کندوکاوی بر فزون‌خواهی سیاسیِ طبقه متوسط ایرانی

کتاب «اصلاح‌طلبی سکولار» که مشتمل بر کندوکاوی جامعه‌شناختی در زمینه فزون‌خواهی سیاسیِ طبقة متوسط متجدّد در جامعة متأخّر ایران است، به قلم مهدی جمشیدی و در پنج فصل و سیصد و شصت صفحه از سوی انتشارات ستوس روانة بازار نشر شد.

در این اثر تحلیل شده که «دولت اصلاحات» از لحاظ ایدئولوژیک و گفتمانی، ریشه‌ها و آبشخورهای مشترکی با «دولت سازندگی» دارد، بلکه می‌باید آن را معلول و فرزند تاریخی بخشی از کج‌روی‌های دولت سازندگی قلمداد نمود؛ به این معنی که دولت سازندگی پس از رحلت امام خمینی، پروژة انقلاب‌گریزانه و استحاله‌طلبانه‌ای را آغاز کرد که در دولت اصلاحات، به تمامیّت خود رسید. در واقع، دولت سازندگی، نخستین حلقه از زنجیرة رویدادها و تحولات ناخوشایندی بود که سرانجام در کنار فاعلان دولت سکولار اصلاحات، فتنة اجتماعی سال 1388 را رقم زد.

در این کتاب، «ساختار» نو و متفاوتی را برای تحلیل و فهم جریان اصلاح‌طلبی سکولار و همچنین برخی از رویدادهای مهم دهه‌های هفتاد و هشتاد تاریخ انقلاب اسلامی طراحی شده و سپس، انبوهی از «استنادات» و «استنباطات» در درون آن، گنجانده است. اغلب شواهد و ارجاعات کتاب، برگرفته از گفته‌ها و تحلیل‌های شخصیت‌های اصلی و کلیدی دو دولت سازندگی و اصلاحات است.

در فصل اول این کتاب، به تحلیل وضعیت معرفتی مشروطه‌طلبانِ سکولار به مثابه پیشینة تاریخیِ بعید این نوع اصلاح‌طلبی پرداخته شده و در واقع، نویسنده در اعماق تاریخ دوردست جامعه ایران، ریشه‌ها و سرچشمه‌های جریان ایدئولوژیک و سیاسی دوم خرداد را شناسایی کرده است.

در فصل دوم، مسائلی همچون هویت فکری اصلاح‌طلبی سکولار، دلایل دگردیسی آن‌ها و سازوکارهای نظری اصلاح‌طلبی سکولار برای گذار از تفکر امام خمینی، بازخوانی شده است.

در فصل سوم از علل کامیابی و قدرت‌یابی اصلاح‌طلبی سکولار در عرصة انتخابات سخن رفته و به این علل اشاره شده است: تعمیق شکاف طبقاتی در اثر سیاست اقتصادی دولت سازندگی، غفلت دولت سازندگی از فرهنگ، تحدید فضای سیاسی- انتقادی از سوی دولت سازندگی، دوگانگی‌ها و تناقض‌های ارزشی در رفتار تکنوکرات‌ها و کنشگران جریان‌ راست، بسترآفرینی فرهنگی و معرفتی روشنفکران، ویژگی‌های متمایز و جذاب خاتمی، و حمایت گروه‌ها و احزاب سیاسی متعدّد از خاتمی.

فصل چهارم به مطالعة علل ناکامی و افول اصلاح‌طلبی سکولار اختصاص دارد که در راستای آن، به چند علّت پرداخته شده است: تداوم سیاست تعدیل اقتصادی، تمرکز محض بر دغدغه‌های سیاسی و روشنفکرانه، ستیز با باورها و ارزش‌های اسلامی و انقلابی، کشمکش درونی اصلاح‌طلبان، ناتوانی خاتمی در برآورده کردن مطالبات ساختارشکنانه، غوغازیستی و تنش‌آفرینی اصلاح¬طلبان، روشنگری‌های نیروها و جریان‌های انقلابی و متعهد، و امدادهای غیبی برخاسته از دعای صالحان. در نهایت نیز، فصل پنجم معطوف به اثبات مدخلیّت علّی حلقة کارگزاران سازندگی و اصلاح¬طلبی سکولار در وقوع فتنة اجتماعی سال 1388 است.

علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند با شمارة تلفن 66486474 تماس بگیرند.

خبرگزاری فارس