نشریه داخلی دانشجویان حوزه علمیه قم در سالهای 1344-1343 - جلد اول: بعثت

معرفی کتاب

نشریه ی «بعثت» با عنوان ارگان داخلی طلاب حوزه ی علمیه ی قم، در سال های 1342 تا 1344 از قم منتشر می شد و توسط عناصر مبارز، اعم از طلبه، دانشجو، بازاری و کارگر، در سطح وسیعی در قم و تهران و شهرهای بزرگ ایران توزیع می گردید. «بعثت» در میان محافل اسلامی، ملی و همه ی عناصر فعال سیاسی آن زمان بُرد داشت و چون برای نخستین بار یک نشریه ی سیاسی، آن هم به طور زیرزمینی و مخفی از حوزه ی علمیه قم منتشر می شد، مورد توجه همگان قرار گرفته بود.

هادی خسروشاهی، هاشمی رفسنجانی، سید محمود دعایی، مرحوم علی حجتی کرمانی و مرحوم حجت الاسلام شریفی گیلانی، آیت الله ربانی شیرازی و دکتر باهنر و آیت الله مصباح یزدی از جمله نویسندگان نشریه ی «بعثت» بوده اند.(1)

نخستین شماره ی نشریه ی «بعثت» در 27 رجب 1383، مطابق با 23 آذر 1342، مصادف با یک هزاروسیصدو نودوششمین سال بعثت رسول اکرم (ص) منتشر شد و چهارده شماره از آن تا تاریخ دوشنبه 29 محرم الحرام 1385هـ.ق، مطابق با دهم خرداد 1344، ارائه گردید.

اهمیت نشریه ی «بعثت» در زمان انتشار، این بود که این نشریه طلایه دار تقویت اسلام سیاسی در حوزه ی علمیه و جامعه محسوب می شد. در واقع انتشار این نشریه سرآغاز عمومی کردن گفتمان حکومت اسلامی در ایران به حساب می آمد.

محتوای این نشریه قابل تأمل است. اخبار نهضت اسلامی به همراه مقالات تحلیلی که در این نشریه به چاپ می رسید، عموماً محاکمه و استیضاح هیئت حاکمه بود. در فضای اختناق آن روزها و در شرایطی که قیام پانزده خرداد در عملیات روانی مطبوعات دولتی، شکست خورده قلمداد می شد، انتشار «بعثت» برای مبارزین، بسیار امیدبخش بود. اخبار مبارزات از طریق این نشریه به مخاطبین خود می رسید و مقالات تحلیلی آن پدافندی علیه حملات و جنگ روانی رژیم به حساب می آمد.

از نکاتی که در خصوص این نشریه وجود دارد، موضع گیری علیه فعالیت های رژیم پهلوی در خصوص تضعیف جایگاه حوزه است. به عنوان مثال، در یکی از شماره ها، مسئولان نشریه، به تحرکات رژیم در خصوص راه اندازی دانشگاه اسلامی و تلاش برای کنترل دروس حوزه های علمیه اشاره کرده و ضمن هشدار به حکومت اعلام می کنند که علمای اسلام اجازه ی تعرض و دست اندازی به حوزه ها را نمی دهند.

اهمیت نشریه ی «بعثت» در زمان انتشار، این بود که این نشریه طلایه دار تقویت اسلام سیاسی در حوزه ی علمیه و جامعه محسوب می شود. به عبارتی تا پیش از این هرچند مذهبی ها در صحنه ی سیاسی کشور فعال بوده و در نهضت های مختلف مانند ملی شدن نفت نقش فعالی داشتند، اما انتشار این نشریه سرآغاز عمومی کردن گفتمان حکومت اسلامی در ایران به حساب می آمد. بر این اساس، می توان این نشریه را پایه گذار نشریات اسلام سیاسی در ایران قلمداد کرد.