پسر من قاتل است؟

معرفی کتاب

عرصه داستان کوتاه دفاع مقدس در سال های گذشته، از تولد آن دچار رویدادهای متعددی بوده است. از دوره اوج سال های دهه هفتاد تا تک ستاره های دهه هشتاد و روزهای کم فروغ دهه نود. با وجود اینکه در سال های گذشته بیشتر نویسندگان فعال در این عرصه رمان­نویسی و یا بازنویسی داستانی خاطرات را و حتی فراموش کردن این عرصه را به بودن در فضای تکنیکی داستان کوتاه ترجیح داده اند؛ اما هستند داستان­نویسانی که ترجیح دهند تجربه هایی جدی در این عرصه داشته باشند و از این زاویه با مخاطبان خود دیدار کنند.

براتی گرچه تمامی داستان های این مجموعه را با دغدغه جنگ مورد استفاده قرار نداده است و حتی شاید بهتر است که بگوییم او بیشتر دغدغه نقد اجتماعی دارد تا ادبیات، اما منتقدی در قامت او توانسته به زیبایی هرچه تمامتر، تکنیک را در خدمت نوشتار خود درآورده و از هر نوع پرگویی و گزافه­گویی دور شده و در نهایت نیز حرف خود را با صراحت و با سرعت هرچه تمام­تر ارائه کند.

داستان نخست از این مجموعه با عنوان پسر من قاتل است؟ نمونه بسیار خوبی از صراحت و شجاعت نویسنده در کنار توانایی او برای خلق یک لحظه و آن است. روحانی ای به ملاقات پسرش در زندان می رود که به جرم قتل بازدداشت شده است. صرف نظر از چرایی این اتفاق، براتی توانسته با زیبایی هرچه تمام­تر و با تکنیک استفاده از دیالوگ های بسیار کوتاه اما کوبنده و نیز توصیف دقیق موقعیت در کنار حالات درونی راوی، فضای داستانی زیبایی خلق کند. این مساله در دومین داستان این مجموعه نیز تکرار شده و نویسنده مخاطبش را توامان درگیر حالات پیرزن محور داستان و نجواهای درونی او با خود و پسرش و نیز موقعیتی می کند که او در حال روایت است.

این ایجاز و نوشتار طرح واره داستانی نشان از توان بالای نویسنده در کشف آنِ داستانی دارد. او ترجیح می دهد صحنه های کوتاه و زیبا را به جای توصیف های مطول به روی کاغذ بیاورد و به جای بارها طولانی نوشتن، یک بار کوتاه اما تأثیرگذار بنویسد.

داستان های کوتاه براتی در «پسر من قاتل است؟» را می توان نمونه ای موفق از روایت درباره طرح واره های داستانی دانست که نویسنده تمایلی نداشته تا آنها را بیش از پیش در قامت داستانی مفصل­تر روایت کند. کلید موفقیت و بکر بودن این داستان ها نیز ایجاز آنهاست. برای علاقه مندان به داستان شاید آنجه براتی در این مجموعه روایت می کند و تصویرسازی های کوتاه او بتواند نه تنها کلاس درسی برای آشنایی با تصویرسازی های بکر داستانی باشد، بلکه حتی می توان این داستان ها را دستمایه موقعیت­پردازی های تازه ای برای خلق داستان های بلندتر نیز دانست. به عبارت دیگر گویا این داستان ها نوشته شده تا برای نویسنده ای که به اندازه براتی اهل اجمال نیست، دستمایه ای برای خلق موقعیت هایی داستان بلند فراهم کند.