فقه تربیتی - جلد اول (ترجمه به زبان روسی)

از دیدگاه فقه اسلامی، رفتارهای آموزشی و تربیتی نیز مانند همه رفتارهای اختیاری مکلفان، حکمی شرعی دارد. فقه تربیتی با هدف تعیین احکام شرعی رفتارهای اختیاری مکلفان در عرصه تعلیم و تربیت، در تلاش است تا با استفاده از روش شناسی اجتهادی و استنباطی به این هدف دست یابد و علاوه بر گردآوری گزاره های مرتبط با حوزه تربیت با فقه موجود، با نگاهی تخصصی مسائل و پرسش های نوین تربیتی را از نظر شرع بررسی کند.
مطالب این جلد از کتاب در چهار فصل سامان یافته است، فصل اول با نام حدود و قلمرو دانش فقه از «تعریف فقه»، «موضوع فقه»، «محمول فقه » و «دانشی متناظر با علم فقه» تشکیل شده است. «تعریف تربیت»، «تقسیمات تربیت»، «نظام تربیتی»، «تربیت و مفاهیم مشابه»، «دانش تربیت» و «دانش تربیت و دانش های مشابه» را در فصل دوم با عنوان حدود و قلمرو دانش تربیت می خوانید. مقایسه و تعامل دانش فقه و دانش تربیت عنوان فصل سوم این کتاب است که به «مقایسه علوم»، «نسبت دانش فقه و دانش تربیت» و «تعامل دانش فقه و دانش تربیت» اختصاص دارد. فصل چهارم نیز با عنوان فقه تربیتی شامل «امکان و ضرورت فقه تربیتی»، «پیشینه فقه تربیتی»، «عناصر اصلی دانش (فقه تربیتی)»، «گستره فقه تربیتی»، «جایگاه فقه تربیتی» و «مقایسه فقه تربیتی با دانش های متناظر» می شود.
«پیوست ها» بخش دیگری از مطالب این کتاب را تشکیل داده است، پیوست اول با عنوان «نسبت و تعامل فقه و اخلاق و تولد (فقه اخلاق)» شامل «اخلاق و پژوهش های مرتبط»، «نسبت دین و اخلاق»، «نسبت دانش فقه و اخلاق»، «تعامل دانش فقه و اخلاق» و «تأسیس (فقه الاخلاق) می شود. در پیوست دوم با عنوان «پیشینه (فقه الاخلاق) در منابع فقهی» به «وسائل الشیعه حر عاملی»، «النخبة فیض کاشانی»، «مهذب الاحکام سبزواری» و «مصطلحات الفقه مشکینی» پرداخته شده است. پیوست سوم، «پیشینه (فقه العقیدة) در منابع فقهی» است که به «الهدایة فی الأصول و الفروع شیخ صدوق»، «المقنعه شیخ مفید»، «جمل العلم و العمل سید مرتضی»، «تقریب المعارف ابوصلاح حلبی»، «الکافی فی الفقه ابوصلاح حلبی»، «إشارة السبق الی معرفة الحق ابن ابی المجد حلبی (مقارن6 ق)»، «أجوبة المسائل المنائیة علامه حلی»، «واجب الاعتقاد علی جمیع العباد علامه حلی»، «کشف الغطاء جعفر نجفی»، «الأنوار الإلهیة شیخ جواد تبریزی» و «توضیح المسائل جعفر سبحانی» می پردازد. و در پیوست چهارم شماری از مسائل مستحدثه تربیتی را می خوانید. در بخشی از فصل چهارم این کتاب با عنوان تربیت خانوادگی می خوانید: «بیش از آنچه که درباره وظایف تربیت والدین در قسمت پیشین بیان شده، فقه اسلامی به طور مشخص به روابط تربیتی درون خانواده توجه دارد و احکام ویژه ای برای آن در نظر گرفته است. برای نمونه، این مسأله مطرح شده که آیا می توان میان فرزندان فرق گذاشت؟ برخی به کراهت برتری دادن میان فرزندان فتوا دادند، مگر در حال بیماری یا اعسار و شماری دیگر این کراهت را مطلق دانسته؛ به این گونه که در همه موارد، تفاوت قائل شدن میان فرزندان مکروه است. همچنین درباره معنای تساوی بین فرزندان و تفاوت آن با تساوی ارث نیز مباحثی ارائه شده است. در مورد تساوی بین فرزندان در هدیه دادن در میان فقهیان اهل سنت نیز بحث هایی مطرح شده و برخی به وجوب معتقد شده اند و شماری به استحباب فتوا داده اند. یکی دیگر از احکام مخصوص تربیت خانوادگی، مراقبت های جنسی و جدا کردن رختخواب فرزندان (تفریق مضاجع) است. در همین راستا است که فرزندان برای ورود به خلوتگاه والدین باید اجازه بگیرند (استیذان) و بر والیدن واجب است که این ادب را به آنان بیاموزند. این حکم در منابع اهل سنت نیز دیده می شود. از سوی دیگر، یکی از وظایف مراقبتی والدین که کارکردهای تربیتی بی شماری به همراه دارد، این است که همبستری باید به دور از نگاه فرزندان باشد.»