loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

ربیع

«علی نامه» سروده شاعری گمنام با تخلص «ربیع» است که آن را در اعتراض به «شاهنامه» فردوسی سروده است.

علی نامه (منظومه ای کهن) سروده سال 482 ﻫ. از سراینده ای متخلّص به ربیع (420 ﻫ -) است که نسخه برگردان(فاکسیمیله) به قطع اصل نسخه خطی شمارۀ 2562 کتابخانۀ موزۀ قونیه (ترکیه) کتابت حدود سدۀ هفتم هجری است که با مقدمۀ استاد محمدرضا شفیعی کدکنی و دکتر محمود امیدسالار توسط میراث مکتوب با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران و مؤسسه مطالعات اسماعیلیه منتشر شده است.

«علی نامه» نخستین تجربه شعر حماسی شیعه اثنی عشری است، هم از نظر قدمت تاریخ حماسه های شیعی و هم از نظر دربرداشتن نوادر لغات و ترکیبات فارسی کهن در کمال اهمیت است که تاکنون گمنام مانده و در کتب تاریخ ادبیات فارسی به آن اشاره ای نشده است.
«این کتاب اثری است به سبک شاهنامه فردوسی مربوط به اواخر قرن پنجم هجری و درباره دلاوری های حضرت علی (ع) در جنگهای صدر اسلام که به نظم در آمده است. نسخه اصلی این اثر در موزه قونیه بوده و دکتر مجتبی مینوی فاکسیمیله آن را به ایران آورد ودر اختیار محققان قرار داد که حدود صد سال بعد از سرایش شاهنامه فردوسی سروده شده است. نسخه اصلی این منظومه را مجتبی مینوی به صورت میکروفیلم از قونیه به ایران آورد.

زمانی که شاهنامه سروده شد عده ای از شعرای هم عصر فردوسی زبان به اعتراض گشودند و به گونه ای با متهم کردن فردوسی به پول پرستی معتقد بودند وی شاهنامه را با هدف دریافت صله از سلطان محمود غزنوی سروده است.

«ربیع» نیز در ابتدای منظومه علی نامه با اشاره به انگیزه اش از سرون آن آورده است:

«وقتی که پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) با دلاوری در جنگ های صدر اسلام حماسه آفریدند بهتر بود فردوسی شاهنامه را درباره جنگ های این دو شخصیت بزرگ اسلام می سرود نه درباره رستم و سهراب که افسانه هستند.»

شاعر این منظومه را در بحر متقارب یعنی همان وزن حماسی و به زبان فارسی سروده است.
«علی نامه» از جهت سبک و بیان حماسی به خصوص در حوزه توصیف و تصویرگری و ابزارهای آن ارزش فراوان دارد.

زیرا این عناصر، وسیله ای است برای ملموس و محسوس تر کردن صحنه های متنوع و مختلفی که در بستر شعر حماسی روی می دهد و به عنوان یکی از معیارهای سنجش کیفی اثر حماسی به شمار می آید.

دکتر کدکنی نیز معتقد است که یک سوم این منظومه اشعاری قوی دارد که در خور توجه است. اما در واقع این اثر دغدغه های شیعیان را نشان می دهد که می خواستند در زمان خلافت عباسیان حضور معنوی خود را اعلام کنند.

دکتر ایرانی نیز بر این باور است که منظومه «علی نامه» سند ملی زبان فارسی و سند هویت مذهب و فرهنگ ایرانی است و شاید دلیل اینکه تا کنون مورد توجه قرار نگرفته بود این باشد که استادانی همچون مجتبی مینوی نخواستند این منظومه را در برابر شاهنامه مطرح کنند.
  • زادروز
    420ق
  • تاریخ ثبت اطلاعات
    سه‌شنبه 1 مرداد 1392
  • شناسه
    13754
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی