سازمان مجاهدین خلق؛ پیدایی تا فرجام (1384-1344) (دوره سه جلدی)

معرفی کتاب

موضوع این پژوهش بررسی و تبیین مستند تاریخچه، ایدئولوژی، مواضع و عملکرد سازمان نیمه مخفی و سیاسی نظامی موسوم به «سازمان مجاهدین خلق ایران» است.
سازمانی که به دلایل مختلف از دهه 1350 به بعد در میان گروه ها و احزاب سیاسی یکی از مطرح ترین و فعال ترین گروه های سیاسی محسوب شده است که افکار عمومی نسبت به آن توجه و حساسیت خاصی نشان می دهد.
یکی از موارد اهمیت پژوهش حاضر این است که بسیاری از اسناد و تصاویری که در این کتاب درج شده است برای نخستین بار از میان ده ها هزار صفحه سند و پرونده خارج و منتشر شده است.
در ابتدای این تحقیق بسترها و شرایط فرهنگی سیاسی تاریخ معاصر که زمینه شکل گیری گروه های سیاسی با مشی مسلحانه در اواسط دهه 40 را موجب شد، به عنوان مقدمه ای بر بحث چگونگی تاسیس «سازمان مجاهدین خلق» مرور شده است.
بررسی هویت سیاسی، خاستگاه فکری و اجتماعی و ترکیب بنیانگذاران اولیه سازمان، سرآغاز تاریخچه سازمان است که ضمن آن در مورد یکی از بنیانگذاران که در ساخت تشکیلاتی و ایدئولوژیک سازمان به هنگام تاسیس، نقش موثری داشته است، اطلاعات و نکات قابل توجه و بعضا ناگفته ای ارائه می شود.
چگونگی انتخاب مشی مسلحانه و نحوه تدوین ایدئولوژی و منابع آن و بررسی اجمالی و گذرای متون ایدئولوژیک سازمان از سوالات دیگری است که تصویر تاسیس سازمان را تکمیل خواهد کرد.
وضعیت درون تشکیلاتی و نحوه سازماندهی اعضا و ارتباطات و تعامل های ایدئولوژیک و مناسبات سیاسی و سازمانی با دیگر گروه ها و نیروهای فعال مخالف رژیم شاه و تاثیر آن در کیفیت نضج و رشد سازمان در سال های اولیه تاسیس، پاسخ بخش دیگری از سوالات موجود در مورد وضعیت سازمان در مقطع قبل از کشف موجودیت سازمان را در برخواهد داشت.
شناخت علل و عوامل و نحوه ضربه امنیتی ساواک و دستگیری های گسترده اعضای سازمان در سال 1350 و آثار آن بر موجودیت سازمان و تغییرات درون تشکیلاتی و رابطه تشکیلات داخل زندان با بیرون و رویدادهای منجر به اعلام تغییر ایدئولوژی سازمان در سال 1354 به روشن ساختن ابهامات و زوایای ناگفته بسیاری یاری خواهد رساند.
مباحث و پرسش های موجود در زمینه وضعیت سازمان و کادرهای اصلی آن پس از تغییر ایدئولوژی تا پیروزی انقلاب اسلامی، 1357 تغییرات در سازماندهی و مشی سازمان طی دو سال پس از انقلاب و رویدادهای منجر به آغاز درگیری مسلحانه علنی و گسترده علیه جمهوری اسلامی ایران در خرداد 1360 و ابعاد و ویژگی های اقدامات مسلحانه سازمان در داخل ایران در ادامه این تحقیق تبیین شده است.
آنچه در پیش از دو دهه خروج تشکیلات اصلی سازمان از ایران و سکونت در کشورهای غربی و عراق تاکنون بر سازمان رفته است و رویدادها و مقاطعی که سرنوشت و فرجام سیاسی و ایدئولوژیک پرحادثه و شگفت انگیزی برای آن رقم زده اند و ارائه انبوهی از اطلاعات و آمار واسناد و شواهد گفته و ناگفته در این موارد، بخش عمده ای از تحقیق حاضر را به خود اختصاص داده است.
این تحقیق حاصل کار گروهی جمعی از محققان و پژوهشگران تاریخ معاصر است و برای سازماندهی این تحقیق کمیته های مختلف مانند کمیته مطالعات پایه ای و زمینه ای، کمیته ایدئولوژی، کمیته خطی- تشکیلاتی، کمیته اجتماعی- فرهنگی و کمیته روانشناسی تشکیل شد و برای این تحقیق بیش از دوازده هزار فیش تخصصی تهیه شد و بالغ بر 1200 عنوان کتاب و 4هزار برگ سند مورد مطالعه قرار گرفت و چهار پژوهش مستقل میدانی با استفاده از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه نیز انجام شد.
علاوه بر حجم گسترده ای از اسناد و مدارک منتشره مختلف در داخل و خارج بسیاری از اسناد و اطلاعاتی که تاکنون انتشار عمومی نیافته اند در این پژوهش برای اولین بار منتشر شده اند و این اسناد معتبر و دست اول، مکمل سایر منابع و استنادات معتبر موجود، موجب غنای این پژوهش گشته اند.در متن کامل سه جلد مطالب ذیل آمده بود که در این کتاب به طور برگزیده ذکر شده اند:
جلد اول از این کتاب به دوره زمانی سال های 1344 الی 1354 مشتمل بر وقایع تاسیس، گسترش تشکیلاتی و تغییر رسمی ایدئولوژی به مارکسیسم است.
جلد دوم سال های 1354 الی 1364 را شامل می شود که وقایع پس از تغییر ایدئولوژی و نیز تحولات سازمان در طول انقلاب اسلامی اعم از ایجاد درگیری، زمینه سازی حرکت های مسلحانه و ترورهای کور یا هدفمند را تشریح می کند.
جلد سوم نیز مقطع سال های 1364 الی 1384 و در بردارنده مسائل سازمان در خارج ازکشور و همچنین استقرار در عراق و همکاری با رژیم صدام در دوره جنگ تحمیلی و نهایتا موقعیت کنونی این سازمان پس از سقوط رژیم بعث در عراق را شامل می شود.
در این کتاب مجموعه کاملی از اعلامیه ها و نشریات منتشره سازمان در داخل و خارج کشور و نیز انتشارات سایر گروه ها و احزاب مورد بررسی قرار گرفته و مشتمل بر گفتگوهای اختصاصی با گروهی ازاعضای سابق سازمان و صاحبنظران تاریخ سیاسی چند دهه اخیر ایران است.