loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

تاملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی (مجموعه مقالات) (دوره پنج جلدی)

ناشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

گردآورنده کتاب موسی نجفی

سال نشر : 1390

تعداد صفحات : 2125

هم اکنون غیرقابل سفارش!

این کتاب مجموعه مقالاتی در حوزه معرفت سیاسی اسلام است و هدف از جمع آوری آنها، آن گونه که موسی نجفی جمع آوری کننده این مقالات در مقدمه بیان می کند، این است که حوزه معرفت سیاسی در اسلام، از جایگاه ویژه ای برخوردار است.اختصاص چنین جایگاه مهم و رفیعی، نه تنها به سبب ذات اندیشه های سیاسی اسلام، بلکه به لحاظ شرایط خاص انقلاب اسلامی است .بنابراین، از دیدگاه او خلأ و کمبود متون و مباحث در زمینه اندیشه های سیاسی اسلام، بویژه در شرایط انقلاب اسلامی ایران، نیازمند بررسی دقیق و اصولی در زمینه تفکر سیاسی است و ضرورت طرح مباحثی چون فقه سیاسی، بررسی تطبیقی اندیشه های اسلامی، علل دگرگونی های اجتماعی و سیاسی در نظر اسلام و نقش مردم و گروههای مختلف در حکومت اسلامی، و آزادی، از جمله مباحثی است که نیازمند تأمل ریشه ای و عمیق است.این مجموعه، با توجه به نکات ذکر شده تدوین یافته است.بنابراین، هدف اصلی آن، برداشتن گامی است برای شناساندن اندیشه های سیاسی در اسلام و رفع ابهامات احتمالی در این حوزه فکری.این کتاب مجموعه ای است از ده مقاله.

مقاله اول با عنوان «رهیافتی بر مبانی اندیشه های سیاسی شیعه در قرن اخیر» ، نوشته مظفر نامدار است، که به تأثیر سیاسی مکتب سامرا و پایه گذار اصلی آن میرزای شیرازی می پردازد و در زمینه های مشارکت سیاسی، حاکمیت، تکوین اندیشه سیاسی در حوزه های فلسفه، فقه و کلام به بحث می پردازد.

مقاله دوم با عنوان «نظریه دولت در اندیشه سیاسی شهید صدر» ، به بحث درباره دولت و نظریه دولت از دیدگاه آن شهید می پردازد و دولت را برترین تجلی وحدت سیاسی جماعتی از مردم می داند و در ضرورت وجود دولت و منشأ تاریخی آن را به بحث می پردازد.نویسنده این مقاله محمد حسین جمشیدی است.

در مقاله سوم، اندیشه های فارابی در زمینه مدینه فاضله، حکومت فیلسوف، انواع فیلسوف و تقسیم بندی علوم، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.این مقاله مختصر، نوشته رضا داوری است.

مقاله چهارم، به اندیشه سیاسی ابوعلی سینا پرداخته و نوشته رضوان سید است که موسی نجفی آن را ترجمه کرده است.در این مقاله، منابع فکری سیاسی ابن سینا، مقایسه نظریه اسلامی و نظریه یونانی در اندیشه ابن سینا و محور بودن امامت در اندیشه او، مورد بررسی قرار گرفته است.

در مقاله پنجم، به اندیشه سیاسی خواجه نصیر الدین پرداخته شده و تفکر سیاسی اودر زمینه مدینه فاضله، تمدن، تعاون، اقسام جوامع و انواع شهرها، و عدل و داد و ویژگی های فرمانروا بحث شده است.نویسنده این مقاله، علی زیعور و مترجم آن فرخ امه طلب است.

مقاله ششم، نگاهی مقایسه ای است به مبانی حوزه تفکر اسلام و غرب، که اندیشه سیاسی برخی اندیشمندان اسلامی با نظریه پردازان غرب مقایسه شده است و به تفاوت برداشت از طبیعت انسان، بنیاد دولت و حاکمیت پرداخته شده است.احمد جهان بزرگی نگارش این مقاله را بر عهده داشته است.

عمید زنجانی، در مقاله هفتم با عنوان «درآمدی بر اندیشه سیاسی و بنیادهای آن در اسلام» ، مبانی توحیدی اندیشه سیاسی اسلام را مورد توجه قرار داده و دیدگاه قرآن را در زمینه مسائل اجتماعی و پدیده های آن مورد بررسی قرار داده است و درباره مسئله رهبری، با بیان تجلی آن در امامت به بحث پرداخته است.

مقاله هشتم، تحت عنوان «اندیشه سیاسی در متون سیاستنامه ها، دستور الوزرا و آثار الوزرا» ، منابع تفکر سیاسی در اسلام و ایران اسلامی را بیان کرده و سیاستنامه نویسی را به عنوان یکی از منابع متون اندیشه سیاسی در اسلام مورد بررسی قرار داده، و کتابهایی را به عنوان سیاستنامه معرفی و نقد و بررسی کرده است.نویسنده این مقاله، موسی نجفی است.

مقاله نهم، با عنوان «تحولات فکری ایران و اندیشه انقلاب اسلامی» ، طرح نظریات مختلف درباره ریشه ها و زمینه های پیدایش انقلاب اسلامی، و معرفی نظریه های جدید در زمینه ریشه های فرهنگی انقلاب اسلامی می پردازد و به تحولات و فعالیتهای فکری روحانیون و حوزه های دینی اشاره دارد، و نقش فکری مرحوم مطهری را در تبیین تفکر اسلامی بررسی نموده است.این مقاله را محمد شفیعی فر به رشته تحریر درآورده است.

آخرین مقاله این مجموعه کتابشناسی امام محمد غزالی و خواجه نصیر طوسی است و محمود حقیقی، تهیه این کتابشناسی را بر عهده داشته است.

این کتاب، دومین جلد از این مجموعه است که طرح مباحث اندیشه سیاسی اسلام را بر عهده دارد و هدف آن تفحص دقیق در این حوزه از اندیشه، و آشنایی با دیدگاههای اجتماعی و سیاسی اسلام است.این مجموعه، در قالب هشت مقاله تخصصی ارائه شده است.

مقاله اول که اثر موسی نجفی است، درباره اندیشه سیاسی علامه ملا احمد نراقی است.مباحث او برگرفته از کتاب معراج السعاده آن عالم اخلاقی است.به گفته مؤلف، مرحوم نراقی بر شرافت انسانی و کرامت وی در جایگاه خلقت تأکید دارد.او عدالت را در ارتباط با نفس و قوای انسانی طرح می کند و سپس می گوید این عدالت است که در ابعاد اجتماعی و سیاسی تجلی می نماید.وی ظلم، اقسام و علت آن را یادآور می شود و قبح ظلم را عقلی می داند.در این مقاله همچنین آمده که نراقی مشروعیت حکومتها را در معیار عدالت جستجو می کند و نه در معیار قدرت، و سلطنت ظاهری و پایبندی به احکام الهی را از طریق اجرای شریعت، معیار عدالت بیان می کند.رعایت عدل و عدالت، ایجاد رابطه اعتماد و همبستگی بین حکمرانان و مردم است و حکمرانان در قبال مردم مسئولیت دارند.

در مقاله دوم که نوشته فرخ امه طلب است، به اندیشه های سیاسی در رساله «امامت» اثر خواجه نصیر الدین طوسی پرداخته شده است.به نوشته مقاله، در این رساله از چیستی امام و از جواز وجود امام و یا فقدان پیشوا در زمان تکلیف، بحث شده است.لزوم وجود امام و پیشوا و ویژگی های او از دیگر مباحث اصلی امامت است، که در این مقاله بتفصیل از آنها بحث شده است.ضمنا از شرح حال و اوضاع فرهنگی و سیاسی زمان خواجه نصیر، بحث به میان آمده است.

مقاله سوم، به بررسی اصول کلی اندیشه سیاسی ائمه اطهار (ع) پرداخته است.نویسنده این مقاله، احمد جهان بزرگی است.او ضمن یک بررسی اجمالی، اصول کلی اندیشه سیاسی ائمه اطهار (ع) را تقویت اعتقاد به حضور جدی خدا و قوانین ودستورهای الهی در عرصه سیاست، امری لازم و ضروری می داند، و اینکه دستورهای خداوند همیشه باید مد نظر قرار گیرد.وی همچنین درباره سیره عملی سیاسی هر کدام از امامان معصوم (ع) بحث کرده است.

«اندیشه سیاسی شیعه در عصر صفویه» ، موضوع مقاله چهارم این کتاب است، که با مقاله ای از محمد باقر الفت و با تصحیح موسی نجفی از رساله «اعظم حوادث اسلام و ایران» نگارنده، این موضوع بررسی شده است.از جمله مباحث این نوشته، دین و دولت و تحرکات شیعه و اصلاحات اجتماعی و سیاسی دوره صفویان است، که بتفصیل بررسی شده است.توجه به بنیادهای ملیت در آغاز دوره صفویه نیز، از موضوعات مطرح شده است که به اعتقاد نویسنده، عنصر ملیت با مذهب تشیع ترکیب شده و استقلال و عظمت ایران هویتی دوباره یافته است.به طور کلی، طلوع فکری صفویان، تأثیر مذهب شیعه و اصلاحات فرهنگی و اجتماعی عهد صفوی، از موضوعات مورد بحث در این مقاله است.

در مقاله پنجم، به اندیشه سیاسی در عصر مشروطیت پرداخته شده است. «مؤلفه های حکومت در اندیشه سیاسی مکتب نجف» ، عنوان این مقاله است که نویسنده آن مظفر نامدار است.نویسنده با معرفی آخوند خراسانی به عنوان مظهر این مکتب فکری، عقاید و دیدگاههای او را در شش موضوع زیر بررسی نموده است:

1.تأسیس حکومت بر مبنای ارزشهای جامعه،

2.انتخاب کارگزاران سالم و کارآمد،

3.برنامه ریزی برای رشد و توسعه کشور،

4.حفظ استقلال سیاسی اقتصادی و نفی رابطه سلطه،

5.گسترش عدالت اجتماعی و جلب مشارکت مردم،

6.حفظ تمامیت ارضی کشور.

در مقاله ششم، بررسی اندیشه سیاسی سید حسن مدرس با عنوان «تفکرات سیاسی سید حسن مدرس» از محمدرضا معتضدیان، مطرح گردیده است.نویسنده در این مقاله، با بررسی تحولات فکری مشروطه که نمایانگر نخستین رویارویی فرهنگ اسلامی و غرب است، استبدادزدایی و توسعه، و نوگرایی را دو فرایند اصلاح گرایانه مدرس ذکرمی کند و شیوه مبارزه و اندیشه ورزی او را بر این دو مبنا یادآور می شود.او در این راستا، اتحاد دین و سیاست، قانونگرایی و مجلس گرایی را در اندیشه مرحوم مدرس و موضوعات جمهوریت و ملیت گرایی را در دیدگاه او بررسی نموده است.

اندیشه سیاسی شیعه در عصر حاضر، موضوع دیگری است که در مقاله هفتم طرح شده است که عنوان آن «بینش اجتهادی در انقلاب اسلامی ایران (1332 1357)» است.نویسنده این مقاله محمد شفیعی فر است که ضمن بررسی عوامل فکری انقلاب اسلامی، اصول و مبانی فکری آن را نفی نظام موجود، رد اندیشه ها و مکاتب مادی و التقاطی، و اثبات جامعیت اسلام برای تعویض پایه های ارزشی جامعه ایده آل به جای رژیم سلطنتی موجود می داند.به گفته وی، اندیشه ولایت فقیه در این راستا قرار دارد که امام (ره) در قالب حکومت اسلامی مطرح کرده است.

در بخش آخر کتاب، متن رساله آقا نجفی اصفهانی در مورد ولایت فقیه آورده شده، که برای ریشه یابی نظریه ولایت فقیه، رساله ای جامع و مفید به نظر می رسد.

بخش اول: مدخلی بر تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام و ایران (موسی نجفی)
بخش دوم: مدخلی بر جنبشهای اسلامی معاصر (مظفر نامدار)
بخش سوم: مدخلی بر انقلاب اسلامی و ریشه های آن (محمد شفیعی فر)
بخش چهارم:مدخلی بر خاستگاههای تفکرات سیاسی - اجتماعی شیعه (فرخ امه طلب)
بخش پنجم: مدخلی بر مبانی علم سیاست (احمد جهان بزرگی)

چهارمین مجلد از ((تاملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی)) شامل مجموعه مقالاتی درباره اسلام و سیاست است که با این عناوین به چاپ رسیده است :((منزلت اندیشه سیاسی در اندرزنامه ها و متون اخلاقی و ادبی اسلام / نجفی)) ;((تاملات سیاسی در نظام حکومتی امام علی (ع) / علیخانی)) ;((مقبولیت و مشروعیت سیاسی در سیره و آثار محقق کرکی / امه طلب)) ;((اندیشه های سیاسی ابوالاعلی مودودی / گلشنی)) ;((مکتب قم و منزلت سیاسی در اندیشه های امام خمینی (ره)/ طالشانی)) ;((مبانی سیاست جهانی اسلام / دوست محمدی)) ;((کلیاتی از مبانی اندیشه سیاسی در اسلام / فتح الهی)) ;((اندیشه سیاسی در تاریخ تحولات شعوبیه)) و ((ترجمه رساله الصحابه ابن مقفع / فردانی)) .

پنجمین مجلد از ((تاملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی)) متضمن هشت مقاله در باب اسلام و سیاست است که عناوین آن ها بدین قرار است :اندیشه سیاسی در متون تاریخی / نجفی ;اسوه فقاهت و سیاست / طباطبایی یزدی ;آیین مدنیت یا توسعه شهرنشینی در تمدن اسلامی / مهدوی زادگان ;مدنیت ولایی و نظریه انقلاب و رهبری / ایمانی ;تحول تاریخی هویت فرهنگی و سیاسی ایران / عیوضی ; واژگان سیاسی در نظریه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان / تاج الدینی ; حدود اطاعت و عصیان دراندیشه سیاسی اسلام / الهام ;رساله سلوک المالک فی تدبیر الممالک / امه طلب .
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
اخبار مرتبط
بازدیدهای اخیر شما