loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

نشریه داخلی دانشجویان حوزه علمیه قم در سالهای 1344-1343 (دوره دو جلدی)

مجموعه اسناد انقلاب اسلامی ایران

هم اکنون غیرقابل سفارش!

معرفی کتاب

جلد اول این مجموعه با نام نشریه ی «انتقام» از تاریخ 29 آذر 1343، مطابق با 15 شعبان 1384هـ.ق، تا 15 مهر 1344، مطابق با 7 جمادی الآخر 1385هـ.ق، در هشت شماره منتشر شد. عنوان اصلی این نشریه، آیه ی «والله عزیر ذوانتقام» بود. وظیفه ی اصلی تدوین، انتشار و توزیع نشریه ی «انتقام» برعهده ی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی بود.(2)
چاپ این نشریه در زیرزمین منزل آیت الله مصباح یزدی در تهران انجام میشد و مدتی بعد به قم منتقل شد. بیشتر مطالب این نشریه، اخبار مبارزه و نیز تحلیل های سیاسی بود. این نشریه، ایدئولوژی مبارزه ی اسلامی را از قرآن استخراج میکرد.

آیت الله مصباح درباره ی چرایی انتشار نشریه ی مکتوب میگوید: «از این جهت، نشریه ی انتقام را تأسیس کردیم که هم مطالبش شدیداللحنتر از سایر نشریات بود و هم موضعگیری آن بسیار صریح بود. همه ی نویسندگان آن هم از کسانی بودند که رهبری حضرت امام را کاملاً پذیرفته بودند.»(3)

این نشریه در هشت شماره ی خود، در چهار فصل، مطالب زیر را دنبال می کند: تحلیل مسائل اجتماعی، بررسی مسائل سیاسی، تحریر و تبیین مسائل اعتقادی به ویژه نسبت به ولایت و حکومت اسلامی و یک بخش هم به اخبار داخلی و خارجی و تحلیل آن ها اختصاص یافته بود.

در شماره ی یک این نشریه، آیت الله مصباح تحت عنوان «امید در قاموس روح»، بحثی را در جهت رسیدن به حکومت اسلامی، که در شماره ی هشت به آن می رسند، مطرح می کند. «انتقام» پیکان حملات خود را از همان اولین شماره، به سمت حسنعلی منصور هدف گرفت و کابینه ی دولت و انقلاب سفید را مورد انتقاد قرار داد.

در شماره ی سوم با عنوان «ایدئولوژی اسلامی»، آیت الله مصباح تاریخ مبارزات را به سه دوره ی اولیه، دوره ی شکفتگی و دوره ی رشد تقسیم می کنند. ایشان تأکید می کنند که مبارزه را تنها به شکل دوره ی سوم، یعنی دوره ای که تشکیلات منظم به علاوه ی روش های عملی و راه صحیحی براساس مبانی عقیدتی درست برای مبارزه ترسیم یافته است و رهبران قوانین و رموز مبارزه را تا آخر رعایت می کنند، صحیح می دانند.

شماره ی پنجم «انتقام» در 19 اردیبهشت 1344 منتشر شد و عنوان اولین مقاله ی آن «عید غدیر، روز پایه گذاری خلافت اسلامی» بود. در این شماره ، نشریه بر ضرورت تشکل گرایی و انسجام بخشی در مبارزات اسلامی تأکید می کند.

شماره ی هشتم، آخرین شماره ی نشریه انتقام بود که پس از آن، به دلیل دستگیری عوامل آن، دیگر منتشر نشد. این شماره در پانزدهم مهرماه 1344 به چاپ رسید. این نشریه تحت عنوان ایدئولوژی اسلامی و حکومت شرعی منتشر شده و ضمن اینکه در آن بر ضرورت ایجاد حکومت اسلامی تأکید می شد، شبهاتی که در این رابطه وجود دارد را جواب می داد.
جلد دوم این مجموعه با نام نشریه ی «بعثت» با عنوان ارگان داخلی طلاب حوزه ی علمیه ی قم، در سال های 1342 تا 1344 از قم منتشر می شد و توسط عناصر مبارز، اعم از طلبه، دانشجو، بازاری و کارگر، در سطح وسیعی در قم و تهران و شهرهای بزرگ ایران توزیع می گردید. «بعثت» در میان محافل اسلامی، ملی و همه ی عناصر فعال سیاسی آن زمان بُرد داشت و چون برای نخستین بار یک نشریه ی سیاسی، آن هم به طور زیرزمینی و مخفی از حوزه ی علمیه قم منتشر می شد، مورد توجه همگان قرار گرفته بود.

هادی خسروشاهی، هاشمی رفسنجانی، سید محمود دعایی، مرحوم علی حجتی کرمانی و مرحوم حجت الاسلام شریفی گیلانی، آیت الله ربانی شیرازی و دکتر باهنر و آیت الله مصباح یزدی از جمله نویسندگان نشریه ی «بعثت» بوده اند.(1)

نخستین شماره ی نشریه ی «بعثت» در 27 رجب 1383، مطابق با 23 آذر 1342، مصادف با یک هزاروسیصدو نودوششمین سال بعثت رسول اکرم (ص) منتشر شد و چهارده شماره از آن تا تاریخ دوشنبه 29 محرم الحرام 1385هـ.ق، مطابق با دهم خرداد 1344، ارائه گردید.

اهمیت نشریه ی «بعثت» در زمان انتشار، این بود که این نشریه طلایه دار تقویت اسلام سیاسی در حوزه ی علمیه و جامعه محسوب می شد. در واقع انتشار این نشریه سرآغاز عمومی کردن گفتمان حکومت اسلامی در ایران به حساب می آمد.

محتوای این نشریه قابل تأمل است. اخبار نهضت اسلامی به همراه مقالات تحلیلی که در این نشریه به چاپ می رسید، عموماً محاکمه و استیضاح هیئت حاکمه بود. در فضای اختناق آن روزها و در شرایطی که قیام پانزده خرداد در عملیات روانی مطبوعات دولتی، شکست خورده قلمداد می شد، انتشار «بعثت» برای مبارزین، بسیار امیدبخش بود. اخبار مبارزات از طریق این نشریه به مخاطبین خود می رسید و مقالات تحلیلی آن پدافندی علیه حملات و جنگ روانی رژیم به حساب می آمد.

از نکاتی که در خصوص این نشریه وجود دارد، موضع گیری علیه فعالیت های رژیم پهلوی در خصوص تضعیف جایگاه حوزه است. به عنوان مثال، در یکی از شماره ها، مسئولان نشریه، به تحرکات رژیم در خصوص راه اندازی دانشگاه اسلامی و تلاش برای کنترل دروس حوزه های علمیه اشاره کرده و ضمن هشدار به حکومت اعلام می کنند که علمای اسلام اجازه ی تعرض و دست اندازی به حوزه ها را نمی دهند.

اهمیت نشریه ی «بعثت» در زمان انتشار، این بود که این نشریه طلایه دار تقویت اسلام سیاسی در حوزه ی علمیه و جامعه محسوب می شود. به عبارتی تا پیش از این هرچند مذهبی ها در صحنه ی سیاسی کشور فعال بوده و در نهضت های مختلف مانند ملی شدن نفت نقش فعالی داشتند، اما انتشار این نشریه سرآغاز عمومی کردن گفتمان حکومت اسلامی در ایران به حساب می آمد. بر این اساس، می توان این نشریه را پایه گذار نشریات اسلام سیاسی در ایران قلمداد کرد.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما