نشست بازتاب اندیشه‌های امام خمینی در جهان معاصر

نشست علمی بازتاب اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) در جهان معاصر به همت خبرگزاری رسا در قم برگزار شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، در آستانه بیست و دومین سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، نشست علمی بازتاب اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) در جهان معاصر، با حضور کارشناسان و محققان حوزوی در خبرگزاری رسا برگزار شد که طی آن حجج اسلام محمدحسن زمانی، معاون امور بین‌الملل حوزه‌های علمیه، عبدالحسین خسروپناه، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و غلامرضا بهروز لک، رییس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی به بررسی اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) در جهان معاصر پرداختند.

بررسی ابعاد مختلف اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) و تأثیر آن بر جریانات فکری ایران معاصر، تأثیر اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) بر جهان اسلام و جنبش‌های اسلامی و بازتاب بین‌المللی اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) سه محور اصلی بود که از سوی این کارشناسان حوزوی مطرح شد.

در ابتدای نشست حجت‌الاسلام حمید جلالی، دبیر سرویس سیاسی خبرگزاری رسا با بیان اینکه تفکر سنتی در حوزه علمیه در زمان حضرت امام با سیاست رابطه چندانی نداشت و حتی سیاست را به نوعی خط قرمز خود می‌دانست و نیز نحوه امتداد فلسفه و فقه اسلامی به عرصه های اجتماعی و ارتباط آنها با مباحث سیاسی تعریف نشده بود، اما امام راحل در چنین حوزه‌ای اندیشه ولایت فقیه را بارور کردند و انقلاب اسلامی ایران را بر پایه آن پدید آوردند؛ از حجت‌الاسلام خسروپناه خواست پیرامون اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) و تأثیر آن بر جریان‌های فکری ایران معاصر، سخنان خود را مطرح کند.

اندیشه‌های امام خمینی ( ره ) و تأثیر آن بر جریان‌های فکری معاصر

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ابتدا به معرفی جریان‌های فکری ایران معاصر پیش و پس از انقلاب پرداخت و با بررسی ابعاد مختلف اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) و تأثیر آن بر این جریان‌های فکری، ابراز داشت: حضرت امام‌(ره) مدلی از اسلام‌شناسی را به جامعه و دنیا عرضه کرد که از آن به اسلام جامع‌نگر اجتهادی تعبیر می‌شود.

وی با بیان این‌که امام راحل در مدل اسلام جامع‌نگر اجتهادی از عقل نظری و عقل عملی بهره برد، افزود: امام خمینی‌(ره) قرآن و سنت را ملاک شناخت دین می‌دانست، به مدلول مطابقی آیات و روایات تمسک می‌کرد و از مدالیل التزامی آنها بهره می‌برد.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام‌(ره) با نگاهی جامع‌نگر، شناخت جامعی از اسلام پیدا کرد، نظر و عمل را با هم پیوند زد و این پیوند او هم روش‌شناسانه بود؛ از این‌رو توانست یک تئوری جامع از سیاست با عنوان تئوری حکومت اسلامی مبتنی بر حاکمیت و ولایت فقیه جامع‌الشرایط ارائه کند.

وی بررسی جریان‌های فکری پیش از انقلاب را برای روشن شدن نگاه امام‌(ره) ضروری دانست و با اشاره به جریان سنتی گفت: بزرگانی بودند که اگر از آنها سؤال می‌شد اسلام دین جامعی است یا خیر؟ می‌گفتند اسلام دین جامعی است اما تنها مسائل فقهی را آن هم از طهارت تا دیات دنبال می‌کردند و نگاهی جامع به مسائل پیرامونی نداشتند؛ اصولی می‌نوشتند اما اخباری می‌اندیشیدند و روش‌شناسی اجتهادی آنان به اخباری‌گری نزدیک‌تر بود تا اصولی.

حجت‌الاسلام خسروپناه با بیان این‌که دنیای جدید غرب پرسش‌های جدیدی برای ما به ارمغان آورده که نسبت به آن هرگز نباید بی‌تفاوت بود، اظهار داشت: جریان سنتی به این مسائل بی‌تفاوت بود، نمی‌دانست مارکسیسم چیست؟ لیبرالیسم چیست؟ اگرچه گهگاهی در برابر آسیب‌هایی که به باورهای سنتی زده می‌شد، می‌ایستاد و به آن پاسخ می‌داد، اما این جریان‌ها را ریشه‌یابی نمی‌کرد.

