وزن چیزها: فلسفه و زندگی خوب

معرفی کتاب

از همان دم که سقراط به وضوح اعلام کرد که «زندگی بررسی نشده ارزش زیستن ندارد»، توجه به زندگی و تأمل در چند و چون آن از موضوعات بسیار جدی و مورد اهتمام فیلسوفان واقع شد.
کاملاً روشن است که بررسی موردنظر سقراط یک بررسی فلسفی است و نه برخوردی سطحی، عادی و معمولی. بیشتر فیلسوفان این آرمان سقراطی را در فلسفه ورزی خویش پیش چشم داشتند و جایگاه مناسبی در فلسفه خود به آن بخشیدند. حتی در نگاه فیلسوفانی چون افلاطون پرداختن به زندگی به حدی اهمیت دارد که غایت نهایی فلسفه را در این می دانند که زندگی همه انسان های جامعه را هم به جهت نظری و هم به جهت عملی به سامان کند. ازاین روست که فیلسوفان را فرزانگان و اندیشمندانی می دانند که چگونگی زندگی درست و خوب را به انسان ها نشان می دهند. در طول تاریخ نیز به همین دلیل به آنان لقب حکیم می دادند.

البته ممکن است کسی گمان کند که فلسفه نه تنها ربطی به زندگی ندارد بلکه اساساً از آن دور است و باعث دوری از زندگی واقعی می شود؛ اما این گمان پنداری باطل است؛ زیرا هر نوع زندگی و هرگونه زیستنی پیشاپیش نوعی نگاه به انسان، زندگی، جهان و غایت انسان را فرض می گیرد. سپس با توجه به آن ها تلاش می شود که زندگی انسانی تنظیم و تنسیق و مدیریت شود. همه این موارد مقولاتی فلسفی هستند که نقد و بررسی صحت و سقم آن ها فقط در فلسفه و با فلسفه امکان پذیر است.

خانم جین کازز نیز در این کتاب قصد دارد در همین مسیر گام بردارد و خواننده را به قدم نهادن در این راه ترغیب و تشویق کند. او برای این منظور هم حاصل آراء و نظریات فیلسوفان بزرگ را پیش چشم داشته و هم افکار و تأملات و نظریات خود را به خواننده عرضه کرده است.

این کتاب پس از مقدمه نویسنده، شامل ده فصل است. عناوین جالب این فصول به ترتیب عبارت اند از:
1-این دنیای فانی
2-زندگی های عجیب
3-عقل و شانس
4-آیا خوشبختی تنها چیزی است که اهمیت دارد؟
5-ضرورت ها
6-سردرگمی های تنوع
7-انتخاب های دشوار
8-در تلاش خوب بودن
9-قلمرو دینی
10-هدف گیری
مسئله فصل اول بررسی این مطلب است که با توجه به اینکه همه چیز روزی به پایان می رسد، این امر چه تفاوتی در وضعیت زندگی ما ایجاد می کند؟

در فصل دوم به این سؤال می پردازد که آیا زندگی سرشار از همه چیز همواره خوب است؟

در ادامه همین بحث در فصل سوم این پرسش را پیش می کشد که هدف های خوبی که باید در زندگی انتخاب کنیم کدام اند؟ جین کازز برای یافتن پاسخ ابتدا دیدگاه هایی را که در یونان باستان مطرح شده بررسی می کند و سپس به قرن نوزدهم منتقل و نظریات فیلسوفان سودگرای این سده نیز واکاوی می شود.

فصل پنج به این مسئله اختصاص یافته که ویژگی ها و مؤلفه هایی که باعث یک زندگی خوب اند، کدامند؟ مؤلف چند ویژگی و مؤلفه مهم را مطرح و بررسی می کند که مهم ترین آن ها عبارت اند از: خوشبختی، استقلال، اخلاق و دانش.

فصل ششم همین مسئله را در مورد افرادی که معلول هستند پیگیری و آن را به این صورت بازسازی می کند: کسانی که معلولیت جدی دارند چگونه می توانند از چنین مؤلفه هایی برخوردار باشند؟

فصل بعدی، فصل هفتم، به دنبال یافتن ابزاری برای حل تناقضاتی است که میان ضرورت های زندگی وجود دارد. در دو فصل بعدی، هشتم و نهم، به ترتیب از جایگاه اخلاق و دین در زندگی بحث می شود و در فصل آخر نیز جمع بندی، سبک و سنگین کردن اهداف مختلف زندگی و انتخاب میان آن ها را به بحث می گذارد.

نکته مهم، آن است که نویسنده قصد ندارد به هیچ کدام از این پرسش ها پاسخ قطعی و نهایی بدهد. او می خواهد تأملاتی داشته باشد و خواننده را نیز در مسیر فلسفه ورزی با خود همراه کند.

متأسفانه علی رغم اهمیت مسئله، کتاب هایی که با این موضوع ترجمه شده اند کم شمارند. تألیف مستقل به زبان فارسی از این هم کمتر است. گو اینکه در این اواخر کتاب های بیشتری در این زمینه در حال ترجمه است. در هر صورت ما نیاز بسیار جدی و حیاتی به درک و فهم زندگی داریم؛ زیرا زندگی خوب بدون این درک و فهم آن امکان پذیر نیست. مشکلات، سردرگمی، ناراحتی، شکست، پوچی و بی معنایی و خلاصه همه آشفتگی ها و پریشانی ها همه به خاطر این است که ناآگاهانه و ناهشیارانه زندگی می کنیم. مسائلی از قبیل اینکه زندگی چیست، در زندگی چه باید کرد، از زندگی چه می خواهیم، چگونه باید زندگی کرد، هدف و معنای زندگی کدام است، ... همه این ها مسائلی است که هیچ انسان آگاه و هشیاری نمی تواند نسبت به آن ها غافل باشد. اگر تنها کمی هشیار باشیم خود این پرسش ها هستند که به آگاهی ما هجوم می آورند و ما را آرام نمی گذارند.

«وزن چیزها» تمرین خوبی برای اندیشیدن جدی به زندگی است تا زندگی خود را در ترازوی خردِ فلسفی وزن کشی کنیم. نکته آخر اینکه زندگی در واقع همان معنای زندگی است و معنای زندگی نیز بدون عقلانیت و اندیشیدن حاصل نمی شود. نتیجه آنکه بدون خرد و اندیشه از زندگی شایستۀ انسانی خبری نخواهد بود.
منبع: الف کتاب (alef.ir/book)