گزارش ایبنا از پاتوق کتاب3

یوسفعلی میرشکاک در نشست نقد و بررسی کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" گفت: اغلب نویسندگان در حال نگارش اثرشان تحت تاثیر سوژه قرار گرفته و در کار محو می‌شوند. این موضوع اشکال عمده ادبیات جنگ است. این در حالی است که شرط اول نویسندگی خونسردی نسبت به هر سوژه است.

به گزارش خبرگزاری ایبنا کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" اثر نادر ابراهیمی، عصر دوشنبه(6 مهر 88) به مناسبت هفته دفاع مقدس، در قالب سومین جلسه از سلسله نشست‌های پاتوق کتاب از سوی دفتر نشر معارف، با همکاری نشریه هابیل مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

نویسندگان و پژوهشگران؛ یوسفعلی میرشکاک و محمدرضا جوادی یگانه، سخنرانان این نشست‌ بودند و به بررسی نوع نویسندگی نادر ابراهیمی و ادبیات دفاع مقدس پرداختند.

میرشکاک با اشاره به سبک نگارش ابراهیمی در کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" اظهار داشت: در این اثر هوشیاری ابراهیمی به چشم می‌خورد. همچنین تقلید، در هیچ یک از کتاب‌های وی دیده نمی‌شود. در واقع ابراهیمی در آثارش به هیچ‌کس جز خودش نزدیک نمی‌شود.

وی با اشاره به پیام آثار ابراهیمی با موضوع جنگ تصریح کرد: ابراهیمی در بسیاری از کتاب‌هایش مفاهیم سنگین را بیان کرده و از جمله در کتاب "مردی درتبعید ابدی"، پا را فراتر از ادیبات گذاشته است. پیام مهم این قبیل آثار برای نویسندگان عرصه جنگ عدم تقلید و تاثیرپذیری است. به این معنی که اغلب نویسندگان در حال نگارش اثرشان تحت تاثیر سوژه قرار گرفته و در کار محو می‌شوند. این موضوع اشکال عمده ادبیات جنگ است. این در حالی است که شرط اول نویسندگی خونسردی نسبت به هر سوژه است.

میرشکاک با اشاره به نویسندگان امروز دفاع مقدس گفت: امروزه رمان جنگ را کسانی خواهند نوشت که شاید هیچ نسبتی با جنگ نداشته و بدون تجربه آن حتی خاطره‌ای از جنگ نداشته باشند. آن‌ها با تخیل خود داستان جنگی‌شان را می‌سازند.

وی با اشاره به نبود تداوم در ادامه راه نویسندگان اظهار داشت: نویسندگانی مانند؛ نادر ابراهیمی، مرتضی آوینی و مرتضی مطهری بدون عقبه و تداوم مانده‌اند. ابراهیمی در بخشی از کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" آورده است: "روزی باید بنشینم و ابراهیم همت را بنویسم". اما امروزه نویسنده‌ای نیست تا آرزوی نافرجام ابراهیمی را برآورده کند.

میرشکاک درباره تاثیر کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" خاطر نشان کرد: کسی که هیچ نسبتی با جنگ نداشته باشد با خواندن این اثر با جنگ درگیر می‌شود. این نتیجه از کتاب نویسنده‌ای حاصل می‌شود که رزمنده نبوده است.

وی در پایان سخنانش، درباره ممیزی‌ها گفت: انسان ایرانی باممیزی‌های 4 گانه‌ای مواجه است. سیاسی، اخلاقی، عرفی و ارگان‌ی که از نظر من در عرصه ادبیات هیچ ممیزی جز ممیزی سیاسی توجیه ندارد.

محمدرضا جوادی یگانه، ادامه نشست نقد و بررسی کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" را از سر گرفت و اظهار داشت: از پیش از انقلاب تاکنون تکلیف همه نویسندگان با موضوعات مختلف، حتی جنگ مشخص است. بنابراین نباید برای نویسنده در نوشتن موضوعاتی مانند جنگ تعیین تکلیف کرد. در واقع کتابی که بدون انگیزه درونی نوشته شود، از ارزش چندانی برخوردار نیست.

وی درباره نگارش رمان با موضوع جنگ تصریح کرد: رمان، تجربه‌های فردی است که به صورت تفصیلی بیان می‌شوند. پس اگر بخواهیم رمان جنگ بنویسیم با نگارش چند صفحه‌ای از آن، موضوع به مسایل حاشیه‌ای کشیده می‌شود. زیرا برای نوشتن رمان باید به احساسات پرداخته شود. در نتیجه پرداختن به ادبیات جنگ بهتر از رمان آن است. زیرا رمان توانایی ندارد آنچه را که به لفظ نمی‌آید، در قالب تفصیل بیان کند.

در ادامه نشست نقد و بررسی کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ"، فرزانه منصوری، همسر نادر ابراهیمی، در باره وی گفت: ابراهیمی از ابتدای جنگ به حضور در خط مقدم علاقه داشت. تا اینکه توانست به همراه کمال تبریزی و ابراهیم حاتمی‌کیا، به جبهه برود. حاصل این سفر، کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" شد که همیشه برایش تازگی داشت.

وی با اشاره به حال و هوای ابراهیمی در حین نگارش این اثر اظهار داشت: آنچه می‌نوشت می‌خواند و گریه می‌کرد. دلش برای رزمندگان می‌سوخت و نوشته‌هایش را بارها و بارها با صدای بلند می‌خواند تا بتواند از درستی واژه‌هایی که به کار گرفته بود، مطمئن بشود.

منصوری در پایان گفت:نادر خودش را روشنفکر نمی‌دانست. انقلاب را دوست داشت و به جمهوری اسلامی اعتقاد داشت. ولی این باعث نمی‌شد که اعتراضی نکند. نادر هرگز محافظه کار و حد وسط نبود.

کتاب "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" اثر نادر ابراهیمی، عصر دیروز، (6 مهر ماه) به مناسبت هفته دفاع مقدس در قالب سومین جلسه از سلسله نشست‌های پاتوق کتاب و از سوی دفتر نشر معارف، با همکاری نشریه هابیل مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

نادر ابراهیمی با عنوان نویسنده و محقق آزاد به همراه علی کلیج و ابراهیم حاتمی‌کیا هر دو از سپاه پاسداران و کمال تبریزی از صدا و سیما با هدف پژوهش مقدماتی برای تهیه گزارشی بزرگ ‍- که هرگز انجام نمی‌گیرد - در فرودین ماه 1365 به خطه جنوب ایران سفر می‌کند و حاصل این سفر را اولین‌بار به همت مؤسسه اطلاعات در سال 1366 و با نام "با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ" به چاپ می‌رساند.