قانون - جلد ششم

"القانون فی الطب" مهم ترین تألیف طبی ابن سینا و دایره المعارفی عظیم در این علم است و یکی از مهم ترین و بزرگ ترین کتاب های طبی اروپا در قرون وسطی بوده است. کتاب قانون بر کتاب "حاوی" رازی و کتاب "طب مالکی" اهوازی و حتی بر آثار جالینوس تفوق یافت و مدت شش قرن همه کتب پزشکی تحت تأثیر آن بود.

قانون از پنج کتاب تشکیل شده است که هر کتاب به چند فن، و هر فن نیز به چند تعلیم، و هر تعلیم نیز به چند فصل تقسیم شده است. اما این بخش بندی در سراسر کتاب یکسان نیست. کتاب های اول و سوم به چند فن و کتاب دوم به دو مقاله و کتاب چهارم نیز به چند فن تقسیم شده است.

در کتاب اول، کتاب کلیات، تعریف دانش پزشکی، ارکان (عناصر)، اخلاط چهارگانه، اعضای بدن انسان، نیروهای موجود در بدن انسان (شامل نیروهای طبیعی، حیوانی، نفسانی و نیروهای محرک)، شناخت بیماری، حفظ تندرستی، مرگ و شیوه های مختلف درمان آمده است.

در کتاب دوم، اصول کلی و داروشناسی، خواص و کیفیت داروها و فهرستی از نام داروها بر اساس ترتیب حروف الفبا مورد بحث قرار گرفته است. تعداد داروهایی که او در این کتاب نام برده و خواص آن ها را برشمرده است، حدود ۸۰۰ قلم می باشد. قسمت اعظم این داروها گیاهی بوده و جزء داروهای مفرده (غیرترکیبی و ساده) به شمار می آیند.

در کتاب سوم، بیماری های بدن انسان، از سر تا پا مورد بحث قرار گرفته است. در این بخش، راه های مختلفی برای بهبود این بیماری ها طرح شده است.

در کتاب چهارم با محوریت تب ها، بیماری هایی که اختصاص به عضو معینی از بدن ندارند بررسی شده است.

در کتاب پنجم، داروهای مرکب (ترکیبی و غیرساده)، انواع پادزهرها، قرص ها، شربت ها و مانند آن ها شرح داده شده اند. حدود ۶۵۰ داروی مرکب در این کتاب توضیح داده شده است. دوره 8 جلدی منتشره شامل 7 کتاب مذکور بعلاوه یک جلد نمایه موضوعی کتاب قانون است.