loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

نگاهی به «نقش نگار»؛ گوشه هایی از زندگانی امیرالمؤمنین (ع) در کلام رهبر انقلاب

چاپ جدید «نقش نگار» سخنرانی های رهبر انقلاب درباره زندگانی امام علی(ع) از پیروزی انقلاب تا امروز است؛ مجموعه ای که متضمّن نکاتی دقیق از دریای معارف علوی و تحلیل هایی عالمانه و جامع از ابعاد مختلف زندگانی امیرالمؤمنین(ع) است.

جمعه 10 مهر 1394

آشنایی با زلال معارف معصومین(علیهم السّلام) و آگاهی از حیات سیاسی و روش مبارزاتی ایشان، الگویی تمام عیار و بی نظیر برای انسان انقلابی معاصر در انتخاب مسیرهای بدیع و کارآمد برای مبارزه است. یکی از بهترین منابع برای آشنایی با این معارف، سخنرانی ها و بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی است که مطالعات وسیع و پردامنه ای در این حوزه داشته اند و جای جای کلام ایشان از دوران پیش از انقلاب تاکنون، مشحون از درسهای و عبرتهای زندگانی این بزرگواران و مرجعی برای تکمیل و غنای معلومات دوستداران مکتب اهل بیت(علیهم السلام) بوده است.

انتشارات انقلاب اسلامی تاکنون آثار مستقلی درباره ی حیات و معارف حضرات معصومین(ع) مانند «درسهای پیامبر اعظم(ص)»، «آفتاب در مصاف»، «72 سخن عاشورایی» و «نقش نگار» منتشر کرده است. «نقش نگار» با زیر عنوان «مروری بر زندگانی امیرالمؤمنین علی(ع) برگرفته از بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی» جدیدترین اثر منتشر شده ی این ناشر است که به کوشش حجّت الاسلام محمّد محمّدیان گردآوری شده و در 15 فصل و 296 صفحه، به تازگی (پاییز 94) به زیور طبع آراسته شده است. این کتاب شامل سخنرانی های مقام معظّم رهبری در باب زندگانی پربار و پرفراز و نشیب امام علی(ع) است که در مناسبت های مختلف از بدو پیروزی انقلاب تا به امروز از سوی معظّم ٌله بیان شده است؛ مجموعه ای ارزشمند که متضمّن نکاتی عمیق و دقیق از دریای معارف علوی و تحلیل هایی عالمانه و جامع، مستند به منابع تاریخی معتبر، و با رویکردی سیاسی اجتماعی به سوانح زندگانی امیرالمؤمنین(ع) است.

همچنانکه در مقدّمه ی کتاب ذکر شده، سخنان رهبر معظّم انقلاب از بدو انقلاب تاکنون، درباره ی زندگانی و ابعاد مختلف شخصیّت ممتاز و کلمات نورانی امیرالمؤمنین(ع) را می توان در ذیل سه بخش و عنوان عمده تنظیم کرد: 1. فرازهایی از زندگی امیرالمؤمنین(ع) 2. شخصیّت امیرالمؤمنین(ع) و 3. سخنانی از امیرالمؤمنین. مطالب «نقش نگار» شامل نخستین بخش از این بخش های سه گانه است و دو بخش دیگر نیز در آینده ای نزدیک در قالب آثاری مجزّا تنظیم و منتشر خواهند شد.

گردآوری و تنظیم سخنان رهبر انقلاب درباره ی ادوار مختلف زندگانی امیرالمؤمنین(ع) در این اثر، بر مبنای ترتیب تاریخی وقایع بوده و این سیر، در تمام فصول کتاب کاملاً رعایت شده است؛ به گونه ای که کتاب در فصل اوّل با مطالبی درباره ی دوران نوجوانی و جوانی امام(ع) و ایمان آوردن ایشان به اسلام آغاز می شود و در آخرین فصل با مطالبی درباره ی واقعه ی شهادت ایشان با عنوان «سوزناکترین داغ تاریخ» پایان می یابد.

