حکایات اهل نظر (در شناخت طب و طبیب)
سال نشر : 1389
تعداد صفحات : 395
معرفی کتاب
پزشکی در ایران، تاریخ بسیار کهن و تنوع و پراکندگی فراوان دارد. کتاب حاضر مجموعه ای از حکایت ها درباره پزشکی و پزشکان و بیش تر درباره طبیبان ایرانی و یونانی مشهور است. در این حکایت ها ماجراهایی درباره پزشکان، روش های درمانی قدیمی، و داروهای قدیمی ذکر شده است. از جمله عنوان های کتاب حکایت باز و جالینوس، نظریه های ابن سینا در مورد عنبیه، تشریح در دوره ساسانیان، جراحی در دوره صفویه، حجامت، پیوند اعضا، برزویه طبیب، و بزرگمهر هستند.
امان از عطاران بیوقوف که هنوز نوره از بوره فرق نکرده و شیح را از شیخ، در هر رهگذر دکان باز نمودهاند و طبیبهای بیسواد از روی کتابهای غلط نسخه مینویسند و عطّاران هم برای جلب منفعت، به عوض تریاق، تریاک به مریض و به اولیای آن میفروشند و بدین وسیله جمعی از نفوس خلایق برطرف میشوند.
اگر شرایط دوا و طبیب و مریض و معالجه را بخواهم عرض کنم، معلوم خواهد شد که معنی طبیب چیست و طبیب کیست. اینقدر فهمیدهام که علاج و معالجه در فرنگیان غالباً منحصر در انتیمون و کَلَمِلِ نمک و گنه گنه و مسهل جلب و طِرطیر است. هرگاه موارد استعمال آنها را بدانند، باز میتوان گفت که ادویه مشترکالنفع است و در برخی از بیماریها میتوان تجویز کرد، ولی بیشتر اطبّا مورد استعمال آن را نمیدانند - چنانچه همین اوقات که دوازدهم شهر ربیع الثانی سنه 1276 هجری است، در خدمت عظمت مدار مجدالدوله به سر حدّ انزلی رفته، چند نفر از توپچیان معلَّم و آموخته- که سالها در مراتب علم نظام به خدمتگزاری و جان نثاری تربیت یافته بودند و جنگها دیده اند- مبتلا به مرض ذاتُالجنب شدند. طبیب فرنگی به آنها جوهر انتیمون داده، به سبب قی عنیف جان به جهان آفرین سپردند. با اینکه هرگاه طبیب فرنگی فهمیده باشد و مترجم درست هم حاضر باشد، در کتب آنها مشخص میکنم که در این مرض مقیء و قی جایز نیست- و در درمان ایرانی، دارو را منحصر به تاجریزی و بنفشه و عناب و سپستان، و از مسهل به سنا و فلوس میدانند. این است که اکثر طباع از علاج ایرانی متنفّر و بیزار شدهاند و چنان فهمیدهاند که علاج و دوای ایرانی منحصر به این چهار- پنج دواست و آن هم آنقدر بجوشانند که به قدر یک کاسه شود.
اُشهِد بالله! که در کتب طب و علم علاج از برای ملوک و مفلوک هر یک از دواها و مسهلها و قرصها و حبها و سفوف و معاجین که در مقدار خوراک بسیار اندک و کم و خوش طعم و لذیذ باشد ترتیب دادهاند و انواع و اقسام معالجات و تصرفات نمودهاند که تفصیل ذکر آن در این مختصر نمیگنجد که از حوصلۀ مقال بیرون است.
اگر شرایط دوا و طبیب و مریض و معالجه را بخواهم عرض کنم، معلوم خواهد شد که معنی طبیب چیست و طبیب کیست. اینقدر فهمیدهام که علاج و معالجه در فرنگیان غالباً منحصر در انتیمون و کَلَمِلِ نمک و گنه گنه و مسهل جلب و طِرطیر است. هرگاه موارد استعمال آنها را بدانند، باز میتوان گفت که ادویه مشترکالنفع است و در برخی از بیماریها میتوان تجویز کرد، ولی بیشتر اطبّا مورد استعمال آن را نمیدانند - چنانچه همین اوقات که دوازدهم شهر ربیع الثانی سنه 1276 هجری است، در خدمت عظمت مدار مجدالدوله به سر حدّ انزلی رفته، چند نفر از توپچیان معلَّم و آموخته- که سالها در مراتب علم نظام به خدمتگزاری و جان نثاری تربیت یافته بودند و جنگها دیده اند- مبتلا به مرض ذاتُالجنب شدند. طبیب فرنگی به آنها جوهر انتیمون داده، به سبب قی عنیف جان به جهان آفرین سپردند. با اینکه هرگاه طبیب فرنگی فهمیده باشد و مترجم درست هم حاضر باشد، در کتب آنها مشخص میکنم که در این مرض مقیء و قی جایز نیست- و در درمان ایرانی، دارو را منحصر به تاجریزی و بنفشه و عناب و سپستان، و از مسهل به سنا و فلوس میدانند. این است که اکثر طباع از علاج ایرانی متنفّر و بیزار شدهاند و چنان فهمیدهاند که علاج و دوای ایرانی منحصر به این چهار- پنج دواست و آن هم آنقدر بجوشانند که به قدر یک کاسه شود.
اُشهِد بالله! که در کتب طب و علم علاج از برای ملوک و مفلوک هر یک از دواها و مسهلها و قرصها و حبها و سفوف و معاجین که در مقدار خوراک بسیار اندک و کم و خوش طعم و لذیذ باشد ترتیب دادهاند و انواع و اقسام معالجات و تصرفات نمودهاند که تفصیل ذکر آن در این مختصر نمیگنجد که از حوصلۀ مقال بیرون است.
-
زبان کتابفارسی
-
سال نشر1389
-
چاپ جاری2
-
تاریخ اولین چاپ1389
-
شمارگان1000
-
نوع جلدجلد سخت
-
قطعوزیری
-
تعداد صفحات395
-
ناشر
-
نویسنده
-
وزن768
-
تاریخ ثبت اطلاعاتپنجشنبه 16 مرداد 1393
-
شناسه17782
-
دسته بندی :
محصولات مرتبط