loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

سیاست نامه آقا نجفی قوچانی: بخش اول حیات الاسلام فی احوال آیه الملک العلام، بخش دوم متن کامل بخش مشروطه کتاب سیاحت شرق...

ناشر کویر

تصحیح و تعلیق رمضانعلی شاکری

سال نشر : 1393

تعداد صفحات : 192

هم اکنون غیرقابل سفارش!

معرفی کتاب

نام آقا نجفی قوچانی را که می شنویم، بی اختیار به یاد کتاب سیاحت غرب می افتیم؛ یکی از معروف ترین کتب مذهبی که طبق برآوردی کلی تاکنون بیش از یک میلیون نسخه از این کتاب منتشرشده است. کتابی که در زمان حیات آقا نجفی قوچانی منتشرنشده بود و قریب به چهل سال بعد از وفات ایشان به نیت تذهیب اخلاق عمومی به چاپ رسید و در طول نیم قرنی که از انتشار آن می گذرد به همین نیت، توسط ناشران گوناگون، فراوان تجدید چاپ شده است. کم نبوده مواردی که شمارگان یک چاپ از آن توسط خیرینی که قصد کار صواب از نوع فرهنگی اش داشته اند، خریداری شده و در بین مردم توزیع شده است. دور از ذهن نیست اگر بروییم سیاحت غرب ازجمله کتبی ست که در خانه بسیاری از ایرانیان یافت می شود.

محتوای کتاب را هم کم وبیش همه می دانیم، شرح جهان پس از مرگ است مبتنی بر احادیث و روایات اسلامی که با زبانی هشداردهنده به نیت سبک نگرفتن شرعیات، اصول دین، حق الناس و... نوشته شده است. شایع است ایشان در انتشار این کتاب تردید داشته یا لااقل منتظر زمانی مناسب بوده و...هرچه هست او در زمان حیاتش آن را منتشر نکرد. اما چه این نقل مطابق حقیقت باشد یا نه، سیاحت غرب کتابی است خاص؛ گذشته از انواع و اقسام رویکردهایی که در بررسی کتابی با اهمیت سیاحت غرب بکار گرفته شده؛ دو نکته جالب توجه نیازمند یادآوری است. نخست روانی قلم و توانایی نوشتن کتابی روایی و جذاب است که گاه به شکل ناخودآگاه و غریزی، صناعات داستان نویسی در آن مورداستفاده قرارگرفته است. همین توانایی یکی از مهم ترین نکات تأثیرگذاری کتاب سیاحت غرب به شمار می آید. دیگر ویژگی مهم کتاب اشراف نویسنده است به روایات، آیات و احادیث و مستند کردن روایت خود از جهان پس از مرگ بر اساس این منابع معتبر در فقه اسلامی ست. از سیاحت غرب که بگذریم این عام نامدار اثر درخور اعتنای دیگری نیز از خود به یادگار گذاشته که به سیاحت شرق شناخته می شود.

سیاحت شرق شرح خاطرات زندگی آقا نجفی قوچانی است که در حدود سال ۱۳۰۷ هجری شمسی به نگارش درآمده است و چهل و اندی سال از عمر ایشان را در برمی گیرد. این کتاب نیز به لحاظ روانی متن و جذابیت بیان و همچنین فرازوفرود زندگی این عالم ربانی، اثری درخور اعتناست. بخشی از این کتاب دربرگیرنده ی خاطرات نویسنده درباره تاریخ مشروطیت ایران است.

سیاحت شرق حکایت زندگی روستازاده ای قوچانی است که شوق آموختن داشت. چند سالی را در زادگاه خود و سپس مشهد به فراگرفتن مقدمات گذراند و سپس با پای پیاده از مشهد راهی اصفهان شد تا از درس علمای سرشناسی همانند آخوند ملأ محمد کاشی، شیخ عبدالکریم گزی و آقا نجفی اصفهانی بهره گیرد. پس از چهار سال توقف در اصفهان راهی عتبات شد. خرج سفر را با فروش کتاب ها و اثاثیه مختصری که داشته مهیا ساخت. در نجف به حوزه درس آخوند ملا محمد کاظم خراسانی وارد شد. در محضر او و مرحوم شریعت اصفهانی رفته و اصول و خارج تلمذ کرد، شرح هدایه ملاصدرا را نیز نزد شیخ محمدباقر اصطهباناتی آموخت و در سی سالگی به مقام اجتهاد رسید. بعد از قریب به بیست سال اقامت در نجف ایشان راهی ایران شده و قصد مشهد مقدس می کنند، اما در اواخر راه در زادگاه خود به درخواست اهالی، رحل اقامت افکند و باقی عمر را در همان دیار پشت سر می گذارد تا اینکه سرانجام در نهم اردیبهشت ۱۳۲۲ وفات می یابد.

از ایشان قریب به دوازده کتاب برجای مانده که سیاحت غرب، سیاحت شرق، شرحی بر کتاب «پسران من» شرح ترجمه رساله تفاحیه بابا افضل کاشانی، رساله ای در اثبات رجعت، شرح دعای صباح به خط شارح و ... است. مرحوم آقا نجفی قوچانی دو کتاب مهم درباره مشروطه نیز تألیف کرده اند یکی کتاب عذر بدتر از گناه که آمیزه ای از نثر و نظم است و دیگری حیات الاسلام فی احوال آیت الملک العلام. این کتاب حدود ۱۲۹۰ هجری شمسی نوشته شده است. این کتاب شامل شرح حال آخوند خراسانی و مبادله تلگراف و مکاتبات علما و مجاهدان ایران به آخوند خراسانی است. این اثر به لحاظ تاریخی ارزشمند و برخوردار از اسناد گوناگون مربوط به این دوره تاریخی است.آقا نجفی قوچانی به دلیل شاگردی آخوند خراسانی و ارادتی که به ایشان داشته است در مشی سیاسی نیز از ایشان پیروی کرده و از در حمایت با جریان مشروطه درآمده است.

