نهادگرایی: اقتصاد کنش جمعی؛ واقع گرایی اقتصادی مبتنی بر بنیان های حقوقی

معرفی کتاب

جان. آر.کامونز به عنوان یکی از موثرترین اندیشمندان در تاریخ اندیشه نهادی توانست با خلق مفاهیم جدید در اقتصاد بر پایه بنیان‌های حقوقی و آمیخته کردن این مفاهیم در یک منظومه فکری بر اساس اصول سه گانه اخلاقی چون عدالت، آزادی و مساوات، نظامی منسجم و عملیاتی را پایه گذاری نماید که تاکید آن بر اراده انسانی به جای نیروهای طبیعی در تعاملات و مبادلات اقتصادی است.

برای کامونز اندیشه‌پردازی با یک مهندسی معکوس آغاز می‌شود. بنابر آنچه از فلسفه ذهن می‌دانیم میتوان گفت: او قادر بود تا آنچه را که به صورت حسّی و تجربی در ذهن عمیق و پرسش‌گر خود ادراک می‌‌نمود، با استمداد از قوه فاهمه و قوه تخیّل بالا به مفاهیمی مبدّل سازد که قبلاً در اندیشه‌های اقتصادی و مکاتب پیشین نظیر آن وجود نداشت.
بدین گونه است که با ترکیب و تلفیق این مفاهیم و ساخت دادن به آنها براساس اصول اخلاقی و آرمان‌های اجتماعی پایه‌ها و استحکامات تئوری اقتصادی اش بنیان نهاده می‌شود. ‌

هدف کامونز نه تنها ساخت بنیان های تئوریک و حقوقی اقتصاد بلکه به نمایش گذاردن این اندیشه بود که چگونه اراده انسانی میتواند مهمترین مسائل و مشکلات در اندیشه های اجتماعی را از طریق ارزشهای مشترک و توافق برای عمل در شرایطی که تضادهای ریشه ای در منافع وجود دارد؛ حل و فصل نماید و جامعه را به نظم در آورده و تضادها را به سازگاری و تعامل مسالمت آمیز مبدل نماید. ‌

اقتباس بینش اولیه بسیاری از اندیشمندان و برندگان جایزه نوبل اقتصادی و پیشگامان مکتب نهادی جدید از جمله رونالد هری کوز، داگلاس سی نورث، اولیور ویلیامسون، هربرت الکساندر سایمون، گونار میردال و خانم الینور استروم از مفاهیم بنیانی و جامعیت تئوریکی که کامونز ابداع کننده آن بود سرانجام منجر به خلق ناول، بسط مباحث نهادی و جریان سازی فکری در مباحث مختلف اقتصادی گردید.