ضرورت نهضت ترجمه معکوس

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل عنوان کرد: باید نهضت ترجمه از زبان فارسی به زبانهای زنده دنیا به راه بیفتد. اگر این نهضت همان‌گونه که در طول تاریخ تمدن اسلامی داشتیم، دوباره فراگیر شود آن وقت می‌توان امیدوار بود که جریان دو طرفه در ترجمه کتابها شکل بگیرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، نخستین اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام با حضور دکتر علی زارعی نجفدری مشاور رئیس‌جمهور و دبیرکل اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام، پروفسور حمید مولانا مشاور رئیس‌جمهور، دکتر محمدباقر خرمشاد معاون آموزش و پژوهش وزارت امور خارجه و بیش از ۳۰۰‬ نفر از ناشران داخلی و خارجی در محل سازمان ایرانی مجامع بین‌المللی معاونت آموزش و پژوهش وزارت امورخارجه برگزار شد .

دکتر علی اکبر ولایتی در این نشست بر امر ترجمه و نقش آن در احیای تمدن اسلامی تاکید کرد.

وی با نشان دادن منحنی‌هایی از فراز و فرود فرهنگ و تمدن اسلامی که نتیجه مطالعات خود و همکارانش در مدت 10 سال بوده گفت: ما به این نتیجه رسیدیم که اوج تمدن اسلامی در قرون چهارم و پنجم هجری بوده است.

ولایتی با بیان این که این کار با محاسبات دقیق در حوزه‌های مختلف علمی صورت گرفته است گفت: پس از اینکه ما از قرن پنجم تنزل را مشاهده می‌کنیم، در قرن‌های ششم، هفتم و هشتم شاهد حمله صلیبی‌ها به جهان اسلام هستیم.

وی گفت: نیمه اول قرن هفتم آغاز حمله مغول است، یعنی از دو سو و از مغرب و مشرق جهان اسلام مورد تهاجم دو قوم وحشی (حداقل در تعامل با مسلمانان) قرار گرفت که حاصل آن انهدام همه آن چیزهایی بود که در طول چند قرن در جهان اسلام به وجود آمده بود.

ولایتی افزود: در قرن نهم، دهم و یازدهم، سه امپراطوری بزرگ اسلامی عثمانی، صفوی و گورکانیان (در هند) تشکیل شدند که این مرحله صعود این منحنی است.

وی گفت: از نیمه اول قرن دوازدهم که مصادف با حمله استعمار به جهان اسلام است منحنی ما سقوط شدیدی دارد و بعد به یک مرحله استقرار رسیده است تا اینکه در آغاز بیداری اسلامی ما شاهد یک صعود ملایمی در انتهای منحنی هستیم.

مشاور مقام ومعظم رهبری در امور بین‌الملل با اشاره به نقش ترجمه در این دوره گفت: ما چند دوره و مرحله ترجمه داشته‌ایم که در عصر نخست، ترجمه کتابها از سایر کشورها و ممالک از یونان، مصر، هند و ایران به زبان عربی بود و بعد از آن تمدن اسلامی شکل گرفت.

وی افزود: بعد از شکل‌گیری تمدن اسلامی دوره دوم ترجمه را داریم که این بار جهت ترجمه برعکس شد و از جهان اسلام به کشورهای غربی و دیگر کشور‌ها صورت گرفت.

ولایتی گفت: در عصر استعمار که همزمان با نزول تمدن اسلامی و ترقی غربیها بعد از رنسانس و در عصر انقلاب صنعتی بود، مرحله سوم ترجمه به ویژه از آثار غربیها به زبانهای اسلامی اعم از عربی، فارسی، ترکی، اردو و زبانهای مختلف را داشتیم.

اسلام می‌تواند تمدن بزرگ اسلامی را مجدداً احیا کند

ولایتی همچنین از دانشمندانی مانند فارابی، بوزجانی، زهراوی، ابن سینا و ابوریحان بیرونی، ابن‌هیثم و خواجه نصیر طوسی به عنوان افرادی نام برد که در دوره سوم ترجمه متون اسلامی آثار آنها به زبانهای غربی ترجمه شده است و اظهار کرد: اهمیت این موضوع به اندازه‌ای بود که پس از ایجاد صنعت چاپ در غرب و پس از انتشار کتاب مقدس توسط آنها، کتاب قانون ابن سینا دومین کتابی بود که در آنجا به چاپ رسید.

وی افزود: با توجه به حرکتی که به ‌واسطه بیداری اسلامی در جهان اسلام به‌ وجود آمده و کم‌کم آثار و برکات خود را نشان می‌دهد، تکلیف ما این است که این مرحله جدید ترجمه را منتهی در جهت مقابل و معکوس انجام داده و کتابهای نوشته شده به زبانهای اسلامی از عربی، فارسی، ترکی، اردو، سواحیلی و... را به زبانهای فرنگی ترجمه کنیم.

ولایتی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: بعد از جنگ ایران و عراق جمهوری اسلامی ایران بیشترین نرخ رشد علمی و فناوری را در جهان داشته است و ما بیش از یک هزار دانشمند را به جهان اسلام تحویل داده‌ایم.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل گفت: اسلام یک دین بسیار مهم و بزرگ است که این پتانسیل را دارد که تمدن بزرگ اسلامی را مجددا احیاء کند؛ ما می‌توانیم از کشورهای اسلامی مانند ایران، ترکیه، مالزی و اندونزی به عنوان کشورهایی که برای احیای تمدن اسلامی تلاش می‌کنند، نام ببریم.

باید نهضت ترجمه از فارسی به زبانهای زنده دنیا به راه بیافتد

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل همچنین در حاشیه مراسم اختتامیه اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام گفت: باید نهضت ترجمه از زبان فارسی به زبان‌های زنده دنیا به راه بیفتد.

وی افزود: به این موضوع چه قبل و چه بعد از انقلاب اهتمام لازم نشده است و اگر این نهضت همان‌گونه که در طول تاریخ تمدن اسلامی داشتیم، دوباره شکل بگیرد، آن وقت می‌توان امیدوار بود که جریان دو طرفه در ترجمه کتاب‌ها شکل بگیرد.

ولایتی تصریح کرد: مهمترین موضوعی که غربیها از آن بی‌اطلاع هستند، موضوع علوم انسانی و کارهایی است که در این باره به خصوص در حوزه فلسفه در ایران انجام شده است.

وی گفت: ترجمه آثار فلسفی بزرگان و همچنین بزرگان حوزه به زبانهای اروپایی می‌تواند نقش اساسی در انتقال مفاهیم عالیه موجود در کشور و نظام ما به دیگر نقاط جهان داشته باشد.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌المللی افزود: به علت فقدان اطلاع از شخصیتهای برجسته جهان اسلام، در کرسیهای دانشگاهی کشورهای غربی از اشخاصی استفاده می‌شود که نمی‌توانند مفاهیم را به صورت صحیح منتقل کنند.

وی تأکید کرد: باید یک نهضت ترجمه با حمایت دولت شکل بگیرد و مانند نهضت ترجمه که در تاریخ اسلام بارها تکرار شده است، دوباره احیاء شود.