مظفر اقبال: ضرورت تأسیس مرکز دائمی رصد مطالعات قرآن‌پژوهی غرب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پرفسور مظفر اقبال، رییس مرکز اسلام و علوم کانادا و متخصص در مباحث مستشرقان در نشست علمی بررسی وضعیت قرآن‌پژوهی در غرب معاصر که پیش از ظهر 26 تیرماه در مجتمع آموزش عالی امام خمینی‌(ره) برگزار شد با اشاره به مباحث قرآن‌پژوهی معاصر در فضای فعلی غرب به ویژه کانادا و آمریکا بر تأسیس مرکز دائمی رصد مطالعات قرآنی غرب تأکید کرد.

وی با طرح این سؤال که با چه روشی از قرآن بهره بگیریم تا بتوانیم وظیفه خودمان را به خوبی در غرب ایفا کنیم، اظهار داشت: با داشتن نگاهی تاریخی و علمی به قرآن و بررسی شیوه‌های دیگر در این زمینه به هدف خود در بررسی مطالعات قرآن‌پژوهی غربیان خواهیم رسید.

رییس مرکز اسلام و علوم کانادا با اشاره به دسته‌بندی پیامبر اکرم‌(ص) از انسان‌ها، آن را به ضعیف و قوی تقسیم کرد و با بیان این‌که این تعریف تمام انسان‌ها را در برمی‌گیرد، افزود: غرب چنین رهیافتی نسبت به قرآن دارد.

وی با بیان این‌که عده‌ای آن را کلام الهی می‌دانند و عده‌ای آن را به عنوان کلام الهی نمی‌پذیرند، خاطرنشان کرد: اگر دسته‌بندی پیامبر اکرم‌(ص) را مبنی بر کسانی که قرآن را به عنوان کلام الهی باور دارند و کسانی که به عنوان کلام الهی باور ندارند در نظر بگیریم، کل تاریخ را از زمان نزول وحی تاکنون پوشش داده‌ایم.

پرفسور اقبال اظهار داشت: از زمانی که قرآن نازل شده، تاکنون با دو نگرش و دو باور روبرو بوده‌ایم که هر دو نگرش یک روش را دنبال کرده‌اند. کسانی که در زمان نزول قرآن آن را کلام الهی تلقی می‌کردند با کسانی که امروز چنین تلقی از قرآن دارند، در یک رده‌بندی قرار می‌گیرند.

وی در ادامه با بیان این‌که ریشه و خواستگاه مطالعات در غرب به شخص برمی‌گردد، گفت:‌ ریشه کسانی که در غرب قرآن را مطالعه و تحقیق می‌کنند و آن را کلام الهی نمی‌دانند به یوحنای دمشقی در سال 750 میلادی برمی‌گردد.

این متخصص در بحث مستشرقان، ابونوح الانواری مسیحی را از دیگر افراد مؤثر در مطالعات قرآنی غربیان دانست و با بیان این‌که وی 150 سال پس از یوحنای دمشقی کتاب تفریط القرآن را نوشت، ابراز داشت: این دو نفر مواد و منابع مورد نیاز برای محققان غربی را برای مطالعه بر روی قرآن فراهم کردند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود نگرش غربی‌ها به قرآن را با مباحث سیاسی مرتبط دانست و با اشاره به تأثیر جنگ‌های صلیبی بر فعالیت قرآن‌پژوهی غربیان، گفت: آغاز این تأثیر در سال 1099 در اورشلیم روی داد و در سال 1117 با حمله صلاح‌الدین ایوبی به اورشلیم به اوج خود رسید.

پرفسور اقبال با بیان این‌که شورای کلیسای وین در سال 1312 تصمیم گرفت مرکزی مسلط به زبان عربی پیرامون تحقیق بر روی آثار علمی مسلمانان تأسیس کند، افزود: با کمی دقت خواهیم دید که یک رابطه بسیار عمیقی بین این مرکز و آثار علمی مسلمانان وجود دارد.

وی با اشاره به ارتباط ترجمه آثار علمی مسلمانان و ارتباط آن با آثار علمی که درباره قرآن وجود دارد، اضافه کرد: غربی‌ها احساس کردند دنیای اسلام با داشتن ابوریحان بیرونی، ابن رشد و دانشمندان مسلمان دیگر، در مرحله بسیار بالاتر از دانشمندان غربی هستند.

پرفسور اقبال تصریح کرد: از این رو پس از دویست سال از تأسیس کلیسا، مسیحیانی که مخالف اسلام بودند، تحقیقات خود را در زمینه قرآن گسترش و آن را به محیط دانشگاه انتقال دادند.

وی وضعیت فعلی پژوهش قرآن در غرب را به دو دسته حمله کلیساییان و مستشرقان به قرآن اما در یک پوشش زیبا و همچنین کسانی که مانند آرمسترانگ به قرآن حمله نمی‌کنند، اما در عین حال اعتقادی به قرآن ندارند، تقسیم کرد و گفت: شناخت افرادی همچون آرمسترانگ برای مسلمانان بسیار سخت است.

رییس مرکز اسلام و علوم کانادا در پایان با بیان این‌که غربیان به مانند مسلمانان درباره قرآن نمی‌اندیشند و مسلمانان باید در برخورد با تحقیقات آنان در زمینه قرآنی احتیاط کنند، تأکید کرد: مسلمانان قرآن را به عنوان کتاب هدایت و فرقان حق از باطل می‌شناسند که نه تنها شرایط دنیوی و مادی را مشخص می‌کند، بلکه سرنوشت آخرت را هم ترسیم کرده است.