وی با اشاره به جریان اسلام‌شناسی جامع‌نگر اجتهادی از آن به عنوان جریان اسلامی یاد کرد و با بیان این‌که امام‌(ره) بر شناخت دنیای جدید تصریح کردند و فرمودند باید دنیای جدید را شناخت و با آن درگیر شد، آن هم از نوع درگیری فعالانه، گفت: نقطه مقابل جریان سنتی، جریانی است که تجدد غرب را در بست می‌پذیرد و از آن به جریان روشنفکری تعبیر می‌شود.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: جریان تجددگرایی و روشنفکری معتقد است که از موی سر تا انگشت پا باید غربی شد، در حالی که جریان سنتی کاری به دنیای جدید، چالش‌های جدید و مشکلات سیاسی اجتماعی جدید نداشت و تنها به سنت گذشته خود می‌اندیشید، اما جریان روشنفکری با این‌که جریان دنیای جدید را می‌شناخت، دربست تابع آن بود.

وی با بیان این‌که گروه دیگر معروف به جریان هایدگری در برابر غرب‌گرایی افراطی قرار داشت، در برابر تجدد غرب و شرق و پرسش‌های جدید دارای یک موضع سلبی مطلق بود و می‌گفت هرچه غرب گفته باید مطلقا رد کرد، گفت: حضرت امام خمینی‌(ره) در قالب هیچ‌یک از این جریان‌ها نیست؛ امام‌(ره) ابتدا منطق اجتهادی را ترسیم می‌کند، اسلام جامع‌نگر را می‌پذیرد، از نقل، عقول و شهود بهره می‌برد و روش‌شناسی جامع‌نگر او یک اسلام جامع‌نگر را به وجود می‌آورد که این اسلام جامع‌نگر با عنصر اجتهاد می‌تواند با دنیا درگیر شود و هر زمان دید ادعایی در جهان معاصر با منطق اسلام سازگار است‌، آن را می‌پذیرد، در غیر اینصورت آن را رد می‌کند.

مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: امام‌ راحل بین جمهوریت و اسلامیت جمع می‌کند و برای جمهوریت شکل و برای اسلام یک محتوا قائل می‌شود که می‌توان آن دو را با هم جمع کرد، اما دموکراسی را نمی‌پذیرد و برای این‌که بین شکل و محتوا خلط نشود، جمهوری دموکراتیک اسلامی را نمی‌پذیرد.

وی با بیان این‌که امام‌(ره) مانند روشنفکری افراطی که غرب را در بست قبول دارد، تجددستیزی که به طور کامل غرب را رد می‌کند و جریان سنتی که بی‌تفاوت است، نیست، اضافه کرد: البته جریان دیگری در زمان امام‌(ره) به عرصه ظهور رسیده بود که از آن به روشنفکری دینی التقاطی تعبیر می‌شود؛ این جریان آموزه‌های دینی را با اندیشه‌های سوسیالیستی می آمیزد و به تعبیری به ارائه اسلام با اندیشه‌های لیبرالیستی می‌پردازد.

حجت‌الاسلام خسروپناه تصریح کرد: منطق امام راحل اجتهاد است، از این‌رو روشنفکری دینی او روشنفکری اجتهادی است نه التقاطی؛ امام خمینی‌(ره) با استفاده از روایت من لایحضر الفقیه بحث ولایت فقیه را که پیشینه دیرینه دارد مطرح می‌کند؛ میراث گذشته را به کار می‌گیرد و دنیای جدید و سیاست جدید و نظام‌های فکری جدید را هم شناسایی می‌کند.

