loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

کتابشناسی امام جعفر صادق علیه السلام

به مناسبت ولادت با سعادت امام جعفر صادق (ع)، بسته ی مطالعاتی زیر برای آشنایی هرچه بیشتر با مقام والای رئیس مذهب جعفری تقدیم می گردد.

سه‌شنبه 16 دی 1393

ویژگی های شخصیتی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام:

*عظمت علمی امام صادق علیه السلام
دوران سی و چهار ساله امامت امام صادق علیه السلام ، عصر شکوفایی معارف اهل بیت علیهم السلام بود. آن حضرت در این دوران از درگیری بنی امیه و بنی عباس و اشتغال آن ها به خودشان استفاده کرده و با توجه به نیاز شدید جامعه آن زمان و آماده بودن زمینه اجتماعی، با ایجاد یک حوزه وسیع علمی و دینی، به تربیت شاگردان بسیاری در زمینه های مختلف علمی و مذهبی پرداختند. عده شاگردان معروف ایشان را تا چهار هزار نفر و مجموع آن ها را تا 12 هزار نفر هم نوشته اند. به این ترتیب آن حضرت ضمن مبارزه با شبهات مسموم بدعت گزاران، اسلام ناب محمّدی را از زیر حجاب تیره و تار اسلام بنی امیه و بنی عباس بیرون آوردند.

*عصر شکوفایی معارف اهل بیت
عصر امام صادق علیه السلام در قرن دوم هجری قمری، عصر شکوفایی دانش، فقه، کلام، مناظره، حدیث و روایت و در آن سوی، عصر بدعت ها، گمراهی ها و گسترش مذهب های مختلف بود؛ بنابراین آن حضرت با توجه به نیاز جامعه آن روز و در پرتو شرایط آماده و آرامش به وجود آمده برای بنی هاشم به واسطه درگیری حکومت های بنی امیه و بنی عباس با تأسیس مجالس درس و مراکز علمی به تربیت شاگردان بسیار پرداخت. آن حضرت با شرکت در مناظرات و مباحثات علمی و مذهبی علاوه بر آشکار ساختن چهره راستین اسلام و فقه آل محمّد، شبهات دروغ سازان و نیرنگ بازان اموی و عباسی را نیز پاسخ می گفت و توطئه های آنان را باطل می کرد.

*دستگیری از محرومان
مرحوم کلینی در کتاب اصول کافی از هشام بن سالم نقل کرده است: همین که پاسی از شب می گذشت امام صادق علیه السلام انبانی از نان و گوشت و پول فراهم می آورد و آن را بر دوش می گرفت و به سوی خانه نیازمندان مدینه رهسپار شده و آن ها را در میانشان، تقسیم می کرد. آنان نیز تا هنگامی که امام صادق علیه السلام از دنیا رفت و این کار متوقف شد او را نمی شناختند، آن هنگام بود که دانستند شخصی که شبانه به یاری شان می شتافت امام صادق علیه السلام بوده است.

*خیرخواهی و گذشت
امام صادق علیه السلام نیز همچون، دیگر ائمه هدی، مصداق روشن انسان کامل و نمونه عالی گذشت و خیرخواهی بودند. در این باره گفته اند روزی، مردی به نزد امام صادق علیه السلام آمد و گفت: پسر عموی ایشان، به آن حضرت ناسزا گفته و در این راه از چیزی فرو گذار نکرده است. امام با شنیدن این سخن از جای برخاسته و دو رکعت نماز گزاردند و آن گاه چنین دعا کردند: «خداوندا، من حق خود را بر او بخشیدم، جود و کرم تو از من بیشتر است او را ببخش و گفتار و کردارش را بر او مگیر» و پیوسته آن فرد را دعا می کردند.

*نماز ملکوتی
امامان معصوم، با تزکیه نفس و عبادت خالصانه خویش، صعودی شکوهمندانه بر قله های کمال انسانی داشتند. آنان در نماز و نیازشان، از مرز «خود» گذشته و در وادی بی خودی سیر می کردند. درباره نماز امام صادق علیه السلام گفته اند: روزی با حالی ملکوتی مشغول نماز بودند و آیات قرآن را در نمازتلاوت می کردند. ناگهان از حال رفتند. پس از لحظاتی که به حال عادی بازگشتند، حاضران از ایشان پرسیدند: «این چه حالی بود که به شما دست داد؟» آن بزرگوار در پاسخ فرمودند: «آیات قرآن را تکرار کردم، تا این که به حالتی رسیدم که گویی آن آیات را به طور مستقیم از زبان نازل کننده آیات، می شنیدم».

*کار و تلاش
مکتب امام صادق علیه السلام، مکتب امامت، خلافت الهی و هدایت انسان ها است، و گاه حتی مکتب درس آموزی برای کسب روزی حلال. ایشان خود پیوسته کار و تلاش می کردند و دیگران را هم به این امر، سفارش می نمودند و نمی خواستند که فردی در جامعه از کوشش برای کسب روزی حلال، باز ماند. ایشان کار و تلاش برای کسب روزی را وسیله حفظ آبرو تلقی کرده و می فرمودند: «آدمی باید در پیِ کسب و کار برای حفظ آبروی خود باشد».

*قناعت
امام صادق علیه السلام مصداق روشن کسانی بودند که کم مصرف می کنند و زیاد بهره می دهند و هم مصداق آیه 67 سوره فرقان، در وصف بندگان راستین خدا: «بندگان خالص خدا کسانی هستندکه در هزینه خود نه اسراف در پیش می گیرند و نه سخت گیری، بلکه در میان این دو، حد اعتدالی دارند».
ایشان درباره میانه روی اقتصادی می فرمودند: «من ضامنم که اگر کسی میانه رو باشد، فقیر نگردد».

*ساده زیستی
امام صادق علیه السلام در همه شئون زندگی، سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را الگوی رفتار خود قرار داده بودند. در بسیاری از وقت ها، با کارگران و غلامان خود بر سر یک سفره می نشستندو بدون هیچ غروری با آنان هم غذا می شدند. در خوردن غذا آرام و صبور بودند و هرگز با حرص و ولع غذا نمی خوردند و مانند برخی ازمتکبران، غذای مخصوص و متفاوت از دیگران نداشتند.

*شخصیّت علمی و معنوی
امام صادق علیه السلام از نظر علمی و معنوی دارای مقامی والا و ارزشمند بودند به گونه ای که می توان گفت همه علوم اهل بیت علیهم السلام در وجود ایشان جمع بود. ابن حجر (دانشمند اهل سنت) در کتاب صواعق در این باره می گوید: «او، آن قدر مباحث فقهی را در جهان عرضه کرده که قبل و بعد او سابقه ندارد».

*فعالیت های سیاسی امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام علاوه بر فعالیت در زمینه های علمی، در عرصه سیاست نیز حضوری گسترده داشتند و مبارزات سیاسی خود را باتکیه بر امامت و رهبری اهل بیت آغاز کردند. ایاشندر فرصت های مناسب، از جمله در روز عرفه و در اجتماع عظیم حجاج در مراسم حج، حکومت را حق خود معرفی می کردند. هم چنین آن حضرت، پیروِ فعالیت های سیاسی خود، به منظور تبلیغ جریان اصیل امامت، نمایندگانی به مناطق مختلف می فرستادند و با تأیید و تشویق قیام های اسلامی، نقش مهمی را در پیشرفت و گسترش آن قیام ها برعهده داشتند.

*اخلاق اجتماعی
درباره شیوه رفتاری امام صادق علیه السلام با مردم گفته اند: ایشان فردی خوش مجلس و خوش سخن بودند. با مردم روابط گرم، و معاشرتی صمیمانه داشتند، ولی این گرمی و صمیمیت سبب آن نمی شد که در مجلس ایشان، کار خارج از نزاکتی صورت گیرد. آن امام، هرگز کلام کسی را قطع نمی کرد و پس از پایان سخنان دیگران، حرف و سخنشان را آغاز می کردند. همچنین ایشان با چهره ای بشاش و گشاده و با لبانی متبسم بامردم روبرو می شدند چنانچه مالک بن انس یکی از شاگردان امام صادق علیه السلام و پیشوای مذهب مالکی می گوید: «او فردی شوخ طبع و خنده رو بود».

*در سخن دیگران
امام جعفر صادق علیه السلام از نظر علم و فضل سرآمد روزگار خود به شمار می آمد، چنان چه مالک بن انس از شاگردان ایشان و پیشوای مذهب مالکی، درباره آن حضرت گفته است: «در فضیلت و دانش و عبادت و پارسایی، هیچ دیده ای چون جعفر بن محمّد را ندیده و هیچ گوشی توصیف او را نشنیده و بر هیچ قلبی خطور نکرده است، او بسیار سخی، خوش برخورد و پر فایده بود». همچنین هنگامی که از ابوحنیفه درباره فقیه ترین کسی که دیده، پرسش شد گفت: «فقیه ترین کسی که دیده ام جعفر بن محمّد بوده است.»

