واژه های اخلاقی از اصول کافی: 600 حدیث اخلاقی در 127 موضوع

اثر حاضر برای خوانندگان فارسی زبان، پاره ای واژه های مهم اخلاقی را از کتاب اصول کافی و بر اساس سخنان معصومین(علیهم السلام) به ترتیب الفبایی فراهم کرده است.

زیربنای همه برنامه های اسلامی، بلکه همه شرایع آسمانی سه بخش است؛ عقاید، اخلاق، اعمال. این سه امر در حقیقت محط و موضوع، و فرودگاه احکام الهی و دستورات دینی و آسمانی است.

عقاید

عقاید یعنی باورهای درونی و اعمال قلبی، که اغلب معلول قیام برهان و تحقیق مقدمات علم و اذعان است، احکامی را که در این باره مورد گفت وگو و محل نقض و ابرام قرار می گیرد، اصول دین خوانند و مجموعه ابحاث مربوط به آن را علم کلام نامند، چه آن که در آن علم گفت وگو از مبدا و معاد و دیگر امور اعتقادی می شود.

اخلاق

اخلاق، عبارت است از صفات روحی و ملکات نفسانی، یعنی رنگ های ثابت روان و الوان مختلف روح و جان که رنگ آمیزی نفس با آنها محتاج به مجاهده و کوشش است به آسانی تحقق نپذیرد و به راحتی نیز زوال نیابد.

اعمال

اعمال نیز عبارت از حرکات و سکناتی است که بر حسب اراده انسان عاقل از وی سر می زند، احکام و قوانین عارضه آن را فروع دین خوانند و ابحاث مربوط به آن را علم فقه نامند، چه آن که فقه در اصطلاح دینی عبارت است از یافتن احکام عمل و استخراج برنامه های مذهبی آن از منابع مربوط و مدارک تعیین شده، پس عمده علوم، با حفظ ترتیب از نظر اهمیت و لزوم عبارت است از: علم کلام، علم اخلاق و علم فقه.

نیازی به توضیح نیست که مهمترین مدرک شیعه درباره مسائل اعتقادی و اخلاقی و عملی، کتاب های چهارگانه زیر است (الاصول الاربعه للمحمدبن الثلاثه): 1 اصول کافی، تالیف محدث عظیم الشان محمدبن یعقوب کلینی؛ 2 من لا یحضره الفقیه، تالیف ثقة المحدثین محمدبن علی بن بابویه القمی؛ 3 و 4 تهذیب و استبصار، تالیف محقق عالی قدر محمدبن حسن طوسی. اگر چه کتاب های دیگری نیز موجود است که مورد استفاه و جزء مدارک علوم مذهبی عالم تشیع است که محدث جلیل القدر محمدبن حر عاملی اغلب آنها را با کتاب های چهار گانه فوق گرد آورده و کتابی بزرگ به نام «وسائل الشیعه» قرار داده است که فعلا از لحاظ این که جامع کتب اربعه و سایر مدارک معتبره است، یگانه مدرک اصیل و مرجع فقهی دانشمندان تشیع است.

کتاب اصول کافی، یکی از کتاب های معتبر حدیثی شیعه است. مؤلف آن، محدث بزرگ، محمدبن یعقوب کلینی (متوفای 329 هجری قمری) است که با استادی و چیره دستی تمام در حدیث و با تحمل رنج های فراوان، این اثر ماندگار را تدوین کرد. در این کتاب، مطالب گوناگونی درباره معارف اسلامی و انسانی وجود دارد که یکی از جنبه های آن، «اخلاق» است.

کتاب حاضر، خلاصه ای از جلد دوم اصول کافی است که قسمت اخلاقیات آن در اینجا گنجانده شده، سندهای احادیث که مورد استفاده همه نیست و همچنین مکررات آن حذف شده، و چون غالب مراجعان ناآشنا به زبان عربی هستند، متون اخبار در این کتاب در پاورقی و اصل آن به فارسی تنظیم شده است.

وضع این مجموعه به صورت کتاب های لغت است، کلمه مورد نظر را ابتدا بر طبق حروف الفبا از فهرست پیدا کرده، سپس به خود کتاب مراجه باید کرد.