دیده بان

در بخشی از خاطره حاج جواد محمدی می خوانیم:

«هر دو دقیقه یک گلوله مستقیم تانک در اطراف دکل منفجر می شد. با هر انفجار تعدادی از سیم بکسل هایی که دکل را مهار کرده بود قطع می شد. ترکش های آهنین گلوله های مستقیم به میله های دکل برخورد می کرد و در نهایت بی رحمی آنها را می درید و به راهش ادامه می داد. علی و احمد آمده بودند دم در سنگر، مرتب اصرار می کردند به آتشبار مأموریت تمام بدهم و از دکل پایین بروم. پیش خودم گفتم اگر الان بروم پایین، عراقیها بد عادت می شوند و فکر می کنند خبری است، یا عددی هستند.» (ص 13)

در لابه لای حرف های راویان اصطلاحات و واژه های متداول در میان نیروهای توپخانه دیده می شود که گردآورنده خاطرات کتاب سعی کرده با آوردن زیر نویس، این اصطلاحات و واژه های ناآشنا برای خوانندگان را قابل فهم کند.

در خاطره ای از نصرالله کبا بیانی حدود بیست زیرنویس به یاری اصطلاحات و واژه های ناآشنا برای مخاطب عادی آمده است. در بخشی از این خاطره می خوانیم:

«ساعت ده شب بود. ناگهان یک برق دهانه از روبه رودیدم، دوستم کورنومتر را برداشت، من هم آماده گرفتن گرای آن شدم. چند لحظه بعد، دوباره آتشبار دشمن شلیک کرد، من گرای آن را گرفتم، دوستم هم کورنومتر را زد، منتظر آمدن صدای شلیک شدیم، صفحه کورنومتر عدد چهل و دو ثانیه را نشان می داد، که صدای شلیک آمد. برای اطمینان صبر کردیم تا یک دفعه دیگر شلیک کند چند دقیقه بعد، دوباره آتشبار دشمن شلیک کرد این بار گرای آن را دقیق تر گرفتم، ثانیه ها روی صفحه ی دیجیتالی کورنومتر شروع کردند به دویدن، این بار هم بعد از چهل و سه ثانیه صدای شلیک آتشبار دشمن درآمد. گرا و ثانیه ی به دست آمده را با ثبتی های دفترچه مطابقت کردیم این آتشبار هنوز ثبت تیر نشده بود، گرا و ثانیه را در فرمول گذاشتیم و مسافت بین خودمان و آتشبار دشمن را به دست آوردیم، گرا و مسافت را به تطبیق دادیم و تقاضای اجرای آتش کردیم، تطبیق گفت به گوش باشید، گلوله های آتشبار دشمن سمت چپ ما درفاصله ی هزار و پانصد متری به زمین می نشستند...» (ص 19 و 20)

خواننده با مطالعه کتاب حاضر با زوایه های نامکشوف بسیاری درباره فعالیت رزمندگان در سال های دفاع مقدس، به ویژه در رسته توپخانه آشنا می شود.

نگاه اغلب راویان به خاطرات تلخ و شیرینی که در آن سال های پر فراز و نشیب از سر گذرانده اند، همراه با یاد دوستان و همرزمانی است که در سال های بعد از پایان جنگ تحمیلی کمتر موفق به دیدار آنها شده اند و اکنون در بازگویی خاطرات آن دوران با احساسی آمیخته با حسرت به بیان خاطره های خود می پردازند.

همچنین در بیشتر خاطرات نوعی نگاه تخصصی به رسته توپخانه دیده می شود که می تواند برای بسیاری از خوانندگان تازگی داشته باشد.

با این حال، در تاروپود اغلب خاطراتی که بیان می شود، روح مقاومت در شرایط به مراتب سخت تر دیده می شود. کاظم کاشی زاده در بخشی از خاطرات دکل جزیره جنوبی آورده است:

«هر چه زمان می گذشت، دقت و حجم آتش دشمن بیشتر و بیشتر می شد، هر بار که گلوله تانک از کنار اتاقک رد می شد، دکل را به لرزه در می آورد، مدتی بعد، تانک دوم هم لوله اش را به سمت دکل برگرداند، به این ترتیب سه تانک در مقابل یک دکل ایستاده بودند، این بار هر سه تانک هم زمان و با هم به سمت دکل شلیک می کردند در همین لحظه آتشبار کاتیوشا اعلام کرد: قبضه خالی شده، منتظر باش تا قبضه را پر کنیم، گفتم: باشد فقط هر چه می توانی سریع تر. هنوز گوشی بی سیم را زمین نگذاشته بودم که با یک انفجار مهیب دکل به لرزه در آمد، سرم را از اتاقک بیرون بردم ببینم چه شده که در عالم ناباوری دیدم پایه دوم دکل هم قطع شده و حدود دو سوم از مهارت های دکل هم پاره شده است، با آتشبار 130 ارتش مأموریت را ادامه دادم، بچه ها اصرار می کردند کار را تعطیل کنم وبروم پایین؛ اما تصمیم گرفته بودم روی عراقی ها را کم کنم...» (ص 64 و 65)

حجت ایروانی به عنوان یکی از نیروهای واحد توپخانه با جمع آوری خاطرات کتاب دیده بان به پاسداشت رشادت ها و دلیری نیروهای واحد توپخانه در مناطق عملیاتی پرداخته و با انتشار آنها به ثبت و ضبط یکی از ناگفته های آن اقدام کرده است.