فلسفه تاریخ (دوره چهار جلدی)

اولین مجلد از مجموعه فلسفه تاریخ در اصل ، درسهای آن فیلسوف گرانقدر
پیرامون " فلسفه تاریخ " بوده است که در سالهای 1355 تا 1357 ( تا
زمان آغاز نهضت اسلامی ) در جمع برخی از شاگردان استاد و در منزل ایشان
ایراد میشده است روش درس به این صورت بوده است که کتابی در موضوع
مذکور معرفی میشده و دانشجویان به ترتیب روی فصول مختلف آن کتاب
کنفرانس میداده اند و استاد شهید در ضمن کنفرانس افراد و یا پس از آن
، مطالبی را بیان میکرده اند ابتدا بخشی از کتاب لذات فلسفه اثر ویل
دورانت مورد بحث قرار گرفته ، سپس کتاب تاریخ چیست ؟ اثر " ای ، اچ
، کار " و بعد کتاب مارکس و مارکسیسم اثر آندره پییتر جلد اول شامل
بحث پیرامون دو کتاب اول است .
این مجلد شامل هفت بخش است که در بخش اول ( عوامل محرک تاریخ )
کتاب لذات فلسفه مورد بحث بوده است و در بخشهای بعد ، کتاب تاریخ
چیست ؟ مطالب کتاب در نوع خود بدیع و جالب توجه است ، خصوصا که یک
فیلسوف مسلم اسلامی درباره مسائل " فلسفه تاریخ " اظهار نظر کرده و
نظرات دانشمندان غربی نیز بررسی شده است.
جلد دوم درسهای استاد شهید آیه الله مطهری در سالهای 1355 تا 1357 برای برخی از شاگردانشان بوده است که در منزل استاد ایراد میشده است .
این کتاب شامل سه بخش است . در بخش اول ریشه های فکری فلسفه مارکس
بررسی شده و تاثیرپذیری مارکس از هگل و فویرباخ مورد بحث قرار گرفته
است . در بخش دوم نظریه معروف مارکس به نام " مادی گرایی تاریخی "
تحلیل شده و درباره تناقض میان این نظریه و منطق دیالکتیک و نیز درباره
تعدیل مارکس و انگلس در نظریه جبر اقتصادی سخن رفته است . بخش سوم
درباره پرکسیس یا فلسفه عمل است . در این بخش درباره رابطه میان انسان
و کار ، پراگماتیزم ، تعارض میان فلسفه عمل و جبر تاریخ و مسائل دیگری
بحث شده است .
گرچه به دلیل سقوط اتحاد جماهیر شوروی مارکسیسم حضوری در جهان امروز
ندارد ، ولی بحث درباره این مکتب همیشه مفید و راه گشاست . در این
کتاب به مطالب و نظریات بدیعی از استاد شهید برمیخوریم که درخور تامل
و بهره گیری است .
سومین مجلد از مجموعه فلسفه تاریخ در اصل ، درسهای آن فیلسوف گرانقدر
پیرامون " فلسفه تاریخ " بوده است که در سالهای 1355 تا 1357 ( تا
زمان آغاز نهضت اسلامی ) در جمع برخی از شاگردان استاد و در منزل ایشان
ایراد میشده است روش درس به این صورت بوده است که کتابی در موضوع
مذکور معرفی میشده و دانشجویان به ترتیب روی فصول مختلف آن کتاب
کنفرانس میداده اند و استاد شهید در ضمن کنفرانس افراد و یا پس از آن
، مطالبی را بیان میکرده اند.
در این جلد پس از بیان بحث کوتاهی درباره قوه محرکه تاریخ و تکامل اجتماعی انسان در تاریخ و بحث مفصل درباره تولید اقتصادی و نظریه زیربنا بودن اقتصاد، دوره های تاریخی پنج گانه مورد ادعای مارکسیست ها یهنی اشتراک اولیه، برده داری، فئودالیسم، سرمابه داری و سوسیالیسم به تفصیل مورد بحث و تحقیق قرار گرفته است.
جلد چهارم ، درسهای آن فیلسوف گرانقدر
پیرامون " فلسفه تاریخ " بوده است که در سالهای 1355 تا 1357 ( تا
زمان آغاز نهضت اسلامی ) در جمع برخی از شاگردان استاد و در منزل ایشان
ایراد میشده است روش درس به این صورت بوده است که کتابی در موضوع
مذکور معرفی میشده و دانشجویان به ترتیب روی فصول مختلف آن کتاب
کنفرانس میداده اند و استاد شهید در ضمن کنفرانس افراد و یا پس از آن
، مطالبی را بیان میکرده اند.