امنیت در دوره رضاشاه

معرفی کتاب

انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران کتاب امنیت در دوره رضاشاه را منتشر کرده است. این کتاب تاریخی نوشته سید مصطفی تقوی مقدم است. دوره پهلوی و تاریخ نگاری آن ویژگی ای دارد که آن دوره را از دوره های پیشین و تاریخ نگاری آنها متمایز می کند و آن اینکه حکومت های ادوار قدیم تر همین که عمرشان پایان می یافت، تاریخ نگاری شان نیز تمام می شد اما حکومت پهلوی چنین نبود.

آن حکومت برغم اینکه از طریق مردمی ترین انقلاب تاریخ به تاریخ سپرده شد اما تاریخ نگاری آن همچنان ادامه دارد. به این دلیل که آن حکومت نماینده غرب گرایی و سکولاریسم بود و صاحبان و نمایندگان آن فرهنگ و رویکرد همچنان حضور دارند و بر شیوه تاریخ نگاری خود اصرار می ورزند. یکی از پیامدها و الزامات چنین رویکردی، توجیه کردن و مثبت جلوه دادن برخی از اقدامات و برنامه های دوره پهلوی بویژه رضا شاه است. از این رو، تلاش های فراوانی می شود برغم همه معایب و ناکارآمدی های حکومت پهلوی که منجر به رویگردانی ملت ایران از آن سلسله شد، ارزیابی مثبتی از آن دوره ارائه کنند.

یکی از مواردی که در چنین رویکردی به عنوان یک اقدام مثبت و درخشان در کارنامه مدیریت و مدرنیزاسیون رضا شاه بر آن تاکید می شود، مساله امنیت است. تاریخ نگاری یاد شده بر این مدعا است که در سال های پیش از تاسیس سلسله پهلوی، ناامنی موجودیت ایران را تهدید می کرد و این رضا شاه بود که توانست، نهادهای امنیتی را تاسیس و امنیت کامل را برای کشور به ارمغان آورد.

البته امنیت یکی از مهم ترین نیازهای حیاتی افراد بشر و رکن اصلی موجودیت و منافع ملی جوامع و کشورها است. از آنجا که از منظر حقوق اساسی، حکومت ها مسوول تامین امنیت جوامع خود هستند. میزان تحقق یا عدم تحقق آن نیز به عنوان شاخصه ای مهم در بررسی ماهیت مدیریت سیاسی کشورها و میزان کارآمدی اهمیت شایان دارد. از این رو، این کتاب به تاریخ تحولات نظامی یا تحلیل تحولات سیاسی ایران و تبیین اقدامات رضا شاه در حوزه های مختلف اداره کشور نمی پردازد. بلکه برآن است تا با طرح چند پرسش منطقی و پاسخ مستند و مستدل به آنها، چهره امنیت در دوره رضا شاه را مورد بازکاوی قرار داده و بدین گونه اعتبار مدعای یاد شده را محک بزند.