کتاب حاضر که تحت عنوان سیاست نامه آقا نجفی قوچانی به همت نشر کویر منتشرشده درواقع بخشی ارزنده از کارنامه مکتوب برجای مانده از این عالم نام آشناست که متأسفانه زیر سایه شهرت سیاحت غرب و سیاحت شرق چندان مورد عنایت قرار نگرفته است.کتابی که سیمایی متفاوت از آقا نجفی قوچانی به عنوان عالمی مدافع مشرطه به نمایش می گذارد.

سیاست نامه از دو بخش تشکیل شده است، بخش نخست کتاب حیات الاسلام فی احوال آیت الملک العلام نام دارد و بخش دوم آن متن کامل مشروطه کتاب سیاحت شرق. بخش دوم درواقع پیوستی است به متن اصلی کتاب، به دلیل ارتباط مضمونی که داشته، از کتاب معروف سیاحت شرق گرفته و کتاب حاضر افزوده شده است.

مرحوم آقا نجفی قوچانی که در ابتدای راه افتادن جنبش مشروطه در نجف مشغول به تحصیل بود و از شاگردان خاصه آخوند خراسانی به شمار می رفت که ایشان مرجع شیعیان و مقیم نجف اشرف بودند در این بخش از کتاب سیاحت شرق به اندازه ای که خود در این ماجرا سهیم بوده به شرح این ماجرا پرداخته است. این بخش که ذیل کتاب سیاحت شرق تاکنون به طور کامل منتشرنشده بود که در کتاب حاضر از روی نسخه خطی کتاب سیاحت شرق به طور کامل نقل شده است.

آخوند خراسانی به عنوان مرجع شیعیان وقت که با جریان مشروطه همدل و همراه بود ازجمله چهره های بسیار مؤثر در میان مشروطه خواهان به محسوب می شد که بسیاری از روحانیون و مبارزان مشروطه با ایشان در ارتباط بوده و آخوند را از ماوقع مطلع و از ایشان کسب تکلیف می کردند. آقا نجفی قوچانی نیز به عنوان شاگرد خاصه آخوند خراسانی، در اغلب موارد از متن تلگراف ها و نامه هایی که در جریان مشروطه برای آخوند خراسانی فرستاده می شد آگاهی داشت. به همین منظور با توجه به اهمیت ماجرا، کتابی درباره زندگانی ایشان نوشته و متن مکتوبات و تلگراف های مبادله شده ایشان در جریان مشروطه را نیز گردآوری و ارزشمند از گزند زمانه محفوظ داشته اند که درواقع متن کتاب حیات الاسلام فی احوال آیت الملک العلام را تشکیل می دهند، اثری که به عنوان بخش نخست و اصلی کتاب حاضر منتشرشده است. تاریخ نگارش کتاب اواخر سال ۱۳۲۹قمری، پس از فوت آخوند خراسانی است.

مرحوم آقانجفی، هدف خود از جمع آوری اسناد مربوطه و نگارش کتاب را سه نکته بیان کرده:

«اوّل: آن که... معرفتی به احوال این مرد {آخوند خراسانی} به جهت عامّه پیدا شود و درجات و زحمات و صدمات او در راه دین، به یک اندازه معلوم گردد، و معلوم شود که چقدر خون جگر خورده و در مقام خیرخواهی مسلمین ... از خود و مال و اولاد گذشته ... و آن ها کورکورانه تیشه به ریشه خود زده در مقام هتک و بدگویی آن جناب برآمده[اند]، تا مگر پشیمان شده و معاصی که از جهت هتک و بی ادبی نسبت به آن جناب به دوش دارند، بگریند و (با) استغفار، بار سنگین خود را سبک نموده، تا آن که در محکمه عدل الاهی زیاد درگیر نباشند. دوم: آن که باز کسانی که در معنای مشروطیت به اشتباه افتاده اند و مشروطه را با بابیّت مساوی می دانند، بدانند که غرض از مشروطه شدن دولت نیست به جز حفظ مملکت و آبادی آن و تأمین بلاد و رفع ظلم از عباد و رواج امر به معروف و نهی از منکر و معلوم شود که این اساس، صد درجه نزدیک تر به دین اسلام است از دوره استبدادیه... سیّم: آن که مواعظ و نصایحی که از این نور الاهی {آخوند خراسانی} شرف صدور یافته، آزادی خواهان، آن را نصب العین خود قرار دهند و بر این جادّه مستقیمه مشی نمایند تا مقاصدشان به سهولت، پیشرفت نماید و خارهای بزرگ، جلو راهشان نروید. اگر در این زمان هم ملتفت نشدند، در آینده قدر آن را خواهند دانست و نفعش به آن ها عاید خواهد شد.»

عنوان سیاست نامه ازاین جهت به کتاب داده شده که کتاب حاضر مجموعه کامل متون سیاسی ایشان در رابطه با مشروطه را شامل می شود. این کتاب که به تصحیح رمضان علی شاکری گردآوری و منتشرشده است اثری ارزشمند و درخور اعتنا برای هر محققی است که به بخش مهمی از تاریخ معاصر این دیار یعنی جریان مشروطه می پردازد.
منبع: (alef.ir/book)
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما