سلسله دروس مبانی اندیشه اسلامی (دوره شش جلدی)

معرفی کتاب

کتاب سلسله دروس مبانی اندیشه اسلامی، نوشته جمعی از نویسندگان است و در انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به چاپ رسیده است. معرفت شناسی، علمی است که به مباحث اساسی بشر می پردازد و درباره هر یک از آن ها بحث و کاوش می کند. امروزه بحث از معرفت شناسی به ویژه در حوزه دینی فراگیر شده است.

همچنین بحث از اساسی ترین مباحث معرفت شناسی نظیر علم حضوری، علم حصولی و حقیقت صدق و معیار آن و همچنین شرح مباحث مربوط به معرفت دینی و مبانی آن مانند تعدد قرائت ها، پلورالیسم دینی، تعارض معرفت های دینی و ... از جمله مباحث مطرح شده در جلد اول این کتاب است.
جلد دوم این کتاب به بررسی «اندیشه های بنیادین اسلام» در قلمرو انسان، وحی، نبوت و امامت می پردازد. در این نوشتار که در ده درس سامان یافته است، مباحثی درباره شناخت انسان و ابعاد وجودی او مطرح شده و مولفان کوشیده اند تا ضرورت نیاز به دین و هدایت الهی و آموزه های وحیانی و هادیانی الهی برای انسان ها را ثابت کنند. در همین راستا سه درس نخستین به مباحث انسان شناسی اختصاص داده شده و در درس چهارم ضرورت وحی و دلیل نیازمندی به آن بررسی شده است.
درس های ششم و هفتم به مباحث قرآن شناسی پرداخته و در درس هفتم با تبیین بحث زبان قرآن و فرهنگ عصر نزول، وحیانی بودن الفاظ قرآن اثبات و دیدگاه بشری بودن آن نقد شده است. موضوع درس هشتم خاتمیت و جامعیت است. در درس نهم، امامت و سرانجام در درس دهم مهدویت و آسیب شناسی مسأله انتظار مطرح شده است.

انسان همواره با انبوهی از گزینه های رفتاری روبه روست که فقط می تواند تعداد محدودی از آن ها را برگزیند، برای ترجیح و تعیین گزینه ها عوامل گوناگونی وجود دارد، اما مهم تر از همه عامل عقلانی آگاهانه است که با در نظر گرفتن همه گزینه ها و تأثیر هریک در سعادت و کمال نهایی انسان ترجیح و تعیین گزینه های برتر، والاتر و ارزشمند تر را به عهده می گیرد و نقش خود را در شکل گیری اراده انسانی ایفا می کند، راز برتری و اشرفیت حقیقی انسان را باید در برخورداری از همین عامل و به کارگیری آن جستجو کرد.

جلد سوم مجموعه حاضر از مجموعه کتب «مبانی اندیشه اسلامی» است که به اختصار به تشریح و تبیین مبانی اعتقادی ـ کلامی اسلام درباب انسان، وحی، نبوت، امامت و برخی از مهمترین مباحث مربوط به این موضوعات می پردازد. جلد سوم این کتاب در قالب ده درس تنظیم شده است.
موضوعات انسان شناسی، وحی شناسی، پیامبر شناسی، قرآن شناسی، خاتمیت، امامت و مهدویت و آسیب شناسی مسأله انتظار، تبیین و بررسی شده و در پایان هر درس خلاصه آن ذکر شده و منابعی برای مطالعه بیشتر معرفی شده است. هدف نویسندگان، تدوین کتاب درسی در حوزه مبانی اندیشه اسلامی بوده است. علم اخلاق مقدمه ای است برای سعادت انسان و فلسفه اخلاق هدایتگر عقل به مکتب اخلاقی سعادت بخش و انسان ساز.

جلد چهارم این کتاب برای آشنایی اجمالی با موضوع "فلسفه اخلاق" با هدف تعیین چارچوبه ای کلی برای مکتبی اخلاقی است که راهنمای انسان به سعادت حقیقی اوست. روش بحث برای یافتن منشا و ملاک ارزش اخلاقی و داوری درباره نظریات مختلف مکاتب اخلاقی در این خصوص، روش عقلی است و در موارد لازم به توصیف این نظریات پرداخته شده است.

جلد پنجم این کتاب پژوهشی است در قلمرو فلسفه حقوق که جهت ارائه مباحث بنیاد این رشته علمی به دانشجویان رشته حقوق تدوین شده است. در پژوهش حاضر، ضمن پرداختن به کلیات مربوط به علم حقوق و خصوصیات آن، مکاتب مهم حقوقی مانند حقوق طبیعی، حقوق پوزیتویستی، مکتب حقوقی اسلام معرفی و مبانی و اصول حاکم بر آن تبیین گردیده است. آنگاه هدف حقوق، کارکرد و دیدگاههای مکاتب مختلف اسلامی درباره آن بیان شده، منابع حقوق و نظامهای حقوقی در جهان تبیین گردیده است. در قسمت های دیگر سعی شده است تا نظام حقوقی اسلام با نظام حقوقی سوسیالیسم و نظام حقوقی یهود و مسیحیت مقایسه شود. در پایان هر درس، خلاصه درس و پرسشهای مربوط به آن آمده است.

جلد ششم مجموعه حاضر، پژوهشی است در زمینه حکومت اسلامی و ولایت فقیه که با هدف تدریس در سطح دانش پژوهان دوره «طرح ولایت» تهیه شده است. جلد ششم سلسله دروس مبانی اندیشه اسلامی به مطالب تبیین مفاهیم و کلیات، اسلام و سیاست، سکولاریزم، ماهیت حکومت دینی، مشروعیت و حکومت، انواع حکومت، امامت و رهبری در اسلام، ادلّه ولایت فقیه، شرایط و حدود اختیارات ولی فقیه و ولایت فقیه؛ بررسی چند پرسش می پردازد.