اخلاق اسلامی

معرفی کتاب

شهید محراب آیت الله دستغیب به تهذیب طلاب علوم دینی علاقه خاصی داشت و هر پنجشنبه درس اخلاق ویژه طلاب را ادامه می داد و می فرمود باید علماء نمونه اخلاق اسلامی باشند تا اجتماع مهذب شود و بیش از گفته ها باید با کردار و اخلاق مردم را هدایت کنند. پس از تاکید امام امت به وحدت دانشجو و روحانی، آن بزرگوار که سخت به معنویات امام اهتمام داشت از جوانان دانشجو خواست در جلسات مزبور که در مدرسه علمیه قوام تشکیل می شد شرکت نمایند و انبوه جوانان نیز این دعوت را پذیرفتند و سیزده مجلس از این سخنرانی ها ضبط گردید و آن شهید بنا داشت این بحث ها ادامه پیدا کند که دست جنایتکار منافقین او را پرپر کرد.
بحث های این کتاب از خودشناسی و هدف از آفرینش شروع می شود و به معرفی اخلاق انسانی و حیوانی می پردازد تا بتوان از خوی های زشت پرهیز کرد و به خوی های انسانی روی آورد. سپس درباره کبر و حرص و بخل و حب دنیا بحث می کند و خشم شیطانی را آشکار می سازد و حد وسط میان افراط و تفریط با بیانی رسا و شیوا پیدا می کند.
نویسنده در کتاب حاضر، گام نخست در تهذیب را تفکّر می داند و با یاد آوری خلقت انسان (از علقه)و بیان داستان محمود غزنوی و ایاز از ما می خواهد که گذشته ی خود را فراموش نکنیم که از کجا آمده ایم؟ و به کجا می رویم؟ و ایشان بدترین بدی ها را فراموشی ذات می داند و توصیه می کند به خضوع در برابر خدا و پرهیزگاری را شرط آزادگی می داند.

وی، بحث دوم را با آیه 70 از سوره ی اسرا آغاز می کند و تفکّر را بزرگ ترین نعمت خدا می داند و این مطلب مهم را متذکّر می شود که وجود پدیده بودن پدید آورنده محال است و سپس به حکمت خداوند در آفرینش مو ، ناخن و گودی وسط پا اشاره می کند و پرهیزگاران را به نعمت های جاودان بشارت می دهد و آن ها را از حرص و آز باز می دارد و در پایان بحث دوم از بشیر و مبشّر که همان نکیر و منکر هستند یاد می کند و می گوید این فرشتگان متناسب با اعمال انسان ها چهره ای متفاوت دارند.

فصل سوم با این جمله آغاز می شود" موضوع نبوت و شریعت ، انسان است"یعنی با خودشناسی خوی های حیوانی را رها کنید و پاک شوید و جهان هستی و هر چه در طبیعت است برای انسان آفریده شده و انسان برای خدا. ایشان برای تجرّد نفس بیاناتی به زبان ساده عنوان می کند. آیه ی 70 سوره ی اسرا آغازگر فصل چهارم است و می گوید سراسر بدن حاکی از حکمت الهی است حتّی احساس درد نیز رحمت است و قبل از زوال نعمت ما را به خضوع و قدرشناسی دعوت می کند.
در فصل پنجم مسئله ی مبدا و معاد را یادآور می شود و فرضیه ی داروین را مبنی بر این که انسان در آغاز میمون بوده و طی مراحلی به انسان تبدیل شده رد می کند و می گوید اگر چنین امری واقعیت دارد پس چرا تمام میمون ها به انسان تبدیل نشده اند ؟