وی با بیان این‌که امام راحل از دنیای غرب شناخت کامل دارد و اصل ولایت فقیه و حکومت دینی را با دنیای جدید درگیر می‌کند و با عنصر اجتهاد یک نظامی را ارائه می‌دهد که در رأسش فقیه جامع الشرایط است، گفت: تحت امر ولی فقیه، قوای سه گانه قرار دارند که قوه قضائیه احکام قضایی اسلام را پیاده می‌کند، قوه مقننه براساس قوانین اسلام برنامه‌ریزی می‌کند و قوه مجریه هم مصوبات را اجرا می‌کند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به فرق شخصیت امام با برخی شخصیت‌های سنتی دیگر، اظهار داشت: امام‌(ره) هرگاه با چالشی در نظام روبرو می‌شد نهادسازی می‌کرد؛ حضرت امام با استفاده از حکمت متعالیه، عرفان اسلامی و فقه جواهری به یک اسلام جامع‌نگر رسید، با عنصر اجتهاد از روش‌شناسی اجتهاد استفاده کرد، با دنیای جدید درگیر شد و مکاتب غرب و شرق را شناسایی کرد و در حل مسائل منطقی برخورد می‌کرد؛ نظریه را با نهادینه کردن، عملیاتی و به مرحله اجرا می‌رساند.

در ادامه حجت الاسلام جلالی با اشاره به برداشتهای مختلفی که از جنبشهای اسلامی وجود دارد از حجت السلام بهروز لک، رییس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی، خواست که شاخصه های اصلی جنبش های اسلامی در اندیشه امام خمینی ( ره ) را بیان کند.

شاخصه های اصلی جنبش های اسلامی در اندیشه امام خمینی ( ره )

حجت‌الاسلام بهروزلک، با اشاره به تأثیر اندیشه‌های حضرت امام‌(ره) بر دنیای اسلام به بازشناسی جنبش‌های اسلامی پرداخت و از انقلاب اسلامی ایران به عنوان بزرگ‌ترین و منحصر به فردترین انقلاب دینی یاد کرد.

وی با بیان این‌که مسأله جنبش‌های اسلامی از جمله مسائل پر بحثی است که حدود صد سال اخیر مورد بررسی قرار گرفته است، افزود: نخستین جریان‌های احیای فکر دینی که از آن به جنبش‌ اسلامی یاد می‌شود، مقابله و مواجهه با غرب و رویکردهای غربی است.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: هرچند جنبش های اسلامی انواع، رگه‌ها و فراوانی‌های بسیاری دارد، اما همه آنها در زمینه تمسک به اسلام مشترک هستند و به تعبیر «بابی سعید» اسلام سیاسی گفتمانی است که دال مرکزی آن را اسلام تشکیل می‌دهد.

وی ادامه داد: گاه این اسلام همراه آموزه‌های دیگر هم بوده است، از این‌رو دچار نوعی التقاط شده‌اند؛ گاه جریان‌هایی شکل گرفته‌اند که اگرچه ادعای ارائه طرحی نوین داشتند اما در عمل توفیق چندانی نداشتند و البته امام خمینی‌(ره) جنبشی را در ایران پایه‌گذاری کردند که شاخص بود.

حجت‌الاسلام بهروز لک با بیان این‌که جنبش اسلامی حرکتی جمعی است که با یک ایدئولوژی برگرفته از آموزه‌های دینی و با یک سازماندهی جهت نیل به اهداف تأسیس حکومت اسلامی فعالیت می‌کند، چند ویژگی و شاخص را برای اسلامی بودن یک جنبش مطرح کرد و گفت: اصلی‌ترین شاخص جنبش اسلامی آن است که از اسلام یک نظریه سیاسی و حکومتی ارائه کند.

وی تصریح کرد: فرق یک جنبش اسلامی با غیراسلامی آن است که جنبش اسلامی می‌تواند یک نظریه مستند به آموزه‌های دینی ارائه دهد که البته برخی از جریان‌هایی که به عنوان جنبش اسلامی شناخته شده‌اند از این نظر کمرنگ بوده‌اند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تز اسلام‌گرایی در ترکیه، ادامه داد: امروزه اسلام‌گرایان ترکیه به رغم این‌که شعار اسلام‌گرایانه ارائه می‌دهند اما در شرایط خاصی به سر می‌برند که از آن می‌توان به فقر نظری تعبیر کرد؛ یعنی اسلام‌گرایی ترکیه از ارائه یک نوع نظریه سیاسی اسلامی بازمانده است.

