ترجمه الحیاه - جلد یازدهم

معرفی کتاب

«دائره المعارفی اسلامی، علمی، پژوهشی که روش زندگی فردی و اجتماعیِ آزاد و پیشرو را ترسیم می کند و انسان های سراسر جهان را به پی ریزی یک نظام مردمی شایسته فرا می خواند...»

این جمله در صفحه اول کتاب « الحیاه » نقش بسته شده است. شاید همین تعریف از هر تعریف دیگری در باره این کتاب گویاتر باشد. از این مجموعه دائره المعارفی تاکنون 11 جلد منتشر شده است. محققان نام آشنایی همچون محمدرضا حکیمی، محمد حکیمی، و علی حکیمی که در حوزه تتبع و بررسی اخبار و احادیث معصومین(ع) چهره هایی با اعتبار محسوب می شوند عهده دار تنظیم و تدوین این مجموعه بده اند که هنوز مجلدات دیگری از آن در درست تدوین است.

اگر چه از این قسم کتب احادیث در بازار یافت می شود– همچون میزان الحکمه کار محمدی شهری –اما در نگاهی کلی باید گفت در مجموعه الحیاه علاوه بر دسته بندی موضوعی بر اساس بیان ظاهری احادیث و روایات، مؤلفین سعی بسیار کرده اند تا به دسته بندی های رایج بر اساس کلید واژه ها اکتفا نکرده و با بهره بردن از ظرافت های معانی باطنی، دقت و وسواس زیادی در موضوع بندی به خرج داده اند و این مهم در بخش های گوناگون کتاب به روشنی ملموس است.

افزون براین در بخشهای مختلف هرجا که لازم دیده اند نکاتی را به عنوان تذکر به خواننده یادآوری کرده اند که در تبیین بهتر مفاهیم برای خوانندگان تاثیر بسیاری دارد. از دیگر ویژگی های این مجموعه در مقایسه با سایر مجموعه های مشابه این که مولفین قبل و یا بعد از هر فصلی عنوان «نگاهی به سراسر فصل» آورده اند که در واقع مروری گذرا به کل هر فصل دارد و به بیان اصول حاکم بر ضرورت های ایجاد فصل و کلیاتی در تبیین موضوع مورد نظر می پردازد.

جلد 11 الحیاه در یک نگاه کلی به پنج موضوع می پردازد: عبادت و آثار تربیتی آن، دعا و تربیت، آثار پیروی از معصوم (ع) ، تربیت و بهداشت و اخلاق.

1.عبادت و آثار تربیتی آن:
در این بخش خواننده به آثار تربیتی نماز، روزه؛ حج و... راهنمایی شده و همچنین با چگونگی رابطه عبادت و تفکر، نظم ، بهداشت، نشاط و دانستن عبادت های مثبت و منفی آشنا می شود. همچنین در این بخش به انواع عبادت از زبان معصومین (ع) پرداخته شده و بر این مهم تأکید می گردد که عبادت تنها به کثرت نماز و روزه و انجام حج و موارد مشابه آن نیست؛ بلکه هر امر مثبت چنانچه با نیت الهی آغاز و انجام شود، همان عبادت مورد نظر خداوند است.

2.دعا و تربیت:
نقش دعا بر اخلاق رذیله و نیز تاثیر آن بر ازدیاد اخلاق الهی و انسانی چیست؟ چرا دعایمان مستجاب نمی شود و تاثیر دعا در تغییر احوالات زندگی و دنیا چیست؟ مطالعه این بخش می تواند پاسخگوی سوالات بسیاری در این باره باشد. همچنین در این صفحات با اهمیت دعا در زندگی فردی و حتی اجتماعی آشنا شده و به وضوح در می یابیم که باید برای مخالفین اعتقادی خود نیز دست از دعا برنداریم!

3.آثار پیروی از معصوم (ع):
از جمله مباحث مورد توجه درباره امامان شیعه کیفیت رجوع به ایشان و نحوه پیروی از کلام و کردار آن بزرگواران است. به جرأت می توان گفت این بخش از کتاب به خوبی توانسته است در باب اهمیت و چگونگی پیروی از معصومین (ع) و احیای روش زندگی ایشان نکات کلیدی و قابل تأملی را ارائه کند. ما همواره خود را شیعه می نامیم اما آیا واقعا همان چیزی هستیم که امامان از ما انتظار دارند؟ به تعبیر دیگر چه فرقی میان فرد شیعه با غیر شیعه در صفات و خصوصیات است که شیعیان نسبت به آن به دیگران باید افتخار کنند؟ آیا صرف اعلام وابستگی به شیعیان به معنای شیعه بودن حقیقی است؟ در این بخش سوالاتی از این دست پاسخ داده شده است.

4.تربیت و بهداشت:
جامعیت اسلام به حدی است که حتی کوچکترین جزئیات را هم از نظر دور نمی دارد. شاید بیان نکات جزیی و ریز از رفتارهای بهداشتی فردی در سالهای قبل از ظهور اسلام در لابلای کتابها و اخلاقیات مردم ایران زمین آن روزگار و یا ساکنان سرزمین های روم و چین و مصر وجود داشته است، اما اسلام به عنوان آخرین دین الهی در محیط پر از جهل و نادانی حجاز، ظهور کرد. بنابراین انتظار می رفت که به مردمانی که از تربیت و آداب فردی چیزی نمی دانستند و یا از تغذیه و خوردن فقط شکار کردن حیوانات را بلد بودند، نکاتی را یاد آور شود که برای همیشه و همه انسان ها سر لوحه اعمال شایسته قلمداد شود. در این بخش از کتاب به اهمیت نظافت، ورزش، پرهیز ار خوراکی های مضر، پیشگیری از بیماری ها، ضرورت درمان و پرهیز از داروی نامناسب، تغذیه مناسب و غذا شناسی، آداب سفره و خوردن، آرایش و آراستگی ظاهر از زبان پیشوایان دین اسلام آشنا می شویم.

5.اخلاق:
با نگاهی کلی به کتاب درخواهیم یافت که دو سوم آن به موضوع اخلاق اختصاص یافته است. مباحث اخلاقی در اثر حاضر با اشاره به اهمیت خود سازی شروع شده و با پرداختن به زمینه های اصلی تربیت ادامه می یابد و در این مسیر به بیان هدف از خلقت انسان و همچنین مولفه های تربیتی او پرداخته می شود. رابطه اخلاق با اقتصاد، کار، تغذیه، وراثت از جمله مواردی است که از بیان معصومین به خوبی خواننده را از آن آگاه می کند. همچنین در ادامه مباحث اخلاقی به انواع 28 گانه نفس انسانی اشاره می شود که هر انسانی باید به آن توجه کند.

سرانجام سخن اینکه اگر چه در دیگر مجلدات دائره المعارف الحیاه، به نکات بسیاری که در زندگی فردی و اجتماعی نقش اساسی دارد، برمی خوریم اما سخن به گزافه نیست اگر بگوییم جلد 11 این مجموعه به تنهایی پاسخ گوی بسیاری ازسوالهای انسان امروز در رابطه با مسائل اخلاقی و رفتاری اوست؛ نیازهایی که برای زندگی سالم ناگزیر از دانستن آنهاییم. این مجموعه به ما کمک می کند تا بیاموزیم که چگونه در سایه آموزه های معصومین زندگی با تقوا و پرسعادتی برای خود و دیگران بسازیم.
منبع: الف کتاب (alef.ir/book)