بررسی فرصت‌های تعاملات فرهنگی ایران و ترکیه

چاپ نخست کتاب «روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همسایگان، مطالعه موردی: کشور ترکیه» پژوهش و نگارش شده توسط دکتر حمید احمدی از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر و روانه بازار نشر شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، هدف این پژوهش که در چارچوب کلی بررسی روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همسایگان صورت گرفته، تجزیه و تحلیل چالش‌ها و تعملات فرهنگی میان ایران و ترکیه است.

نویسنده در این کتاب، نه تنها شرایط و عوامل چالش برانگیز (تاثیر منفی) و فرصت‌ساز (تاثیر مثبت) روابط فرهنگی را در رابطه میان ایران و همسایگان آن (به ویژه ترکیه) مشخص می‌کند، بلکه بیشتر در پی آن است تا ساز و کار جلوگیری از چالش‌ها در روابط فرهنگی و تبدیل آن‌ها به فرصت را بیاید و از آن برای گسترش روابط دوستانه میان ایران و همسایگان آن و در نهایت، تامین منافع و اهداف ملی ایران و گسترش دوستی و همکاری منطقه‌ای بهره گیرد.

با توجه به این هدف، این پژوهش به دو بخش اساسی سازماندهی شده است. در بخش نخست که مباحث روش‌شناسی و نظری در روابط بین‌الملل بررسی می‌شود، به نقش فرهنگ در رابطه میان کشورها و نقش دوگانه آن به عنوان عامل تضاد و همکاری پرداخته شده است. در این بخش، الگوی مطالعه بررسی چالش‌ها و فرصت‌های تعاملات فرهنگی ایران و همسایگان آن نیز تحلیل و بررسی می‌شوند.

در بخش دوم پژوهش که به بررسی روابط فرهنگی، چالش‌ها و فرصت‌های روابط فرهنگی ایران و ترکیه اختصاص دارد، الگوی نظری مطالعاتی بخش نخست درباره ایران و ترکیه به کار گرفته می‌شود.

این پژوهش دارای هفت فصل اساسی است. فصل نخست به مساله فرهنگ و نقش فرهنگ در روابط بین‌الملل و نظریه‌‌پردازی در این رشته می‌‍‌‌‌‌‌‌پردازد و فصل دوم پژوهش به این نکته مهم اختصاص دارد که برخلاف دیدگاه خوش‌بینانه نظریه‌پردازان اخیر روابط بین‌الملل، همچون «ژوزف نای» و دیگران، فرهنگ نقشی دوگانه در روابط بین‌الملل و رابطه میان کشورها بازی می‌کند. بر این اساس، این فصل به دو قسمت اساسی تقسیم و نقش فرهنگ به عنوان عامل تضاد و کشمکش از یک سو و دوستی و همکاری از سوی دیگر، بررسی می‌شود.

با توجه به این بحث بنیادی، فصل سوم پژوهش به نکته مهم‌تری می‌پردازد که به نظر نویسنده، نقش بسیار مهمی در بررسی چالش‌ها و فرصت‌های تعاملات فرهنگی میان کشورها به ویژه کشورهای همسایه بازی می‌کند. در این فصل ضمن اندکی توجه به مساله قدرت نرم، به موضوع مهم‌تر دیپلماسی فرهنگی پرداخته می‌شود.

فصل چهارم پژوهش که یکی از عمده‌ترین فصل‌های این اثر است، به عنوان چارچوب نظری و الگوی مطالعه بررسی روابط فرهنگی میان ایران و همسایگان آن در نظر گرفته شده است. در این فصل با توجه به نقش دوگانه فرهنگ (عامل تضاد و همکاری) درباره دیپلماسی فرهنگی، به عنوان عمده‌ترین ابزار بررسی چالش‌ها و فرصت‌های تعاملات فرهنگی میان ایران و همسایگان آن بحث می‌‌شود.

فصل پنجم پژوهش برای درک روابط میان ایران و ترکیه به طور عام و روابط فرهنگی آنها به طور خاص، در دو قسمت پیشینیه روابط خارجی و روابط فرهنگی میان دو کشور بررسی می‌شود. مطالب این فصل، به ویژه قسمت دوم آن، روابط فرهنگی ایران و ترکیه برای نخستین بار به زبان فارسی و به تفصیل بررسی شده‌اند.

پس از مشخص شدن پیشینه روابط خارجی و فرهنگی دو کشور، فصل ششم بر اساس الگوی نظری بخش نخست پژوهش، نقش فرهنگ را در روابط ایران و ترکیه در دو قسمت تجزیه و تحلیل می‌کند.

با مشخص شدن چالش‌ها و فرصت‌های تعاملات فرهنگی ایران و ترکیه در فصل ششم، مهم‌ترین فصل پژوهش، یعنی فصل هفتم، به کاربرد الگوی نظری پژوهش می‌پردازد و کاربرد دیپلماسی فرهنگی در روابط ایران و ترکیه برای تبدیل چالش‌های فرهنگی به فرصت و همچنین بهره‌گیری بیشتر از فرصت‌های موجود بررسی می‌شود. در این فصل لوازم دیپلماسی فرهنگی (شناسایی، فهم و گفت‌وگو) مبنای کار قرار می‌گیرد و هر یک از چالش‌های روابط فرهنگی دو کشور بر اساس آنها بررسی شده و شیوه تبدیل آنها به فرصت بحث می‌شود.

چاپ نخست کتاب «روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همسایگان، مطالعه موردی: کشور ترکیه» با شمارگان 1500 نسخه، 228 صفحه و به بهای 30000 ریال راهی بازار نشر شد.