وی با بیان این‌که جریان‌هایی هم بوده‌اند که از اسلام یک نظریه سیاسی اسلامی و دینی ارائه کرده‌اند، سر سلسله این جریان‌ها را سیدجمال الدین اسدآبادی دانست و گفت: حتی در مشروطیت شاهد هستیم کسانی که برای آن می‌خواهند نظریه سیاسی ارائه دهند، با یک ترس و لرز، سیاست دینی را ارائه می‌کنند.

حجت‌الاسلام بهروز لک، جنبش اسلامی را نیازمند یک نظریه سیاسی دینی دانست و با بیان این‌که امام خمینی‌(ره) یک نظریه روزآمد سیاسی دینی را ارائه کرد، اظهار داشت: افراد سلحشور و دلیری مانند دلیران تنگستان در مواجهه با نیروی خارجی فرصت نظریه‌پردازی نداشتند، اما حضرت امام‌(ره) این نظریه روزآمد را ارائه کرد.

وی شاخص اصلی نظریه سیاسی دینی را دخالت روحانیت و مرجعیت در جنبش اسلامی قلمداد کرد و گفت: اگرچه خیلی‌ها سعی دارند جنبش نفت را به نفع ایدئولوژی ملی‌گرایی مصادره کنند، اما حضور مرجعیت و بزرگان حوزه را می‌توان شاخص اصلی این جنبش دانست.

عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم‌(ع) با اشاره به تأکید امام راحل بر ضرورت در صحنه بودن روحانیت و حوزه‌های علمیه، اذعان داشت: امام‌(ره) همواره با نفی نوعی سکولاریسم کاذب که در حوزه‌ها تبلیغ می‌شد و تز جدایی دین از سیاست و حضور روحانیت در صحنه‌های اعتقادی صرف را ترویج می داد مخالفت می‌کرد.

وی با بیان این‌که استفاده از نمادهای دینی و دفاع از قلمرو یک جامعه، امری عرفی است و هرکسی از حریم اجتماعی خود دفاع می‌کند، تصریح کرد: جنبش اسلامی که از سوی امام خمینی‌(ره) طرح شد، جنبشی بود که توانست یک سیاست دینی روزآمد را ارائه کند.

حجت‌الاسلام بهروز لک افزود: روزآمدی اندیشه سیاسی امام بدین جهت است که دو چالش اصلی در دنیای معاصر یعنی چالش استبداد حاکمان که به سبب دل بستگی به دنیا استبداد پیشه کرده و از رشد علمی جهان عقب مانده بودند و چالش تهاجم خارجی را به گونه ای کارآمد حل کرد.

وی با اشاره به ارائه راهکارهای متفاوت برای برون‌رفت از این چالش‌ها، ادامه داد: برخی فکر می‌کردند برای خارج شدن از این بحران دست به دامان غرب شوند؛ از این رو جریان غرب‌گرایی را دامن زدند و برخی هم تفکرشان این بود که برای مقابله با آن باید به گذشته برگشت که این افراد از باستان‌گرایی سخن می‌گفتند.

رییس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی با بیان این‌که راه‌حل سوم را اسلام‌گرایان مطرح کردند اما در درون اسلام‌گراها هم کسانی بودند که تحجرگرایانه به این امر می‌نگریستند، اما اذعان داشت: حضرت امام‌(ره) در برابر این جریان‌ها با منطق اسلامی برخورد می‌کردند و می‌فرمودند «با منطق اسلامی می‌توان حوزه‌های جدید را اخذ کرد».

وی با اشاره به ارزیابی تأثیر امام خمینی‌(ره) بر جهان معاصر از سوی یکی از اندیشمندان به نام «سامی زبیده»، گفت: وی در تحقیقات خود می‌نویسد که امام خمینی‌(ره) آنچنان آموزه‌های اسلامی خود را برگرفته از اجتهاد اسلامی در مکتب اهل بیت‌(ع) مطرح کرد که این اسلام، نیازی به تمسک آموزه‌های دیگران ندارد.

