سخنان امیرخانی در نشست آثار سیدمهدی شجاعی

نویسنده کتاب «جانستان کابلستان» گفت: چالش اول شجاعی با سبک، چارچوب و ساختار بوده و او توانست سبک و چارچوب را در خدمت خود قرار دهد همان کاری که سرآمدان هنر ما انجام می‌دهند.

به گزارش خبرنگار فارس، بررسی کارنامه سید مهدی شجاعی در شهر کتاب با حضور اصحاب رسانه و اصحاب فرهنگ و ادبیات برگزار شد.

رضا امیرخانی در این جلسه گفت: من در سخنانم تمام وجوه شخصیتی شجاعی و تمام روابط شخصی خودم را با ایشان فراموش می‌کنم و فقط می‌خواهم به آثار بپردازم چون اثر فرودست نویسنده است البته دعوی این را ندارم که از اثر به مؤثر برسم.
وی افزود: ما در ادبیات دو مقوله داریم اولین مقوله، مقوله ادبیات دینی خداباور است که پرروشن است که آثار شجاعی در این راستا قرار می‌گیرد و محیی ادبیات خداباور در ادبیات داستانی است.

قسمت دیگری که من به آن می‌پردازم درباره گونه مذهبی در داستان است، هر اثری که در گونه مذهبی نوشته شود می‌تواند دینی نباشد مثلا می‌توانیم قصه انبیاء را بنویسیم اما خداباورانه ننویسیم، در دنیا بسیاری از آثار مثل رمان و فیلم از زندگی پیامبران نوشته شده که مذهبی هستند اما خداباور نیستند.

نویسنده کتاب «من او» گفت: در آثاری که زندگی انبیاء دست مایه نوشتن قرار گرفته اگر نوشته‌ها خداباور نباشند نمی‌توانیم آن موفقیت را در آثار ببینیم همانطور که ما الان در جشنواره‌ها و سفارش‌های ادبی کتاب‌های زیادی درباره پیامبران و معصومان نوشته می‌شود اما نتیجه چندان خوب نیست.

**درام غربی نمی‌تواند حول زندگی معصوم شکل بگیرد

وی افزود: سؤال اصلی من این است که آیا درام به معنای غربی‌اش حول زندگی معصوم امکان‌پذیر هست یا نه؟ من اعتقاد دارم درام با شکل غربی که می‌شناسیم حول زندگی معصوم امکان شکل‌گرفتن ندارد.
درام غربی نمی‌تواند درباره معصوم شکل بگیرد چون من نویسنده باید محاکات نفسانی خود را در قیاس با آن شخصیت در نظر بگیرم و کدام شخصیت‌ها در حیطه اشراف من هستند. قطعا شخصیت‌های فرودست من و به این وسیله می‌توانم درام را خلق کنم.
امیرخانی گفت: درام یعنی اینکه شخصیت بر سر دوراهی قرار بگیرد. آیا من نویسنده می‌توانم جای معصوم قرار بگیرم و بر سر دوراهی درونیات او را شرح دهم اما ما در آثار سید مهدی شجاعی می‌بینیم که درام را به معنای غربی کلمه ننوشته‌ و کسانی که مقلد ایشان هستند نمی‌توانند آثار خوبی خلق کنند چون بدل این فن را نیاموخته‌اند.

**راوی فروتن داستان‌های شجاعی

نویسنده کتاب ارمیا گفت: تفاوت عمده آثار سید مهدی شجاعی با دیگر آثار این است که به جای اینکه دچار کلیشه‌های رایج بشود خودش سبک جدیدی خلق کرده. در داستان‌نویسی امروز می‌گویند دانای کل، راوی سوم شخص یا راوی اول شخص اما من اسم راوی داستان‌های مذهبی سید مهدی شجاعی را راوی فروتن می‌گذارم که جایگاه خودش را در قیاس با معصوم می‌داند کجاست.

وی افزود: این تفاوت به یک کشف و الهام ناخودآگاه در وجود او برمی‌گردد که چگونه داستان زندگی یک معصوم را روایت کند و همه اینها رو به تعالی و برتری دارند، اتفاق مهم این است که نگاه راوی فروتن در این داستان‌ها حفظ شده اما متأسفانه این نگاه را در آثار دیگر نمی‌بینیم و خیلی آسیب خطرناکی است که در داستان‌ها الهامات افراد یعنی الهامات نویسنده و نفسانیات او جای الهام خداوند قرار می‌گیرد و به همین دلیل است که داستان‌ها و فیلم‌های این چنینی از زندگی امامان به دل ما نمی‌چسبد و تأثیری ندارد.

**شجاعی سبک را به خدمت خودش درآورد

امیرخانی همچنین با بیان خاطره‌ای از صحبت با یک جنگاور دریایی اظهار داشت: از نظر او اولین دشمنی که جنگاور دریایی دارد خود دریا است از همین جهت چالش اول شجاعی با سبک، چارچوب و ساختار بوده و او توانست سبک و چارچوب را در خدمت خود قرار دهد همان کاری که سرآمدان هنر ما انجام می‌دهند. در ابتدا با این قالب جنگید و نگاه خود را قالب کرد.

وی در پایان با تقدیر و تجلیل از داستان‌های شجاعی گفت: اگر قرار بود 5 داستان کوتاه ایرانی را به عنوان بهترین داستان‌ها انتخاب کنم قطعا یکی از این 5 داستان ماه‌جبین بود که نجیبانه و عاشقانه‌ترین داستان ایرانی است.

گفتنی است همه آثار رضا امیرخانی و سید مهدی شجاعی در فروشگاه موسسه کتاب فردا و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است.