نخستین فصل کتاب با عنوان «بهار ایمان و آغاز سختیها» شامل مطالبی درباره ی دوران نوجوانی و جوانیِ پرشور مرد اوّل ایمان، شجاعت او در پذیرش حق و خاطره ی یوم الدّار است. فصل دوّم در چند فراز به شرح لحظات حسّاس جانبازی و فداکاری امیرالمؤمنین(ع) در شب هجرت رسول الله(ص) و حماسه ی لیلة المبیت پرداخته است. موضوع سوّمین فصل کتاب به جهاد و از جان گذشتگی مستمر امیرالمؤمنین(ع) در روزگار پس از هجرت به مدینه اختصاص یافته است؛ زمانی که آن حضرت فدایی تمام عیار پیامبر(ص)، با تمام وجود در خدمت اسلام، ایفاگر سخت ترین نقش ها و فرمانده ی کلّ هماره ی جنگها بود. در این فصل، فرازهایی از مجاهدات و دلاوریهای شه ملک لافتی، از بدر و احد تا خندق گنجانده شده و رمز پیروزی اسلام و مسلمانان در زمان پیامبر(ص)، از زبان مولا تبیین شده است.

«امام(ع) در غیاب خورشید» عنوان چهارمین فصل کتاب است؛ روزهای سخت فقدان پیامبر(ص) که وظیفه ای خطیر بر دوش امام(ع) می نهاد و ایشان با کناره گیری مسالمت آمیز خود، برای رعایت مصلحتی بزرگتر و در واقع، برای ممانعت از سقوط نظام اسلامی، سکوت کرد و با دسیسه ها و توطئه ها – مانند توطئه ی ابوسفیان – به مقابله برخاست. فصل پنجم به «حضور فعّال امام(ع) در دوران 25 ساله ی سکوت» اختصاص یافته است؛ در این فصل، به برخی از وقایع این دوران اشاره شده که در آنها امام(ع) گرچه برای حفظ دین و رعایت مصالح اسلام کناره نشینی اختیار کرد، اما بر خلاف برخی اقوال، هیچ گاه خانه نشین نشد و برای پیشبرد اهداف اسلام و با پایبندی مطلق به اصول اسلام، در قامت وزیری مسئول و مشاوری امین با خلفا همکاری کرد (نقش نگار؛ ص 59-65).

فصل ششم با عنوان «انقلاب علیه عثمان» فرازهایی از سخنان رهبر انقلاب درباره حادثه ی پیچیده ی قتل خلیفه ی سوّم و مواضع حساب شده ی امام(ع) را در قامت میانجی و ناصحی مشفق، در خود جای داده و فصل هفتم نیز به «حماسه ی بیعت» مردم با امام(ع) پرداخته است. پس از قتل عثمان، مردم با شور و شوق زایدالوصفی برای بیعت با امام(ع) هجوم آوردند، اما روح بزرگ ایشان اقبالی به سمت قدرت نکرد و به مردم پیشنهاد کرد که به سراغ کسِ دیگری بروند. به تعبیر رهبر انقلاب «او دنبال خلافت نرفت؛ بلکه خلافت دنبال او آمد. او دنبال کسب مقام نرفت؛ بلکه مقام به علی افتخار می کرد و دنبال او آمد...»(ص 80). در عالم اسلام، نخستین بار بود که عامّه ی مردم با تقاضا و التماس از کسی می خواستند که زمامداری آنان را بر عهده بگیرد و از همین روی، حکومت امام علی(ع) «نمونه ی کامل یک حکومت مردمی» بود (ص 81).