حجت‌الاسلام بهروز لک با بیان این‌که امام خمینی‌(ره) در روزگاری که جهان اسلام دچار نوعی انحطاط بیرونی بود، اسلام ناب محمدی را به جهانیان معرفی می‌کند و شاخصه‌های آن را برمی‌شمارد، ابراز داشت:‌ شاخصه‌های اسلام ناب آن است که روزآمد و مبتنی بر اصول است، هرگز در اصول با کسی حاضر به مصالحه نیست؛

وی همچنین به اشاره به سخنی از اندیشمند و جامعه‌شناسی غربی با نام «آنتونی گیدنز» که اعلام کرد از آغاز دهه هشتاد و با انقلاب اسلامی ایران، فرآیند عمومی جهان روند معکوسی را آغاز کرده و به سمت دینی‌شدن پیش می‌رود، گفت: آیت‌الله خمینی‌(ره) فراتر از زمان می‌اندیشید، در بعد زمان نمی‌گنجید به طوری که با گذشت بیش از بیست سال از رحلت ایشان، همچنان شاهد بارور شدن جوانه‌هایی هستیم که امام خمینی‌(ره) آنان را رقم زده است.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگرچه دشمنان در تلاشند این مسیر انحراف یابد، اما اگر مراقب باشیم یقیناً خواهیم توانست آن آموزه امام خمینی‌(ره) را که در اندیشه‌های خود داشتند به وضوح محقق کنیم.

در ادامه حجت السلام جلالی گفت با توجه به اینکه اندیشه امام خمینی محدود به مرزهای جغرافیایی ایران و حتی دنیای اسلام نبود و حضرت امام در ابعاد جهانی می اندیشید از حجت الاسلام زمانی، معاون بین الملل حوزه های علمیه خواست تا بازتابهای بین المللی و تأثیرات تمدنی اندیشه امام خمینی (ره) را تبیین نماید.

بازتاب بین‌المللی اندیشه‌های امام خمینی( ره )

حجت‌الاسلام محمدحسن زمانی، با اشاره به بازتاب بین‌المللی اندیشه امام خمینی‌(ره)، به بیان نقش امام‌(ره) در عرصه بین الملل و عرصه تمدنی پرداخت و برخی از مشاهدات خود از کشورهای مختلف را بیان کرد.

وی با بیان این‌که دین به دوگونه قابل تصور است، افزود: تصور نخست به دین به عنوان مجموعه‌ای از عبادات، عقاید و اخلاق می نگرد که بدون حضور در عرصه اجتماعی، نقش‌آفرینی در جامعه و مدیریت جامعه و عرصه حکومت قابل بررسی نیست.

معاون بین‌الملل حوزه‌های علمیه با اشاره به انتظار مسیحیت و غرب از اسلام، اظهار داشت: بسیاری از مسلمانان هم از اسلام انتظار نقش‌آفرینی و مدیریت در جامعه را نداشتند و متدین به کسی می‌گفتند که تنها به نماز و روزه ملتزم باشد.

وی همچنین به مفهوم تمدنی دین اسلام اشاره کرد و گفت: مفهوم تمدنی دین اسلام به این معنا است که برای مدنیت یک مجتمع اسلامی و جهانی برنامه‌ریزی کند و نوعی ساختار حکومتی را براساس قرآن ارائه دهد و وظایف حاکم را هم خود قرآن تعیین کند.

حجت‌الاسلام زمانی مقصود خود را از ویژگی تمدنی، تنها بعد سیاسی ندانست و با بیان این‌که تمدن به معنای عام خود، یعنی کل آنچه را یک جامعه مدنی نیاز دارد اعم از وظایف فردی و اجتماعی به سخنان حجت‌الاسلام خسروپناه اشاره کرد و گفت: این اسلام زنده و نقش‌آفرین است.

وی خاطرنشان کرد: آنچه امام راحل به دنیا ارائه کردند، تبیین حقیقت اسلام بود نه آنکه چیزی به اسلام افزوده باشند؛ این تبیین نه تنها به متفکران جهان اسلام ایده تازه‌ای بخشید بلکه علمای دیگر ادیان عالم نیز به این فکر افتادند که از دیانت خود استخراج نگاه تمدنی کنند؛ از این رو جمعی از کشیش‌های مسیحی در دنیای غرب پس از انقلاب امام‌(ره)، حیاتشان را در گرو توجه به نگاه امام دانستند.

