «الگوهای علمی و راهبردی نیل به افق تمدن اسلامی» و «نسبت معارف دینی با تمدن های بشری» سامان یافته و دغدغه اصلی اش، نمایش دورنمایی از پیکره تمدن اسلامی در آینده انقلاب اسلامی است.

کلیت مباحثی که در این مجموعه تقدیم شده، تلاش دارد تا تصویر مناسبی از ابعاد مفهومی و ماهوی «تمدن اسلامی» و بایسته های نیل جوامع اسلامی به آن را ترسیم کند. این مجموعه، درآمدی برای پژوهش های بیش تر در باب تمدن اسلامی و بستری برای آشنایی مخاطبان با اهداف و آرمان های جمهوری اسلامی به دست می دهد.

در بخشی از مقدمه کتاب می خوانیم: «پیروزی انقلاب اسلامی در دل تاریخ پردامنه غرب، مطالبات جدیدی را در میان توده های مردمی جهان پدید آورد که حکایت از گونه دیگری از حیات فردی و اجتماعی دارد. انقلاب اسلامی موجی از بیداری اسلامی و معنوی را در عصر جدید پدید آورد؛ عصری که قرن هاست خود را مستقل از عالم قدس می پندارد و حیات خویش را منقطع از وحی و شهود طراحی کرده است. در این موج بیداری، انسان مسلمان و انقلابی، به دنبال احیای مجدد تعالیم وحیانی در گستره حیات اجتماعی است. بنابراین، نه تنها بر حسب تکلیف دینی اش وارد حوزه سیاست و مشارکت سیاسی می شود، بلکه حتی جویای تحول و دگرگونی معنوی در تمامی ساختارهای حیات اجتماعی است. از این روست که شعار حرکت به سوی تمدن اسلامی و آرمان بلند جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تحقق «تمدنی متکی بر معنویت و متکی بر وحی الهی» الگوی راه رهبران و سیاست گذاران نظام اسلامی گردیده است. تحقق تمدن اسلامی، به معنای گسترش عبودیت در سراسر جامعه، نه به معنای زایل شدن دایمی و کامل بدی ها، بلکه به معنای تسلط امکان های ایمانی بر مظاهر کفر و شرک است. تشکیل یک تمدن الهی و مبتنی بر آموزه های وحیانی، آرزوی انبیاء، اولیاء و مرسلین در میان انسان ها بوده و امروزه به برکت انقلاب اسلامی، ظرفیت تحقق آن در میان توده مسلمانان جهان به وجود آمده است.»
وی در ادامه می نویسد: «جمهوری اسلامی ایران، امروزه در شرایطی قرار دارد که نه تنها ظرفیت مناسبی در توده های مردمی اش برای زایش تمدن دینی ایجاد شده، بلکه حتی در حوزه معادلات منطقه ای و جهانی نیز الهام بخش تحولات اجتماعی و اقدام های تمدنی گردیده است. در چنین شرایط حساسی که در نگرش رهبری، با عنوان «پیچ تاریخی» از آن یاد شد ، توجه به الگوهای حرکت و طراحی نقشه راه جامع و ترسیم گام های تحول از مهم ترین وظایف نهادهای مسئول است. مقام معظم رهبری، بارها بر مدیریت این تحول و تخصیص درست و بهینه منابع برای آزادشدن ظرفیت های موجود علمی و عملی تأکید کرده و آن را از مقدمات و گام های اساسی ظهور تمدن اسلامی برشمرده است. بنابراین، تحقق تمدن دینی، از سویی نیازمند یک ظرفیت اجتماعی و استعداد جمعی برای تجمیع اراده هاست و از سوی دیگر، سیاست گذاری مناسب و تخصیص درست منابع را می طلبد.»