یک امام یک امت: هویت، مدنیت و روابط میان فرهنگی ایران و عراق در پرتو زیارت اربعین

معرفی کتاب

کتاب یک امام یک امت: هویت، مدنیت و روابط میان فرهنگی ایران و عراق در پرتو زیارت اربعین به همت آرزو نیکوئیان و سیدمجید امامی از انتشارات دانشگاه امام صادق ع منتشر شده است.

اساساً آنچه حرکت اربعین را متمایز نموده و اهمیت داده است‌ و می‌دهد، زمینه‌سازی برای تمدن بزرگ اسلامی و حکومت جهانی اسلام است.

برای آنکه حکمرانی جهان به دست صالحان تحقق پیدا کند، به یک زمینه‌سازی نیاز است. بزرگترین سرمایه برای توسعه جوامع، سرمایه نیروی انسانی است. از‌طرف‌دیگر، اجتماع بزرگ انسانی اربعین که به نفر، بیش از 20 میلیون می‌باشد؛ هرچند که اگر حرکت گام‌ها و ترددها و هجران‌ها و جاماندگی‌ها در هم ضرب شود،‌ به میلیون‌ها نفر خواهد رسید.

نکته حائز‌ اهمیتی که وجود دارد این است که‌ احساس می‌کنم بیش از آنکه ما دشمنان را رصد کنیم، مورد رصد آنان قرار می‌گیریم. این موضوع، باید ما را بیشتر به اهمیت جریان اربعین واقف کند و نسبت به تمام آنچه سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا ما را به تفرقه بیندازند، آگاه نماید.

اگر پوشش خبری رسانه ­های بیگانه را با عظمت عاشورا مقایسه و رصد کنید، فقط دو نوع تصویر می‌بینید: یکی تصویر قمه‌زنی و دیگری تصویر گل‌مالی! هیچ خبری از این همه عظمت، محبت، وحدت، تعامل، مهربانی و غیره وجود ندارد. جایی که کودکان مورد محبت و سالخوردگان مورد احترام قرار می‌گیرند؛ جایی که اختیار و عقل در‌هم‌آمیخته می‌شود؛ تمام افراد با رضایت خویش می­آیند؛ تمامی مال‌ها طهارت پیدا کرده و هیچ‌کس با مال خمس داده نشده به اربعین نمی‌آید. عجیب است که وقتی وارد خانه نو عروس عراقی می­ شوید، خانه­ اش را با تمام تازگی و زینت­هایش در اختیار زائر اربعین قرار می‌دهد و خود در خانه مادرش می­خوابد درحالی‌که معمولاً انسان‌، تعلقش به چیز­های تازه زندگی زیادتر است. این چه عشقی است که قدرت کَنده‌شدن از دنیا را به ما می­دهد؟ «وَأَما بِنِعْمَه رَبک فَحَدثْ» (الضحی:‌ 11).

بنابراین ما می‌توانیم برای زمینه‌سازی عدل و قسط، صلح و مهربانی و‌ احیای جامعه انسانی در جاده اربعین گامی برداریم و این نقدترین فرصت در اختیار مبلغین و مروجین و دردمندان دین و انسانیت است.معیت، با‌هم‌بودن‌هایی است که بدون نفی هویت‌های اعتباری، ما را در حقیقتی فطری همبسته می‌سازد و قاموسی معنوی و طولی دارد چرا‌که قرآن هم به همه مؤمنین سفارش معیت اما با قله‌های کمال و رشد را دارد که «کونو مع الصادقین».

نگارندگان اثر در برخی فصول و گفتارها کوشیده‌اند شرایط اجتماعی و تفاوت‌های فرهنگی‌ ایران و عراق را بررسی کنند.

بر‌همین‌اساس در بخشی از اثر پیش رو مناسبات هویتی و همزیستی اجتماعی در جهان امروز مورد بحث قرار گرفته است.

در بخشی دیگر چالش‌های عینی و فعلی که روابط ایرانی ـ عراقی را تهدید می‌کند بررسی شده است و در بخشی دیگر هم از باب تنقیح مبادی و مبانی زیارت اربعین و جایگاه مدنیت‌پردازانه آن بحث شده است.