معاون بین‌الملل حوزه‌های علمیه با بیان این‌که آثار پربرکت اندیشه امام در جای جای دنیا قابل مشاهده است، به نفوذ این اندیشه در کشورهای غیراسلامی مانند شوروی سابق که پایگاه ماتریالیسم،‌ کمونیسم و الحاد بود اشاره کرد و ابراز داشت: در سفری که پس از فروپاشی شوروی به مسکو داشتم، اگرچه امکان کار فرهنگی و تبلیغ نبود، اما در دیدار یکی از رهبران و مفتیان اهل سنت، وی از من خواست تا از دیدگاه‌های امام خمینی‌(ره) برایش بگویم.

وی افزود: این رهبر مسلمانان اهل سنت از من خواست تا در مصاحبه‌ای با صدا و سیمای مسکو، جامعه روسیه را با دیدگاه‌های امام خمینی‌(ره) آشنا کنم و تصریح هم می‌کرد که جامعه روسیه تشنه این معارف است؛ اما وقتی بخشی از دیدگاه‌های امام‌(ره) را بیان کردم و از صدا و سیما پخش شد، مصاحبه‌های رادیویی نیز برگزار شد و مسائل مختلفی نسبت به دیدگاه‌های امام پرسیده شد.

حجت‌الاسلام زمانی همچنین با اشاره به سفر تبلیغی خود به کشور فیلیپین گفت: در دانشگاه بزرگ فیلیپین با عنوان «یوپی»، یک دانشجوی مسیحی که تازه مسلمان شده بود رهبری جریان اسلامی را به عهده داشت؛ با او صحبت کردم و از علل مسلمان شدنش جویا شدم.

وی ادامه داد: وقتی استاد کشیش این دانشجو درباره عرفان‌های مختلف درس می‌داده است، این تازه مسلمان ناچار می‌شود کتابی درباره عرفان اسلامی پیدا کند که پس از مشاهده این کتاب به معارف بلند دین اسلام پی می‌برد و به این قطعیت می‌رسد که سطح علمی نویسنده کتاب برتر از نویسندگان انجیل های چهارگانه است.

وی افزود : وقتی از نام کتاب پرس و جو کردم متوجه شدم «نامه امام خمینی‌(ره) به فرزندش سید احمد» است که در قالب کتابی چاپ شده است، آنجا بود که توانستم قدر امام‌(ره) را بفهمم که تنها نامه‌ای برای فرزندش می‌نویسد، اما این کتاب کوچک جمعیتی از مسیحیان را به سمت اسلام دعوت می‌کند.

وی با اشاره به جنبه جامعیت نگاه امام خمینی‌(ره)، گفت: این جامعیت در عمل قابل مشاهده است؛ اگرچه بسیاری از علما در گذشته چندان توجهی به عرفان اسلامی نداشتند اما توجه جدی امام به عرفان اینچنین جرقه‌ای را می‌آفریند.

حجت‌الاسلام زمانی با اشاره به چهره‌های برجسته‌ای که از کشورهای غربی به اسلام گرویدند آن را ناشی از تفکر امام دانست و با اشاره به اسلام آوردن پرفسور حامد الگار گفت: بسیاری از غیر مسلمانان به دلیل بهره‌گیری از پرتو اندیشه‌های امام به اسلام گرویده‌اند که از جمله می‌توان به دویست طلبه‌ای که در یکی از مدارس حوزوی قم درس می‌خوانند و همه مسیحی یا دارای ادیان دیگر بودند و در پرتو اندیشه‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلام را پذیرفتند، اشاره کرد.

وی همچنین به سفر خود به کشور بوسنی و هرزگوین اشاره کرد و با بیان این‌که «گراژده» شهر خونین اسلامی بوسنی است که شهدای بسیاری تقدیم کرده است، گفت: یکی از رهبران اهل سنت بوسنی می‌گفت «جامعه ما نسبت به اندیشه‌های امام خمینی‌(ره) عطش دارد و از این بابت گلایه داریم که چرا اندیشه‌های امام راحل در جامعه ما گسترش پیدا نمی‌کند».

