تجربه‌های جهانی در کتابخوانی

مجموعه 11جلدی «بررسی وضعیت کتاب و کتابخوانی در جهان» به اهتمام حمید قبادی، مشاور معاون فرهنگی وزیر ارشاد و محمد اللهیاری‌فومنی مدیرکل اداره کتاب وزارت ارشاد منتشر شد. این اثر درصدد است تلاش کشورها را در حوزه فرهنگ در اختیار مخاطبان قرار دهد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آشنایی و آگاهی از بایدها و نبایدهایی که دیگران تجربه کرده‌اند، شراکت و همگامی با همه کسانی است که فرهنگ را بهترین مقصد و تلاش‌های فرهنگی را برترین عبادت‌ها در راه هدایت بشر به سوی سعادت دنیا و آخرت می‌دانند. این مجموعه کوشیده است میزان علاقه‌مندی به کتاب و کتابخوانی در جوامع مختلف، روش‌های ایجاد انگیزه برای افزایش مطالعه در میان کودکان و جوانان، میزان علاقه‌مندی به دیگر شاخص‌های فرهنگی و ارتباط آن‌ها با میزان مطالعه و کتابخوانی افراد در کشورهای مختلف و ... را بررسی کند.

نخستین کتاب از این مجموعه به «بررسی وضعیت مطالعه کودکان و نوجوانان در امریکا» اختصاص دارد که در پنج فصل به قلم «ماری پوپ اوزبورن»، «اس.ای. هینتون»، «دانیل هندلر»، «کریستوفر پل کورتیس» و دیگران نوشته شده است. در فصل نخست، گزارشی از کتابخوانی خانواده‌ها و کودکان امریکایی در سال 2008 میلادی گنجانده شده و در فصل‌های بعد، کیفیت تعاملات مطالعه بین والدین و بچه‌ها، مطالعه کتاب‌های طنز و مطالعه تفریحی و نیز خلاصه‌ای از چند مقاله درباره مطالعه و کتابداران آمده است.

دومین مجلد از این مجموعه «مهارت‌های کتابخوانی دانش‌آموزان آمریکایی» نوشته «ماری پوپ اوزبورن»، «اس.ای. هینتون»، «دانیل هندلر» و «کریستوفر پل کورتیس» است. این کتاب دربردارنده پیش‌گفتاری از ماری پاپ اوزبورن با عنوان «بخوانید، بخوانید، بخوانید» و سه بخش «تاملی بر مطالعه» به قلم دنیل هندلرو کریستوفر کورتیس است.

در این کتاب تنها از منابع موجود برای تعیین کتاب‌هایی که دانش‌آموزان می‌خوانند، استفاده شده است. با مطالعه این اثر درمی‌یابم دانش‌آموزان هر پایه تحصیلی بیشتر چه کتاب‌هایی می‌خوانند، میانگین سطح خوانایی 20 کتاب مطالعه شده توسط دانش‌آموزان کلاس اول در مجموع 7/1، برای پسران7/1 و برای دختران نیز 7/1 بوده است.

ضمن این‌که میانگین سطح خوانایی 20 کتاب مطالعه شده توسط دانش‌آموزان کلاس اول 7/1 در غرب، 6/1 در غرب میانه، 7/1 در جنوب و 8/1 در شمال شرقی بوده است.

در سومین مجلد، به نگرش جوانان انگلیسی نسبت به مطالعه پرداخته شده است.

این کتاب، عادت مطالعه، نگرش افراد نسبت به مطالعه، همچنین تاثیر مدرسه، خانواده و همسالان را بر کتابخوانی جوانان انگلیسی تشریح می‌کند.

چهارمین مجلد از این مجموعه، پژوهش‌هایی درباره میزان و چگونگی کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان انگلیسی به قلم دیوید کی.دیکنسون، آلیزامک کب و لوئیزا آناستاسوپولوس را شامل می‌شود.
مجلد پنجم کتاب نیز نتایج برنامه قهرمانان مطالعه در مدارس انگلیس را بررسی می‌کند. این کتاب اشاره دارد که برخی عوامل از جمله جایزه، سفر به مکان‌های موردعلاقه دانش‌آموزان، دیدار با نویسندگان و افراد مشهور و اختصاص فضای مجازی اینترنتی برای دانش‌آموزان می‌تواند آن‌ها را به مطالعه تشویق کند.

در مجلد ششم، عادات مطالعه و خرید کتاب در انگلیس شرح داده شده است.

با مطالعه این کتاب با دلایل زیاد نخریدن کتاب‌های جدید برای کودکان و سایر افراد و مشکلات احتمالی در انتخاب کردن منابع مناسب در انگلیس آشنا می‌شویم.

مجلد هفتم به بررسی کتابخوانی در شهرهای چین، ارتقای کیفی زندگی با مطالعه خانوادگی در تایلند و توسعه مطالعه والدین و کودک در یک جامعه محروم استرالیایی پرداخته است.

مجلد هشتم، پژوهش‌هایی درباره مطالعه در کشورهای ایتالیا، اسپانیا، آلبانی و شیلی را شامل می‌شود. «چشم‌اندازی از خوانندگان ایتالیایی»، «کتابخانه‌های مدارس، سواد اطلاعاتی و طرح‌های ارتقای سواد در اسپانیا»، «وضعیت مطالعه در آلبانی و ارتقای مطالعه» و «گزارشی از فعالیت‌های موسسه لافونته برای ارتقای سطح مطالعه و ادبیات کودکان در شیلی» فصل‌های اصلی این کتاب است.

مجلد نهم از این مجموعه به بررسی «کتابخوانی و مشارکت‌های فرهنگی در کشورهای اروپایی» اختصاص دارد. مباحث این کتاب، توسط اداره مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه گردآوری شده است.

محور مباحث این کتاب اشتغال در فعالیت‌های فرهنگی در سال 2002 میلیادی و 50 گام برای بیانیه مطالعه در اروپاست.

مجلد دهم، «اروپاییان جدید و فرهنگ» نام دارد. با مطالعه این کتاب درمی یابیم شهروندان اروپایی چگونه از رسانه‌ها استفاده می‌کنند، چه مطالبی را مطالعه می‌کنند و چند کتاب می خوانند؟

حمید قبادی‌دانا و محمد اللهیاری فومنی در مجلد یازدهم به گردآوری پژوهش لاریسا رومانوفسکایا، ناتالیا فدوتوا و مارینا لوینا درباره فرهنگ کتاب و کتابخوانی روسیه پرداخته‌اند.

کلام عامیانه‌ای در میان روس‌ها رایج است که می‌گویند: بخوانید، بخوانید، باز هم بخوانید.

میزان مطالعه کتاب در زمان اتحاد جماهیر شوروی را از روی شمارگان چاپ کتاب تخمین می‌زدند که در آن زمان کمترین شمارگان کتاب، 15 هزار نسخه و بیشترین آن تا بیش از یک میلیون نسخه بوده است.

کتابخوانی در روسیه بسیار رایج بوده است و اکنون نیز پس از آن‌ها به یکباره اتحاد جماهیر شوروی به 15 کشور مستقل تبدیل شد و فدراسیون روسیه به عنوان هسته اصلی باقی ماند، مطالعه کتاب و موضوع نشر کتاب، اگر نه به میزان پیشین، ولی تا حدود زیادی مورد اهتمام است.

این مجموعه که مجلدهای بعدی آن در دست گردآوری است، می‌تواند گامی برای آشنایی با تجربه‌های جهانی در عرصه فرهنگ و مطالعه باشد.