*پاسخ کوبنده امام صادق علیه السلام به طاغوت زمان خویش
روزی منصور دوانیقی، یکی از خلفای عباسی به امام صادق علیه السلام نوشت: چرا مانند دیگران نزد ما نمی آیی؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود: «ما [از مال دنیا] چیزی نداریم که برای آن، از تو بیمناک باشیم و تو نیز از نظر اخروی چیزی نداری که به آن دلیل به تو امیدوار گردیم. تو نه داری نعمتی هستی که به دلیل آن به تو تبریک گوییم و نه خود را در بلا و مصیبتی می بینی که به دلیل آن، تو را تسلیت دهیم؛ پس چرا نزد تو بیاییم؟!» منصور نوشت: «برای نصیحت ما بیایید». امام پاسخ دادند: «اگر کسی اهل دنیا باشد تو را نصیحت نمی کند و اگر هم اهل آخرت باشد، نزد تو نمی آید.»

*مذهب جعفری
اگر بپرسند که چرا مکتب تشیع، به اسم امام صادق علیه السلام نامیده شده و به مذهب جعفری مشهور است؟ در پاسخ می توان گفت: دوران امامت امام صادق علیه السلام نسبت به ائمه دیگر بیشتر و حدود 34 سال بود و این مدت، زمان بسیار خوبی بود تا ایشان در ادامه فعالیت های پدر بزرگوارشان و در پرتو فرصت به وجود آمده، با توجه به نیاز جامعه آن روز و افزایش سطح علمی مسلمانان، نسبت به عصر امامان قبلی، بتوانند علم خود را ظاهر ساخته و با آشکار ساختن حقیقت، ریشه گرایش ها و مذاهب باطل را بخشکانند.

*جاذبه، هیبت و شکوه امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام به منظور گسترش اسلام و تبلیغ جریان اصیل امامت و افزایش آگاهی و معلومات علمی مسلمانان، کلاس های درسی بسیاری برگزار می کردند. در این کلاس ها از همه دسته ها، گروه ها و از سنین مختلف و رتبه های متفاوت علمی حضور می یافتند. و همگان حق اظهار نظر و انتقاد داشتند؛ اگرچه عظمت، جلال و هیبت امام به گونه ای بودکه همه با احترام، با آن حضرت برخورد می کردند. امام صادق علیه السلام منبع فیض بودند و مردم از گوشه و کنار کشورهای اسلامی به خدمت آن حضرت می آمدند تا از مجلس درس ایشان فیض گیرند.

*توبه، سبب شادی خداوند
خداوند متعال، معدن بی کران لطف و مهربانی است، و دوست دارد که بندگانش همیشه در راه راست گام بردارند و در صورت ارتکاب گناه، از ادامه آن عمل ناپسند دست برداشته و پرونده تاریک خود را به نور توبه روشن کنند؛ از این رو هرگاه که انسان خطاکار، با توجه دقیق به پیامدهای خطرناک عمل خود و ترس از مجازات الهی از کرده خود پشیمان شود، می تواند با عدم تکرار خطاهای گذشته، به عفو و بخشش خداوند مهربان امیدوار بوده و به این ترتیب ذات اقدس الهی را از خویش خشنود سازد. چنان چه امام صادق علیه السلام دراین باره می فرمایند: «همانا خدای عزوجل از توبه بنده مؤمنش، شاد می شود، همچنان که یکی از شما از یافتن گمشده خود خشنود می شود.»

*دنیا و آخرت
از مزایای دین مبین اسلام، ایجاد هماهنگی میان دنیا و آخرت، از راه توجه متعادل به امور معنوی و مادی است؛ چرا که دین اسلام، مادیات را مقدمه معنویات و دنیا را وسیله ای برای آخرت می داند؛ و از این روست که با رهبانیت و ترک دنیا مخالف است و از سوی دیگر عشق به دنیا و فراموش کردن خدا را نیز درست نمی داند. امام صادق علیه السلام درباره لزوم برقراری تعادل بین نیازهای دنیوی و اخروی می فرمایند: «کسی که دنیایش را برای آخرت خویش، یا آخرتش را برای دنیای خود، ترک کند از ما نیست».

*فرو خوردن خشم
اگرچه دشوار است که انسان هنگام خشم برخود مسلط باشد، در آن حال سخن خلافی نگوید و مرتکب عمل ناپسندی نشود؛ اما اگر انسان، این دشواری را تحمل کرده و برخود هموار سازد، ارج و پاداش شایسته ای خواهد داشت چنان چه امام صادق علیه السلام دراین باره می فرمایند: «بنده ای نیست که خشمی فرو خورد، مگر این که خداوند عزیز و بزرگ، عزت او را در دنیا و آخرت زیاد کند».

*گوشه ای از سخنان گوهربار امام صادق علیه السلام
1- بی نیازترین مردمان کسی است که گرفتارِ حرص نباشد.
2- چه زشت است برای مؤمن که میل و رغبتی در او باشد که او را خوار کند.
3- بدخویی، کردار را تباه سازد، چنان چه سرکه، عسل را تباه کند.
4- شایسته نیست برای مرد مسلمان که با شخص تبه کار، احمق و دروغ گو دوستی کند.
5- خنده مؤمن، تبسم است.
6- خدای تبارک و تعالی ثوابی را که بر حُسن خلق بنده می دهد مانند پاداش کسی است که هر صبح و شام در راه خدا جهاد کند.
7- هر که به امور مسلمانان اهتمام نورزد، مسلمان نیست.

در پایان فهرستی از 24 کتاب در مورد امام جعفر صادق علیه السلام، محضر دوست داران آن حضرت تقدیم می گردد:

1- در محضر امام صادق علیه السلام / زین العابدین باکوئی / کمال الملک / 1382
2 ـ درس هایی از توحید و نبوت از زبان امام ششم و امام هشتم علیه السلام /علی عبدالملکی/ علم گستر/ 1382
3 ـ مصباح الشریعه، از کلمات امام ششم حضرت صادق علیه السلام ،صد باب در حکمت و معارف و سیر و سلوک / حسن مصطفوی/ مرکز نشر آثار علامه مصطفوی/ 1383
4 ـ مجموعه مقالات منتخب همایش سراسری علم، معرفت و تضارب آرا در مکتب جعفری/ کارور/ 1384
5 ـ مرد صادق؛ حضرت امام جعفر صادق علیه السلام / مهدی مرادحاصل، شهرام عظیمی (نقاش)، زهرا شهبازی (ویراستار)/ منادی تربیت / 1384
6 ـ معجزات امام صادق علیه السلام / حمید عجمی (خطاط)، حبیب الله اکبرپور (به اهتمام)، محبوبه درویشان حقیقی (مصحح)/ الف / 1384
7 ـ امام صادق علیه السلام الگوی زندگی / حبیب الله احمدی / فاطیما / 1385
8 ـ نصایح امام صادق علیه السلام ؛ به زبان روسی/ محمدتقی مصباح، محمد آذری (مترجم) / شهریار / 1385
9 ـ امام صادق علیه السلام از دیدگاه اهل سنت / مهدی لطفی، ذوالفقار ناصرپور (ویراستار) / مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما / 1385
10 ـ مهربان هشتم، امام صادق علیه السلام /مجید ملامحمدی، محمدحسین صلواتیان (تصویرگر)/ پیام آزادی، کتاب های پرنده / 1385
11 ـ درسنامه امام صادق علیه السلام / سیدصادق حسینی شیرازی / یاس زهرا علیها السلام / 1386
12 ـ ویژگی های امام صادق علیه السلام /حامد فدوی اردستانی / نسیم کوثر/ 1386
13 ـ صحیفه امام صادق علیه السلام / جواد قیومی اصفهانی (گردآورنده)/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی / 1386
14 ـ زندگانی امام صادق جعفربن محمد علیه السلام / سیدجعفر شهیدی / دفتر نشر فرهنگ اسلامی/ 1386
15 ـ چهل حدیث از امام صادق علیه السلام /شراره شرفی (به اهتمام) / جلیل/ 1386
16 ـ پرتوی از زندگانی امام صادق علیه السلام /نورالله علیدوست خراسانی، جعفر سبحانی تبریزی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی/ 1386
17 ـ صحیفه امام صادق علیه السلام / جواد قیومی اصفهانی (گردآورنده)/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی / 1386
18 ـ در مکتب امام صادق علیه السلام / محمدحسین نوحه خوان/ مدین/ 1387
19 ـ طب جامع امام صادق علیه السلام / سیدمحمدکاظم قزوینی، لطیف راشدی (مترجم)/ پیام عدالت / 1387
20 ـ صبح صادق؛ امام صادق علیه السلام /سیما بروجردی (تصویرگر)، عباسعلی سپاهی یونسی (شاعر) انصار/ 1387
21 ـ اخلاق از دیدگاه امام صادق علیه السلام /زهرا اسدی / ام ابیها(س) / 1387
22 ـ درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام / سیدمحمدتقی حکیم/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی / 1387
23 ـ امام صادق علیه السلام / مهدی وحیدی صدر/ عروج اندیشه/ 1387
24 ـ شگفتی های آفرینش به بیان امام ششم علیه السلام ؛ آفرینش انسان/ سیدمسعود راد / مدرسه / 1387

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط