الهیات الهی و الهیات بشری - جلد دوم: نظرها

کتاب «الهیات الهی و الهیات بشری» (نظرها) مجلد دوم «الهیات الهی، الهیات بشری» (مدخل) است که در دو بخش نظرها (اعتراف ها) و عرصات داوری تقسیم شده است. بخش اول کتاب حاوی نظرات ۴۲ نفر از دانشمندان مقدم و متأخر از اهالی دین و فلسفه الهیات در طول ۱۲ قرن است. قالب بندی حول محور دانشمندان است که در هر عنوان، ابتدا نظر آنان طرح شده و سپس صاحب نظر معرفی می شود و در ادامه نتیجه حاصل شده از نظر آن دانشمند دسته بندی و اظهار می شود.
این مطلب با توضیحات تکمیلی نویسنده به غنای مطالب افزوده است و خوانندگان را از مراجعه به کتب دیگر در این مبحث بی نیاز می کند. نکته، فایده، تنبیهات، توضیحات، یادآوری ها، نقدها، اشاره ها و... توضیحات ارزشمندی است که غالبا در پایان نتیجه به دست آمده از نظر هر دانشمند، از سوی نویسنده کتاب نقل شده است.
بخش دوم کتاب که بسیار خلاصه بیان شده، داوری بین شناسنامه مکتب تفکیک (قرآن و معصومین(ع) و برخی از بزرگان) و شناسنامه اهالی فلسفه و عرفان است. در شناسنامه «قرآن و معصومین(ع) و پیروان آن ها» بارها و بارها تأکیده شده است که حکمت واقعی برگرفته از قرآن و حدیث است، و در شناسنامه «فلسفه و عرفان» نظرات دانشمندان در رد قاطعانه بر فلسفه و عرفان تأکید شده است.
نتیجه حاصل از این کتاب این است که نظر این بزرگان همه و همه بر این است که باید بین معارف قرآن و حدیث، و معارف فلسفی و عرفانی تفکیک شود؛ زیرا فلسفه و عرفان ما را به سرچشمه زلال اسلام محمدی(ص) راهنمایی نمی کند. نویسنده در مطلبی تحت عنوان «آفاق تأمل» می نویسد: بنگرید و دریابید که آیا اصحاب «مکتب تفکیک» جز این را می گویند که این بزرگان گفته اند؟
پایان بخش کتاب نیز فهرست های مختلف مورد استفاده محققان و پژوهشگران است.