معاون بین‌الملل حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: باید به تقصیری که تاکنون داشتیم اعتراف کنیم؛ ما روحانیان وظایف خود را در عرضه و نشر اندیشه اسلام ناب در دنیا انجام نداده‌ایم و اکنون آنچه داریم بیشتر از برکت خود امام خمینی‌(ره) است؛ ایشان به تنهایی و به اندازه تمام روحانیان نقش‌آفرینی داشته‌اند.

وی با اشاره به سفرش به کشور ترکمنستان نیز ابراز داشت: برخی علمای اهل سنت درخواستی را به حوزه ارسال کردند مبنی بر اعزام و تحصیل طلاب جوان و با استعداد این کشور برای تحصیل در حوزه علمیه قم، که در این‌باره با مدیر حوزه آنجا صحبت کردم و گفتم می‌دانید ما شیعه هستیم، گفتند می‌دانیم اما اسلام و صبغه اندیشه امام راحل را دوست داریم.

حجت‌الاسلام زمانی افزود: زمانی که طلاب حوزه کشور ترکمنستان از این‌که نماینده‌ای از ایران آمده و قرار است برخی را برای تحصیل به حوزه علمیه قم ببرد، خبردار شدند، همه هجوم آوردند و حتی والدین این افراد هم به کمک فرزندانشان آمده بودند تا بتوانند آنان را برای تحصیل به حوزه علمیه قم بفرستند.

عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی العالمیه تصریح کرد: امام خمینی‌(ره) سیمایی را از اسلام در جهان عرضه کرده است که هم نیازهای دینی و معنوی را تحقق می‌بخشد و هم نیازهای تمدنی و جوهره مردمسالاری دینی را و این از ویژگی‌های امام است که دنیا را شیفته خود کرد.

وی همچنین با اشاره به کشور مصر و «دکتر محمد سیدطنطاوی»، شیخ سابق الازهر که سال گذشته از دنیا رفت، گفت: طنطاوی عالی‌ترین مقام دینی اهل سنت دنیا است که جلسه‌ای چالشی را با ایشان برگزار کردیم، صحبت از امام پیش آمد و نظر وی را درباره امام جویا شدم . بزرگ‌ترین مقام دینی اهل سنت کره زمین درباره امام‌(ره) گفت «الخمینی فی قلبی و فی قلب کل شعب مصری»، یعنی دل من خانه خمینی است و دل همه مردم مصر خانه خمینی است.

حجت‌الاسلام زمانی با بیان این‌که نهضت‌های اسلامی و جنبش‌های اخیر متأثر از اندیشه امام اسنادی بر حقانیت این نظریه است، گفت: امروز مقدمات چنین نهضت‌هایی در کشور مصر فراهم شده است به طوری که کتاب ولایت فقیه امام خمینی‌(ره) پس از انقلاب اسلامی در مصر ترجمه و منتشر شد.

وی ادامه داد: یکی از دانشمندان مصری به نام «دکتر حسن حنفی» که دبیر انجمن علمی فلسفه مصر است، اگرچه نظریات شاذی دارد و به اندیشه‌های وی نیز انتقاد داریم، اما مقدمه هفتاد صفحه‌ای بر کتاب ولایت فقیه نوشت و تصریح کرد «زیباترین نظریه‌ای که در اسلام درباره حاکمیت داده شده، نظریه امام است» و در این هفتاد صفحه حقانیت نظریه ولایت فقیه را اثبات کرده است.

این استاد حوزه علمیه قم با بیان این‌که نخستین هیأت مصری در سه روز گذشته با ریاست «دکتر علوی امین» مشاور شیخ الازهر جدید مصر و مشاور مفتی مصر به ایران اعزام شدند و یک سخنرانی هم در نماز جمعه قم برای ایشان گذاشته شد، گفت: وی درباره شخصیت امام راحل این تعبیر را داشت که «امام شما و امام ما خمینی‌(ره) ،نهضت و درس قیام را از امام حسین‌(ع) آموخت و او بود که درس انقلاب را به شما ملت ایران و ما مردم سایر دنیا داد».