هشتمین فصل کتاب به تحلیل «انگیزه های امام(ع) در پذیرش مسئولیّت» از لسان رهبر معظّم انقلاب پرداخته است؛ در عناوینی چون ظالم ستیزی و حمایت از مظلوم، اهتزاز پرچم دین و اصلاح امور مسلمین، برپایی حق و محو باطل، و برقراری عدالت. فصل نهم به مطالبی در باب شیوه ی «برخورد امام(ع) با متخلّفین از بیعت» اختصاص یافته و در فصل دهم نیز فرازهایی چند از بیانات رهبر انقلاب مرتبط با برنامه های حکومتی امام(ع) گنجانده شده است؛ اتمام حجّت قبل از بیعت، حمایت از مستضعفان، عدالت اقتصادی، دست ردّ به سینه ی امتیازطلبان و... .

یازدهمین فصل کتاب به تشریح فهرستی از مشکلاتی که امام علی(ع) در دوران حکومت خود با آنها مواجه بود، پرداخته است؛ دوران هجوم فتنه ها، بازگشت جاهلیّت و دگرگونی ارزشها، ایجاد فضای شبهه ناک، در محاق رفتن حق، انحراف از خطّ توحید و ولایت، ضعف تحلیل سیاسی مردم زمانه، تبدیل امامت به سلطنت، کثرت خواص دنیازده، فزونی گرفتن چهره های نفاق، جنگ با مسلمانان! و... .

در بخشی از مطالب این فصل آمده است: «جنگ با دو گروهی که هر دو نماز می خوانند و روزه می گیرند، هر دو به پیامبر معتقدند، هر دو به قبله معتقدند، هر دو ادّعای قرآن دارند و قرآن می خوانند، فقط در زمان امیرالمؤمنین(ع) اتفاق افتاد. هیچ کس این جرأت و قدرت را نداشت که با کسانی که در لباس مسلمانی، خودشان را پنهان کرده و باطن کافر خود را پوشانده بودند و با رهبرانی که پشت سر یک توده ی ناآگاه مسلمان خود را مخفی کرده بودند، بجنگد. این کار را امیرالمؤمنین(ع) انجام داد و این نهایت قاطعیّت و شجاعت آن حضرت بود.(ص 119-120)

فصل دوازدهم در عناوین متعدّدی به تبیین عوامل و زمینه های وقوع جنگ جمل و تحلیل شیوه ی مواجهه ی امام با فتنه ی عظیم و خطرناک ناکثین پرداخته است. در این فصل، علاوه بر بررسی زمینه های سیاسی، اجتماعی و روانی ایجاد این فتنه، قاطعیّت بی نظیر امام(ع) در برخورد با اصحاب جمل و به ویژه خواصّی چون طلحه و زبیر تشریح شده است. شجاعت علوی در میدان جنگ و بحث فکری در خطّ مقدّم جمل، از جمله موضوعاتی است که در این فصل از لسان رهبر انقلاب بررسی و تحلیل شده است. شیوه ی برخورد امام(ع) با عایشه، نقش امویان در جنگ جمل، مواضع کوفیان در جنگ جمل، تشریح فقراتی از نامه ی امام به جریربن عبدالله درباره ی جنگ جمل، و ماجرای تردید و دودلی سلیمان بن صرد خزاعی در فضای شبهه ناک جنگ، از دیگر مطالب خواندنی این فصل هستند.

فصل سیزدهم در عناوین گوناگونی به تحلیل و بررسی حوادث جنگ صفّین و رویارویی امیرالمؤمنین(ع) با قاسطین پرداخته است. این فصل با نقد و ارزیابی یک مقایسه ی ظالمانه آغاز می شود؛ مقایسه ی امام علی(ع) با معاویه از جانب برخی از اهل سنّت. رهبر انقلاب در فرازی از بیاناتشان ضمن اظهار احترام به نظر برادران اهل سنّت در این باره تصریح کرده اند: «... این از بدترین ظلم های تاریخ و روزگار بوده که امیرالمؤمنین(ع) و معاویه را در کنار هم قرار داده است. نه برای اینکه معاویه در دوران حکومتش با امیرالمؤمنین چه کرده است؛ بلکه به خاطر شخصیّت معاویه و شخصیّت امیرالمؤمنین قبل از خلافت» (همان، ص 147-148).

تحلیل وضعیّت فرهنگی و اجتماعی شام، مخالفت امام(ع) با ابقای معاویه، بررسی برخی از اقدامات و تحرّکات معاویه در شام، اصولگرایی و قاطعیّت امام(ع)، تأخیر امام(ع) در آغاز جنگ به امید هدایت برخی از لشکریان دشمن، تردید مقدّس مآبها!، سخنرانی عمّار یاسر در اثنای جنگ، داستان آب، قرآنها بر نیزه ها! و... از دیگر عناوین مطالب مهم و خواندنی این فصل محسوب می شوند.

در چهاردهمین فصل این کتاب نیز مطالب مفصّلی به بررسی عوامل و زمینه های ظهور خوارج و واقعه ی نهروان اختصاص یافته است. رهبر معظّم انقلاب با استناد به سخنی از شهید مطهری، رویارویی با خوارج و فتنه ی مارقین را بزرگترین مشکل امام علی(ع) معرفی کرده اند و پنج ویژگی اصلی و قطعی این طایفه را با استناد به شواهد تاریخی تشریح کرده اند. از دیگر موضوعات خواندنی این فصل می توان به بررسی زمینه های سیاسی - اجتماعی و روانی پیدایش خوارج، تبارشناسی رهبران و پیروان خوارج، مفهوم شناسی شعار «لا حکم الا لله»، اهداف و اغراض خروج آنان بر امام(ع)، چگونگی جدایی خوارج از اردوگاه امام(ع)، مروری بر برخی از جنایت های خوارج، سخنان امام(ع) در میان کشته های خطّ انحراف و... اشاره کرد.

یکی از نکات بسیار جالب در این فصل بیان شده، آن است که ایشان استفاده از تعبیر «خشکه مقدّس» را برای خوارج اشتباه و نارسا برشمرده و معتقدند: «در زبان ما خوارج را به مقدّسهای متحجّر تشبیه می کنند؛ اما این عبارت اشتباه است. مقدّس متحجّر گوشه گیری که به کسی کاری ندارد و حرف نو را هم قبول نمی کند، این کجا و خوارج کجا؟ خوارج سر راه می گرفتند، می کشتند، می دریدند و می زدند... خوارج مقدّس مآب نبودند، اما جهل مرکّب داشتند؛ یعنی طبق یک بینش بسیار تنگ نظرانه و غلط، چیزی را برای خودشان، دین اتّخاذ کرده بودند و در راه آن دین، می زدند و می کشتند و مبارزه می کردند. (ص 170-171).

پانزدهمین و آخرین فصل این کتاب با عنوان «سوزناکترین داغ تاریخ» هم در ذیل چند عنوان به آخرین لحظات زندگانی امیرالمؤمنین(ع)، ماجرای ضربت خوردن ایشان، حالات و وصایای ایشان در آستانه ی شهادت، و وضعیت کوفه در غروب شهادت امام(ع) پرداخته است.

یکی از ویژگی های مهم کتاب «نقش نگار» که استفاده از مطالب آن را برای خواننده بیش از پیش مفید و قابل استفاده می کند، استخراج مستندات بیانات رهبر معظّم انقلاب از منابع و مأخذ تاریخی و ذکر آنها در پاورقی کتاب است. دیگر ویژگی بارز این اثر، پیوستهای مفید و کمابیش مفصّل در معرفی اعلام یا در توضیح برخی از وقایع تاریخی است که در بیانات معظّمٌ له به آنها اشاره شده است.

در بخش انتهایی کتاب نیز پی نوشتها (شامل تاریخ بیانات رهبر معظّم انقلاب و مناسبت آنها)، نمایه ها (شامل فهرستهای آیات قرآن، روایات معصومین، اشعار عربی و فارسی، اسامی اشخاص و کتابها) و منابع و مأخذ، گنجانده شده است که دسترسی آسان به موضوعات و محتویات کتاب را برای خواننده هموار می کند.

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط